US preparations for cyber war against China

by Peter Symonds

US officials participate in cyber warfare classes at the US Air Force Academy, Colorado. (Source: PressTV)

The Obama administration, working hand-in-hand with the American media, has opened up a new front in its aggressive campaign against China. A slew of articles, most notably in the New York Times, has appeared over the past week purportedly exposing the involvement of the Chinese military in hacking US corporations and hinting at the menace of cyber warfare to vital American infrastructure such as the electricity grid.

The Times article on Tuesday based itself on the unsubstantiated and self-serving claims of a report prepared by cyber-security company Mandiant alleging that a Chinese military unit based in Shanghai had been responsible for sophisticated cyber-attacks in the US. (See: “US uses hacking allegations to escalate threats against China”). The rest of the media in the US and internationally followed suit, with articles replete with comments from analysts, think tanks and administration officials past and present about the “Chinese cyber threat”, all but ignoring the emphatic denials by China’s foreign and defence ministries.

This set the stage for the release on Wednesday of Obama’s “Administration Strategy on Mitigation of Theft of US Trade Secrets,” which, while not formally naming China, cited numerous examples of alleged Chinese cyber espionage. In broad terms, the document laid out the US response, including “sustained and coordinated diplomatic pressure” on offending countries and the implied threat of economic retaliation via “trade policy tools.”

US Attorney General Eric Holder warned of “a significant and steadily increasing threat to America’s economy and national security interests.” Deputy Secretary of State Robert Hormats declared that the US had “repeatedly raised our concerns about trade secret theft by any means at the highest levels with senior Chinese officials.”

The demonisation of China as a global cyber threat follows a well-established modus operandi: it is aimed at whipping up a public climate of fear and hysteria in preparation for new acts of aggression—this time in the sphere of cyber warfare. Since coming to office in 2009, Obama has launched a broad economic and strategic offensive aimed at weakening and isolating China and reinforcing US global dominance, especially in Asia.

Accusations of Chinese cyber theft dovetail with the Obama administration’s economic thrust into Asia through its Trans Pacific Partnership (TPP)—a new multilateral trade agreement aimed at boosting US trade at China’s expense. The protection of “intellectual property rights” is a central component of the TPP, as the profits of American corporations rest heavily on their monopoly over markets via brand names and technology. Allegations of cyber espionage will become the pretext for new trade war measures against China.

However, the more sinister aspect of the anti-Chinese propaganda is the US preparation of war against China. Under the banner of its “pivot to Asia,” the Obama administration has put in train a far-reaching diplomatic and strategic offensive aimed at strengthening existing military alliances with Japan, South Korea, Australia, the Philippines and Thailand, forging closer strategic partnerships and ties, especially with India and Vietnam, and undermining close Chinese relations with countries like Burma and Sri Lanka.

Obama’s “pivot to Asia” has already resulted in a dangerous escalation of maritime disputes in the South China Sea and East China Sea as Japan, the Philippines and Vietnam, encouraged by the US, have pressed their territorial claims against China. The focus on these strategic waters is not accidental, as they encompass the shipping lanes on which China relies to import raw materials and energy from the Middle East and Africa. The US is establishing new military basing arrangements in Australia, South East Asia and elsewhere in the region to ensure it has the ability to choke off China’s vital supplies in the event of a confrontation or war.

The Pentagon regards cyber warfare as a vital component of the huge American war machine and has devoted considerable resources towards its development, especially under the Obama administration. In May 2010, the Pentagon set up its new US Cyber Command headed by General Keith Alexander, director of the National Security Agency (NSA), drawing on the already massive cyber resources of the NSA and the American military.

US accusations of Chinese cyber espionage are utterly hypocritical. The NSA, among other US agencies, has been engaged in electronic spying and hacking into foreign computer systems and networks around the world on a vast scale. Undoubtedly, China is at the top of the list of prime targets. The Chinese Foreign Ministry claimed this week that at least 14 million computers in China were hacked by 73,000 overseas-based users last year, including many cyber attacks on the Chinese Defence Ministry.

The US has already engaged in aggressive, illegal acts of cyber sabotage against Iran’s nuclear facilities and infrastructure. Together with Israel, it infected the electronic controllers of the gas centrifuges used in Iran’s Natanz uranium enrichment plant with the Stuxnet worm, causing hundreds to spin out of control and self-destruct. This criminal activity took place alongside more traditional forms—the assassination of Iranian nuclear scientists and other acts of sabotage by Israel.

It is inconceivable that the Pentagon’s cyber capacities are being deployed for purely defensive purposes against the “Chinese threat.” Indeed, in taking over as cyber warfare chief in 2010, General Alexander outlined his credo to the House Armed Services subcommittee. After declaring that China was viewed as responsible for “a great many attacks on Western infrastructure,” he added that if the US were subject to an organised attack, “I would want to go and take down the source of those attacks.”

Last August, the US Air Force issued what was described by the New York Times as “a bluntly worded solicitation for papers advising it on ‘cyberspace warfare attack capabilities,’ including weapons to ‘destroy, deny, deceive, corrupt or usurp’ an enemy’s computer networks and other hi-tech targets. The same article referred to the Pentagon’s research arm, the Defence Advanced Research Projects Agency, hosting a gathering of private contractors wanting to participate in “Plan X”—the development of “revolutionary technologies for understanding, planning and managing cyber warfare.”

This week’s propaganda about the “Chinese cyber threat” provides the justifications for stepping up the already advanced US preparations for conducting cyber-attacks on Chinese military and civilian targets. Amid the rising tensions between the US and China produced by Obama’s “pivot to Asia”, reckless American actions in the sphere of cyber warfare only compound the danger of open military confrontation between the two powers.

This article first appeared on World Socialist Web Site (WSWS) on 23 February 2013, and was republished with permission.

Hoe Obama lessen kan trekken uit de decennialange bemoeienis met Iran

        

Op 20 januari 2013 begon president Barack Obama aan zijn tweede termijn. De president is er zich terdege van bewust dat er van zijn ambitieuze agenda bij zijn aantreden in 2009 om de Amerikaanse invloed en het imago van de VS in de wereld te herstellen niets in huis is gekomen. Hij heeft dan wel de oorlog in Irak beëindigd, maar de “oorlog uit noodzaak” in Afghanistan niet gewonnen. En van nucleaire ontwapening is niet veel meer terechtgekomen dan de ratificatie van het nieuwe Start-verdrag met Rusland. Obama heeft de Amerikaans-Russische relaties laten verzuren, onder andere door de Amerikaanse plannen voor een raketschild in Europa, kijkt terug op een serie mislukte pogingen om de dialoog aan te gaan met tegenstanders van Amerika en kan evenmin een krachtig initiatief rond de klimaatproblematiek op zijn palmares schrijven.

De president heeft laten weten dat hij terug wil naar zijn oorspronkelijke agenda, maar geeft te verstaan dat hij wel subtieler te werk te wil gaan. Hij is een ervaring rijker door de mislukte diplomatieke initiatieven rond Noord-Korea en Iran, het gebrek aan invloed van Amerika in Egypte, Pakistan en Israel, en de onthutsende realiteit van het mensenlevens en geld verslindende avontuur in Afghanistan. Men moet van hem de komende jaren dus niet direct grote verdragen verwachten, grootschalig militair ingrijpen of omvangrijke steunmaatregelen. Maar of zo’n aanpak tot resultaat kan leiden blijft de vraag. De geheime acties en bliksemaanvallen zoals de snelle oorlog in Libië en de cyberoorlog tegen Iran hebben de tegenstanders dan schade berokkend, doorslaggevend zijn die acties toch niet geweest.

Vandaag kijkt de wereld met wantrouwen naar de beloftes van de Amerikaanse president om de zaken anders aan te pakken. Zo confronteerde een student in Cairo een Amerikaanse journalist met de vraag waarom Guantanamo Bay nog altijd open was, en op een diner in Washington vroeg een Europese minister van Buitenlandse Zaken of de Amerikaanse pivot naar Azië misschien een andere term is voor het negeren van de rest van de wereld. De Amerikaanse president, die in 2009 change zo'n prominente plaats gaf in zijn verkiezingscampagne, blijft geloven in sancties tegen landen die niet aan de leiband van de VS lopen. Recent verlengde hij resoluut het ruim 50 jaar oude handelsembargo tegen Cuba “in het nationaal belang van de Verenigde Staten”. Onder de Trading With the Enemy Act van 1917 is hij in oorlogstijd bevoegd om sancties op te leggen. Maar hij had die tegen Cuba ook kunnen intrekken of verzachten. De sancties missen niet alleen hun doel, maar schenden ook de mensenrechten van Cubanen en VS-burgers.

Tot dusverre heeft de president de verwachtingen van de wereld niet kunnen inlossen. Een nieuwe koers in de relatie met tegenstanders als Cuba, Iran, Noord Korea, Myanmar en Venezuela lijkt enkel in Myanmar effect te sorteren. Het opbod tegen China blijft de grote uitdaging. In zijn tweede termijn hoopt de president de verstandhouding met deze grote rivaal te verbeteren. Maar China maakt zich steeds meer zorgen over de Amerikaanse pivot, temeer daar die gepaard gaat met een ongekend militair opbod in China’s achtertuin. De nieuwe Chinese leiders kunnen dat beleid alleen maar interpreteren als een poging het land in bedwang te houden. Dat hebben we al gezien in de vorm van verontrustende confrontaties in de regio, waarbij China in de Zuid-Chinese Zee werd opgezet tegen Vietnam en de Filippijnen, en tegen Japan in de Oost-Chinese Zee. Op korte termijn zal dit wel niet uitmonden in vijandigheden, maar de inzet van drones en cyberwapens blijft een reëel risico.

Men kan ernstige bedenkingen hebben bij de benoeming van bij John Kerry op Buitenlandse Zaken. Obama zet steevast mensen op dat soort posten die tot de Democratische rechtervleugel behoren en de Irak-oorlog steunden. Kerry is de afgelopen jaren sterk naar rechts opgeschoven. Hij verdedigde de Irak-oorlog zelfs nadat bleek dat er geen massavernietigingswapens waren. Voor hem hebben de VS het recht om zonder internationaal mandaat andere landen aan te vallen. Hij haalde scherp uit naar de VN secretaris-generaal en veegde de vloer aan met de Spaanse premier die vragen stelde bij het Amerikaanse unilateralisme. Kerry was ook niet akkoord met de uitspraak van het Internationaal Strafhof dat Israel met de bouw van de muur op Palestijns gebied de Vierde Conventie van Genève schendt. Voor Kerry was dat een anti-Israel motie. Kerry sluit zich op veel punten aan bij het gedachtegoed van de Republikeinse neoconservatieven. Naar buiten versterkt zo’n benoeming natuurlijk het beeld dat de VS boven de wet staan.

Hoewel de debatten in de Situation Room erop duiden dat de president zich bewust wordt van de beperktheid van de Amerikaanse invloed blijft neoconservatief Amerika geloven in machtsuitoefening met de harde hand. De manier waarop Amerika al tientallen jaren omgaat met Iran toont de fundamentele fouten in het denken van de politieke elite, en juist van deze geschiedenis zou de president moeten leren. Voor velen beginnen de betrekkingen tussen de VS en Iran met de gijzeling van de Amerikaanse ambassade in Teheran in 1979, waarna een groep irrationele moellahs aan de macht kwam met wie elk overleg bij voorbaat uitgesloten is. Monsters die enkel luisteren naar geweld. En die op het punt staan kernwapens te ontwikkelen en te gebruiken. Maar de werkelijkheid is dat de CIA vanuit dezelfde ambassade in 1953 de democratische regering-Mossadegh omverwierp omdat deze de Iraanse olierijkdom aan de Iraniërs wilde voorbehouden in plaats van aan buitenlandse ondernemingen.

De CIA installeerde de Sjah die de Amerikaanse wapenindustrie megawinsten bezorgde, terwijl zijn land een proeftuin werd voor geheime-dienst-technieken en mensenrechtenschendingen. Maar de Sjah verarmde en vervreemdde zijn bevolking. Een seculiere democratiegezinde revolutie bracht de Sjah in 1979 geweldloos ten val. Toen interne tegenstellingen niet snel leidden tot een nieuwe regering probeerde de CIA de Sjah aan de macht te houden, maar stuurde uiteindelijk aan op een gematigde theocratie. Nadat de Amerikaanse ambassade door een ongewapende menigte werd overgenomen sloten moellahs een deal met Amerikaanse Republikeinen om de gijzeling voort te zetten tot Carter de verkiezingen zou hebben verloren. De regering-Reagan hervatte de wapenverkopen aan Iran en maakte tegelijk wapendeals met Saddam Hussein die de oorlog tegen Iran twee termijnen Reagan kon volhouden dankzij Amerikaanse steun. En vandaag is Iran onder druk van het militair-industrieel complex doelwit van oorlogsdreiging, harde sancties en terrorisme.

De les die de Amerikaanse president uit de Iran-case moet trekken is dat het buitenland geen probleem heeft met de Westerse cultuur, maar met inmenging in hun bestuur, met het installeren van dictators die natuurlijke rijkdommen het land uitsluizen, elke vrijheid aan banden leggen en dissidenten opsluiten en martelen. Maar die les is aan de president verloren. Tijdens zijn inwijdingsspeech ter gelegenheid van zijn tweede ambtstermijn was het weer volop Amerikaans exceptionalisme:“Amerika blijft de spil van sterke allianties in alle uithoeken van de wereld. We zullen versterkt investeren in middelen die ons moeten toelaten buitenlandse crises het hoofd te bieden. Want niemand heeft meer belang bij vrede in de wereld dan de machtigste natie. We steunen democratie, van Azië tot Afrika, van Latijns-Amerika tot het Midden-Oosten. Onze belangen en ons geweten dwingen ons om op te treden in naam van hen die naar vrijheid verlangen”, zo klonk het.

De Amerikaanse sociologieprofessor Julian Go wijst er in zijn boek Patterns of Empire: the British and American Empires, 1688 to the Present op dat imperialistisch optreden een strategie is om werelddominantie te vrijwaren, een fenomeen dat gestalte krijgt in meer openlijk militair optreden in tijden van economische teruggang. Na tien jaar oorlog in Irak en Afghanistan zal Amerika zijn imperialisme wel enkele jaren op een laag pitje zetten, maar Amerikanen hebben een kort geheugen. Als de economie verder verslechtert ten voordele van de belangrijkste rivalen ziet men snel weer overal bedreigingen die bestreden moeten worden. Het beeld is beangstigend: het militair sterkste land ter wereld geraakt economisch meer en meer in verval. Amerikaanse agressie leidt onvermijdelijk tot een escalatie tussen de wereldmachten. En dat betekent wereldoorlog. De les van The Ugly American is nog even actueel als bij de verschijning van deze politieke roman in 1958.

Tensions at ASEAN summit over South China Sea

By Peter Symonds

Sailors and civil service mariners lower a Tomahawk cruise missile onto the Los Angeles-class fast-attack submarine USS Oklahoma City (SSN 723) at Polaris Point, Guam, Nov. 16, 2012.

(U.S. Navy photo by Mass Communication Specialist 1st Class Jason C. Swink/Released)

South China Sea territorial disputes between China and its South East Asian neighbours have been centre stage at summit meetings organised by the Association of South East Asian Nations (ASEAN) in Cambodia this week.

Tensions flared after Philippine President Benigno Aquino disputed a statement by Cambodia, the summit host, on Sunday that ASEAN countries had reached a consensus “not to internationalise the South China Sea from now on.” The statement was in line with China’s insistence that the maritime disputes be resolved bilaterally. Cambodia is closely aligned with Beijing.

During a meeting of ASEAN leaders with Japanese Prime Minister Yoshihiko Noda on Monday, Aquino objected to the statement that a consensus had been reached, declaring: “For the record, this was not our understanding. The ASEAN route is not the only route for us. As a sovereign state, it is our right to defend our national interests.”

With the support of the Obama administration, the Philippine government has taken a more strident stance over its territorial claims in what it now calls the West Philippine Sea, resulting in a dangerous standoff this year with China over the disputed Scarborough Shoal.

Noda also intervened to challenge efforts by Cambodia to limit the discussion. A Japanese statement reported: “Prime Minister Noda raised the issue of the South China Sea, noting this is of common concern for the international community, which would have direct impact on peace and stability of the Asia Pacific.”

Japan’s involvement in the dispute, for the first time, further cuts across China’s efforts to strictly limit the issue to South East Asian countries. Noda’s intervention was also aimed at a domestic audience. With an election due next month, all the parties, including Noda’s ruling Democratic Party of Japan, are stirring up nationalist sentiment, focussing on Japan’s own dispute with China over the Senkaku (Diaoyu) islands in the East China Sea.

Philippine President Aquino subsequently offered to host a meeting of the four countries involved in territorial disputes with China—Vietnam, Malaysia, Brunei and the Philippines. “Our position has always been that a multilateral problem does not lend itself to a solution on a bilateral basis,” he declared.

In July, sharp disagreements between Cambodia and the Philippines over the South China Sea at an ASEAN meeting of foreign ministers resulted, for the first time, in the organisation being unable to issue a final communiqué.

President Barack Obama yesterday attended the East Asian Summit organised by ASEAN as part of his three-nation trip to Thailand, Burma and Cambodia. According to US deputy national security adviser Ben Rhodes, Obama’s message was that “there needs to be a reduction of the tensions… There is no reason to risk any potential escalation, particularly when you have two of the world’s largest economies—China and Japan—associated with some of those disputes.”

Obama’s posturing as a voice of moderation is completely hypocritical. The Obama administration is directly responsible for inflaming all the territorial disputes involving China by indicating support for its allies—Japan and the Philippines—in taking a tougher stance. US Secretary of State Hillary Clinton provocatively declared at an ASEAN summit in 2010 that the US had “a national interest” in securing “freedom of navigation” through the South China Sea and offered to mediate negotiations over the issue.

Subsequently, while declaring the US neutral on the territorial issues, American officials have publicly stated that Washington would support Japan in any conflict with China over the Senkaku (Diaoyu) islands, and hinted it would do the same in relation to the Philippines. The Obama administration has exploited the maritime disputes as a convenient device to drive a wedge between China and its neighbours, put pressure on Beijing and justify a US military build-up in the region.

Control over the shipping lanes through South East Asia is a key component of the Obama administration’s broader “pivot to Asia”—a diplomatic and strategic offensive aimed at containing China by strengthening US alliances and military ties across Asia.

Obama held his own separate meeting with ASEAN leaders, again calling for an “early conclusion” to establishing a regional code of conduct in the South China Sea. Beijing, however, is still pushing for bilateral arrangements. While Chinese and ASEAN leaders agreed on Sunday to further negotiations on a code, China’s foreign ministry spokesperson declared that the process would “take some time.”

These territorial disputes are not the only issue being exploited by Washington to undermine China’s influence in South East Asia. Obama took time out at the summit for a photo opportunity with the leaders of countries involved in the Lower Mekong Initiative—Cambodia, Laos, Vietnam and Thailand. Launched in 2010, the Lower Mekong Initiative is a mechanism for exploiting differences between this grouping and China over water use and dam building in the upper Mekong river.

US-China rivalry also spilled over into trade and economic issues.

Obama used the summit to promote the Trans-Pacific Partnership (TPP)—a regional trade grouping being pushed by Washington, strongly biased toward US corporations and financial institutions. The TPP foreshadows an across-the-board reduction of tariffs and other forms of protectionism, and is aimed in particular against state-owned enterprises. While the TPP does not include most Asian economies, the US is pressing key allies such as Japan and South Korea to join up. Washington’s aim is either to exclude China, or force it to open up new areas of its economy to US investors.

The TPP currently only includes four ASEAN countries—Singapore, Brunei, Malaysia and Vietnam. Obama outlined a new initiative, known as the US-ASEAN Expanded Economic Engagement, to expand trade and investment ties with all 10 ASEAN countries and encourage them to join the TPP.

The US proposal was one of several competing trade plans under discussion on the summit’s sidelines. These included a proposed Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) between ASEAN countries and its current Free Trade Agreement (FTA) partners—Australia, China, India, Japan, South Korea and New Zealand. Notably, the US would be excluded.

This article first appeared on World Socialist Web Site (WSWS) on 21 November 2012, and was republished with permission.

Ligt een nieuwe oorlog in het Midden-Oosten in het verschiet?

The Navy practices a mock boarding operation on the U.S.S. Princeton in the Middle East, 2010.

Photo: U.S. Navy Fifth Fleet

De afgelopen maanden heeft de regering-Obama de aandacht verlegd van het Midden-Oosten naar Azië. Dat werd althans ijverig gecommuniceerd door de traditionele pers. Die wees op de 2.500 Amerikaanse mariniers in Darwin (Australië), [1] de kustpatrouilleboten voor Singapore, [2] de steun voor de “democratie” in Birma, de militaire oefeningen in de Filippijnen, en ga zo maar door. Welnu, na het Amerikaanse echec in het Midden-Oosten en Centraal-Azië bouwt de VS ontegenzeggelijk voort [3] aan de militaire omsingeling van China. Maar het belang van deze beleidsombuiging wordt wel sterk overdreven. Want vandaag speelt de grootste krachtmeting zich niet in Zuidoost-Azië af, maar in de Perzische Golf.

De traditionele media spreken nauwelijks over de gigantische opbouw van militaire macht in de regio van de Perzische Golf, langs de Iraanse kust en in bases [4] in de gehele regio. Enkel de Washington Times meldt dat het Pentagon de hoogste prioriteit geeft aan oorlogsplanning tegen Iran. [5] Het Amerikaanse Central Command denkt dat de Iraanse conventionele strijdkrachten met aanvallen door de Amerikaanse marine en luchtmacht in ongeveer 3 weken kan worden vernietigd, of in belangrijke mate onschadelijk gemaakt.

De opbouw in de Golf is kolossaal en duidelijk nog niet afgerond. Er houden zich daar niet alleen twee Amerikaanse vliegdekschipeenheden [6] op, maar in de thuisbasis van de Amerikaanse vijfde vloot in Bahrein is ook het aantal mijnenvegers verdubbeld en extra anti-mijn helikopters en kustpatrouilleboten gestationeerd die speciaal werden uitgerust met Gatling snelvuurkanonnen en raketten. [7] Tel daar bij op de hoogtechnologische torpedo's voor ondiepe wateren, de onbemande minionderzeeërs en speciaal uitgeruste eenheden F-22 en F-15 gevechtsvliegtuigen die op weg zijn naar bases in de Golf, dan ontstaat het beeld van de machtigste luchtoorlogsmachine ter wereld, gericht op Iran. En daar komen de spionagepraktijken van de CIA met drones boven Iran die ongetwijfeld nog worden opgevoerd, en de inzet van special forces in de regio nog eens bij.

Dit alles duidt op voorbereiding op oorlog na de Amerikaanse presidentsverkiezing. Na het falen in Irak en Afghanistan zou men kunnen veronderstellen dat het Pentagon zich zou willen terugtrekken. Maar alles wijst erop dat juist het omgekeerde gebeurt. Er is een grote oorlog in de maak voor de controle over de rijke olievelden in het Midden-Oosten. Die oorlog moet de doorslag geven in de strijd om de wereldhegemonie. Bondgenoot Israel loopt zich al jaren warm. Nu Netanyahu erin is geslaagd oppositiepartij Kadima in zijn coalitie op te nemen beschikt hij met 94 van de 120 zetels in de Knesset over een ongekende meerderheid. [8] Kadima-leider Shaul Mofaz wordt vicepremier en Kadima-leden treden op als voorzitter van de regeringscommissies voor Defensie en Buitenlandse Zaken. De nieuwe regering van nationale eenheid bereidt volop het politieke speelveld voor op een militaire aanval op Iran. Hoogleraar en Ha’aretz militair analist Reuven Pedatzur trekt de conclusie dat “Netanyahu zijn gang  [kan] gaan, er is geen echte oppositie meer. Al wat hij moet doen is Mofaz overtuigen.”

Volgens het defensieweekblad Jane’s zien veel waarnemers de nieuwe Israëlische regering als voorbereiding op een aanval op Iran waartoe het besluit mogelijk najaar 2012 valt. Met de opname van de in Iran geboren militair Mofaz, die zich steeds heeft uitgesproken tegen eenzijdig militair optreden tegen Iran, hoopt Netanyahu zijn geloofwaardige en luidruchtige critici binnen het leger en de geheime dienst het zwijgen op te leggen. Dat is van belang omdat Netanyahu overhoop ligt met de Amerikaanse president Obama, al was het alleen maar over de timing van zo’n aanval. Voor Obama moet elke actie worden uitgesteld tot na de verkiezingen van november. Nu peilingen wijzen op grote tegenstand van een Alleingang van Israel tegen Iran moet Mofaz elke beslissing van de Israëlische regering aan het publiek helpen verkopen.

Op 23 mei komt er in Bagdad dan wel een vervolg op de gesprekken van half april in Istanbul, maar de kans op een akkoord is uiterst gering. [9] Washington eist toegang voor IAEA-inspecteurs tot medewerkers en installaties. Dat leidt tot een eindeloos proces waarin Iran een negatief bewijs moet leveren. Het moet bewijzen dat er nergens in dit grote land activiteiten bestaan die iets te maken zouden kunnen hebben met kernwapens. Het IAEA eist toegang tot Parchin, een militair complex waar bijna tien jaar geleden hoogexplosief materiaal dat wordt toegepast voor kernwapens zou zijn uitgetest, een bewering die net als andere regelrecht uit de koker komt van buitenlandse geheime diensten, waarschijnlijk die van de VS en Israel. En volgens Associated Press eist Netanyahu dat Iran een eind maakt aan de verrijking van uranium (wat geen enkel internationaal verdrag verbiedt) en zijn installaties in Fordo sluit, eisen die Tehran al heeft verworpen. Als de gesprekken in Baghdad op niets uitlopen neemt de kans op een militair conflict op initiatief van Israel of de VS enorm toe.

Intussen probeert Iran om de nieuwe Amerikaanse en Europese sancties af te wenden die eind juni in werking treden en neerkomen op een blokkade van zijn olie-export. De Amerikaanse sancties straffen buitenlandse banken en ondernemingen die zaken doen met de Iraanse Centrale Bank. De afgelopen weken oefent de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton druk op China en India uit om hun import van olie uit Iran aan banden te leggen. Maar of die druk effect heeft valt nog te bezien. Zo neemt The Hindu, de derde grootste Engelstalige krant in India, in een opiniestuk [10] geen blad voor de mond: “Voor de verandering stond Pakistan, of Afghanistan, of zelfs terrorisme niet bovenaan Clinton’s agenda, maar het Amerikaanse obsessieve verlangen om Iran - en iedereen die geen steun verleent aan zijn confronterende aanpak in de kwestie van het Iraanse kernprogramma - de duimschroeven aan te leggen. New Delhi wordt gevraagd zijn eigen economie en strategische belangen te ondermijnen … om mee te werken aan sancties die niet stoelen op het internationaal recht.”

In zijn verkiezingscampagne van 1992 omschreef Bill Clinton het Midden-Oosten als het oliecentrum van de planeet. Goedschiks of kwaadschiks, de VS, nog altijd de enige supermogendheid ter wereld, wil de absolute controle over die olierijkdom. Of de opbouw van de gigantische oorlogsmachine in de Perzische Golf enkel moet dienen als afschrikking om Iran op de knieën te krijgen en terug in de Amerikaanse invloedssfeer te brengen moet worden afgewacht. Maar de situatie is uiterst gevaarlijk. Een misverstand, een klein incident, al of niet uitgelokt, kan de lont in het kruitvat steken. Met rampzalige gevolgen voor Iran, de regio en de wereld.

[1] Geopolitiek in perspectief: “De strijd van de VS om de wereldhegemonie”

[2] US News: “Singapore Willing to Host More U.S. Warships”

[3] Martin Kettle: “US told to make China its No 1 enemy”

[4] David S. Cloud: “U.S. boosts its military presence in Persian Gulf”

[5] Rowan Scarborough: “Pentagon is planning ‘contingency’ for Iran and North Korea”

[6] Paul Rogers: “The Iran complex: why history matters”

[7] Spencer Ackerman: “Gunboats, Super-Torpedoes, Sea-Bots: U.S. Navy Launches Huge Iran Surge”

[8] Jean Shaoul: “Israel’s national unity government prepares ground for war”
[9] Peter Symonds: “US intensifies confrontation with Iran”
[10] The Hindu: “Crude pressure”

Verkiezingen in Birma: democratische revolutie of slimme machtspolitiek?

(auteur: Jurriaan Regouin)

Aung San Suu Kyi gives speech to supporters at Hlaing Yar Township in Yangon, Myanmar on November 2011.

Photo: Htoo Tay Zar - Wikimedia Commons

“Baby Baby Baby” schalt uit de luidsprekers en weerkaatst tegen de met zestig ton bladgoud beklede rondingen van de Shwedagon Pagode in Rangoon, Birma. De mierzoete teksten van Canadees tieneridool Justin Bieber vormen een schril contrast met de serene rust van het belangrijkste heiligdom van het land, maar zijn tegelijkertijd een mooie metafoor voor de recente detente in de betrekkingen tussen Birma en het Westen. Al maanden wordt de loftrompet geblazen over de democratische ontwikkelingen in het land. Westerse hoogwaardigheidsbekleders zoals Hillary Clinton en William Hague staan in de rij om het land met een bezoek te vereren. Honderden politieke gevangenen zijn vrijgelaten en de controle op de media is versoepeld. Oppositieleidster Aung San Suu Kyi is, na vijftien van de afgelopen tweeëntwintig jaar onder huisarrest te hebben doorgebracht, weer op vrije voeten en hield vorige maand voor het eerst in de geschiedenis een toespraak op de staatstelevisie. [1] Hoogtepunt van deze democratische revolutie waren de deelverkiezingen van 1 april jl.

Een van de laatste loepzuivere dictaturen gaat dus in rap tempo vrijwillig ter ziele. Hier wordt geschiedenis geschreven! Of zijn we te goedgelovig? Mooi excuus om zelf eens polshoogte te gaan nemen dacht ik, daar ik de val van de muur en het uiteenvallen van de Sovjet Unie als vijf jarig jongetje toch niet geheel bewust heb meegemaakt. En ja hoor, na de vriendelijke douane op het vliegveld van Rangoon gepasseerd te hebben die mijn regime-kritische boeken niet eens wil controleren, steekt de taxichauffeur direct van wal. Hij vertelt honderduit over het regime en de ontwikkelingen in het land.

Zijn Engels is zo goed omdat hij chemie heeft gestudeerd op de Universiteit van Yangon. Helaas voor hem studeerde hij af in een tijd dat de studenten het voortouw namen in protesten tegen het militaire regime. Deze was behoorlijk kordaat in haar reactie; het verbood alle studenten te gaan werken voor staatsbedrijven. Met de (energie)bedrijven in handen van de staat wordt het je als chemist dan niet makkelijk gemaakt. Ook werden de universiteiten voor een aantal jaar gesloten en, met de Britse kolonisator als lichtend voorbeeld, het principe van verdeel en heers toegepast. De universiteiten werden opgeknipt en over het land verdeeld.

Tijdens de rit naar mijn backpackershotel vallen meer zaken op. Zo moet Birma wel het enige land zijn waar het verkeer rechts rijdt maar de auto’s ook rechts gestuurd zijn; een maar ten dele geslaagde poging af te rekenen met sporen van Britse invloed. Een dictatuur heeft echter ook zijn voordelen, zo blijkt. In de belangrijkste stad van het land is geen enkele brommer te vinden, wat zeker in Azië werkelijk een verademing is. Als je de Lonely Planet moet geloven komt dat omdat de auto van een hooggeplaatste militair een aantal jaar geleden in botsing kwam met een brommer, waarop prompt besloten werd alle gemotoriseerde tweewielers te verbieden. Een sterk staaltje besluitvorming waar ons poldermodel nog van kan leren.

Een ander bijkomend voordeel van een dictatoriaal regime is dat je door de internationale sancties niet kan roamen: buitenlandse mobieltjes hebben geen bereik. Daarnaast heeft Birma, door krankzinnig hoge prijzen voor simkaarten, de dubieuze eer het laagste aantal mobiele telefoons per capita te hebben ter wereld. [2] Dit zorgt voor een oase van rust en een opmerkelijk sociaal straatbeeld als je de met een Iphone vergroeide Wordfeud spelende forens in Nederland gewend bent.

Minder handig is dan weer dat internationale bank- en kredietkaarten niet te gebruiken zijn, en je dus al je geld cash het land in moet brengen. Dat is wel fijn voor het regime, die zo stapels Amerikaanse dollars naar hartenlust bijeen kan harken. Want overal waar dollars te verdienen zijn, is de regering opvallend aanwezig. De belangrijkste toeristische attracties, hotels en vervoersmiddelen zijn in handen van de staat en er moet in dollars cash worden afgerekend. Een mooi voorbeeld van deze selectieve overheidsbemoeienis is de entreeprijs van de belangrijke pagodes. Volgens Boeddhistische wetgeving mag er namelijk geen geld worden gevraagd voor het betreden van een tempel. Desondanks staat er bij de ingang altijd een keurige meneer de toeristen uit de rij te plukken die verplicht een toegangskaartje moeten kopen: “I’m sorry, it’s the government, sir!”.

Verder zie je als buitenlander weinig van het repressieve leven onder een militaire junta, met een civiele marionettenregering. Er is bijzonder weinig zichtbare politionele en militaire aanwezigheid op straat. Wat vooral opvalt is dat de mensen zo ontzettend hongerig zijn naar kennis en verandering. Overal op straat word je geconfronteerd met Aung San Suu Kyi en haar Nationale Liga voor Democratie; haar gezicht op stickers in de bussen, op de voorpagina’s van de kranten en op T-shirts die openlijk op straat verkocht worden. Een enkeling durft zelfs en public vurig zijn voorkeur voor de charmante politica te verkondigen; zaken die nog geen twee jaar geleden onmogelijk zouden zijn geweest.

Het blijft echter gissen naar de werkelijke beweegredenen van het regime om te democratiseren. Waarom zou men de macht vrijwillig gaan delen, nadat de Saffraanrevolutie van de monniken in 2007/2008 zo vakkundig in de kiem is gesmoord? Wellicht is men geschrokken van de Arabische Lente en denkt men met milde hervormingen eenzelfde lot te voorkomen. Een eerste belangrijke observatie is in ieder geval dat de deelverkiezing van 1 april 2012 nauwelijks iets aan de huidige machtsstructuur heeft veranderd. In totaal waren er maar 45 zetels te verdelen: 37 van de 440 in het parlement, 6 in de senaat en 2 in regionale vertegenwoordigingen. The Lady heeft er 43 van gewonnen maar ondanks deze monsterzege zal haar macht minimaal zijn. [3] Alleen het leger heeft volgens de grondwet al recht op 110 zetels van het parlement, ofwel 25%.

Daarnaast hebben deze verkiezingen dus vooral een grote symbolische waarde, waar de huidige machthebbers handig gebruik van maken. Zo is de aankondiging van de verkiezingen voor de Europese Unie een belangrijke reden geweest om de eerste sanctie (visumverbod) op te heffen. De kindertjes van de generaals kunnen dus net als het kroost van wijlen Ghadaffi weer keurig naar de London School of Economics gestuurd worden. Ook de Europees Commissaris voor Ontwikkeling, Andris Piebalgs, is vol goed vertrouwen en toverde bij een recent bezoek zo 150 miljoen euro aan steun uit zijn zak. [4]

Dat recent nog door zowel het Westen als Aung San Suu Kyi het vrijlaten van alle politieke gevangenen en het staken van militaire acties tegen etnische minderheden als harde voorwaarde voor het opheffen van de sancties werd gesteld, wordt daarbij gemakshalve even vergeten. Naar schatting zitten er nog tussen de 600-1500 mensen om politieke redenen gevangen in Birma en is er nog een felle burgeroorlog gaande in de Kachin staat, waarbij talloze mensenrechten geschonden worden. [5] De regering heeft deze onlusten zelfs aangegrepen om de verkiezingen van 1 april in het noorden van het land uit te stellen. Het lijkt wel alsof het Westen graag goedgelovig en selectief kritisch is om niet buiten de boot te vallen bij het verdelen van het vele goud, jade, gas, teakhout en andere natuurlijke bronnen die de laatste slapende Aziatische tijger nog rijk is. China, India en Thailand houden er sowieso andere ethische standaarden op na en zijn allang begonnen met de economische exploitatie van het land.

Maar ik moet niet pessimistisch zijn. Een militaire dictatuur omtoveren in een bloeiende liberale democratie gaat niet over één nacht ijs. Wellicht dat de handreiking van het Westen juist een duw in de goede richting kan geven en voor een democratisch momentum zorgt. Of we een Aziatische Lente mee gaan maken moet de toekomst uitwijzen, maar de eerste winst is in ieder geval behaald. Het land is in de ban van een democratische verkiezing en de oppositieleidster is het gesprek van de dag. Laten we hopen dat dit voor een sneeuwbaleffect zal zorgen die Birma een betere toekomst brengt. De voorlopige winnaar is echter nog steeds het huidige regime, die de wereldmachten handig tegen elkaar uitspeelt en garen spint bij de tsunami van toeristen die het land inmiddels overspoelt. De Birmezen moeten dus een lange adem hebben en uitgaan van de profetische teksten van Justin Bieber: “Just shake me 'til you wake me from this bad dream!”

[1] BBC: “Burma's Aung San Suu Kyi makes landmark campaign speech”

[2] Reuters: “Slow connection: Myanmar test for IT crowd”

[3] nu.nl: “Staatsmedia bevestigen zetel Suu Kyi”

[4] Europa-nu.nl: “Eurocommissaris Piebalgs naar Myanmar voor aanbieden steunpakket 150 miljoen euro”

[5] NRC: "Birma laat politieke gevangenen vrij"

Jurriaan Regouin (1984) studeerde Internationale Betrekkingen in Groningen, Barcelona en aan Instituut Clingendael en woont en werkt in Yangon, Birma.

Noot van de redactie: voor meer informatie over het geopolieke belang van Myanmar in het opkomende Azië, zie:

De strijd van de VS om de wereldhegemonie (1)

NAVO 3.0 en de machtsverhoudingen in de wereld

How Europe's Falling Behind Accelerates China's Rise