Hoe wetenschappers kunnen bijdragen aan een oplossing van de kwestie-Palestina

Bethlehem Checkpoint. Men and women from all over the Southern West Bank stand in line for hours each morning

on their way to work outside of Bethlehem. Photo: ‘delayed gratification’ (flickr)

Terreuraanslagen en de kwestie-Palestina hangen met elkaar samen. Het plan-Kushner is de laatste nagel in de doodskist van een tweestatenoplossing. De alternatieven zijn apartheid of etnische zuivering. Annexatie van de Westelijke Jordaanoever overschrijdt een Europese rode lijn. Media, politieke wetenschappers en intellectuelen kunnen het verschil maken.

“De afschuwelijke terreuraanslagen in Parijs, Beiroet en de Sinaï bevestigen nog eens dat het Israël-Palestina conflict niet los staat de mondiale terreurdreiging. De stichting van een Palestijnse staat, met respect voor Israëlische veiligheidsbekommernissen, is van groot belang, niet enkel voor Israëliërs en Palestijnen, maar voor de hele regio”. Dat zei Nickolay Mladenov, speciaal coördinator van de secretaris-generaal voor het Midden-Oosten vredesproces, tijdens een briefing van de leden van de VN Veiligheidsraad op 19 november 2015.

Intussen piekt het geweld tegen de Palestijnse bevolking, zorgen nieuwe nederzettingen in Palestijns gebied voor nieuwe feiten op de grond en lijkt het vredesproces dood en begraven. Tegelijk loopt het aantal terreuraanslagen en de dodentol op. Om er maar enkele te noemen: Brussel, Nice en Berlijn in 2016, Londen, Manchester en Barcelona in 2017, Straatsburg in 2018 en Nairobi en Christchurch in 2019. Op een lijst gevaarlijkste brandhaarden in de wereld zette de VRT in samenspraak met de Nederlandse professor Ko Colijn “Israël en Palestina” op een prominente plaats.

De situatie bestempelen als 'vrij uitzichtloos’ volstaat niet

Tegen die achtergrond valt het op dat UAntwerpen-professor David Criekemans in zijn recente boek wél uitvoerig aandacht besteedt aan het Midden-Oosten en terrorisme, maar de kwestie-Palestina onbesproken laat. Dat kwam ook aan de orde in onze recensie. Bij navraag wijst Criekemans erop dat hij het issue niet mijdt, waarbij hij verwees naar zijn optreden in Terzake rond het Israëlisch scherpschieten op burgers in Gaza. Maar de kwestie-Palestina bestempelen als 'vrij uitzichtloos' is nog geen analyse, nog afgezien van de vraag of massale Europese investeringen in Oost-Jeruzalem zinvol zijn. Israël maakt consequent elke Europese investering ten bate van de Palestijnen met de grond gelijk.

Recent publiceerde Bert De Vroey een pakkende historiek van wat we best aanduiden als de kwestie-Palestina (de term ‘Israël-Palestina conflict’ duidt op gelijk­waardige partijen, quod non). Volgens Egbert Talens kent De Vroey de kwestie-Palestina prima, maar haakt hij te weinig in op de politiek-zionistische trucs rond het ontstaan van Israël in 1948. Zo laat hij de listig bekokstoofde twee derde meerderheid voor VN-AV-resolutie 181-II (1947) onvermeld, evenals het feit dat Ben-Gurion al in 1928 een great disaster nodig achtte om in Amerika een beweging op te starten gericht op de verwezenlijking van het politiek-zionistisch project Joodse Staat. En de Oslo-akkoorden leverden geen Palestijnse staat op, maar een Palestijnse ‘entiteit’, en zelfs daarvan mocht Arafat zich geen president noemen.

Kushner slaat de plank mis

De Vroey’s historiek verscheen juist vóór de presentatie van het plan van Trump’s schoonzoon Jared Kushner. Over dat plan kunnen we kort zijn: een economisch plan is het sluitstuk op een politiek plan, niet omgekeerd. Zoals steeds proberen de Amerikanen iets te doen aan de levensomstandigheden van de Palestijnen, maar niet aan de Israëlische bezetting. De Palestijnen stuurden dus hun kat. Die verwachten niets van een bemiddelaar die 70 jaar Amerikaans beleid overhoop gooit, Jeruzalem als Israëlische hoofdstad erkent, de Palestijnse missie in Washington sluit, zowat elke economische en humanitaire hulp beëindigt en de bezetter aanmoedigt de Westelijke Jordaanoever te annexeren.

Het plan-Kushner gaat niet enkel voorbij aan Palestijnse bekommernissen, maar ook aan wat er leeft onder de Arabische bevolking. De kwestie-Palestina is en blijft een centraal issue voor Arabieren. De Amerikaanse benadering van de regio wordt gezien als onrechtvaardig. Dat fenomeen stuurt mede de ontwikkelingen in het Midden-Oosten: werving door terreurgroepen, regionale instabiliteit, de Arabische publieke opinie over de Verenigde Staten, en zelfs de Amerikaanse nationale veiligheid. Rond het plan-Kushner is intensief gelobbyd richting Arabische leiders. De vraag is of die druk zullen uitoefenen op de Palestijnen.

De alternatieven zijn apartheid of etnische zuivering

Voor Harvard-professor Stephen Walt komt de kwestie-Palestina op de tweede plaats van vijf wereldproblemen, direct na (1) klimaatverandering, en voor (3) “Het einde van de Europese Unie”, (4) “Een nucleaire crisis met Iran, en (5) “Het sluipend verval van Amerika’s Aziatische allianties”. Walt ziet het plan-Kushner als laatste nagel in de doodskist van een tweestatenoplossing, met enkel slechtere alternatieven: (1) apartheid, waarbij Israël de Palestijnen elk politiek recht ontzegt, (2) gedwongen verdrijving, etnische zuivering dus, een misdaad tegen de menselijkheid en (3) “vrijwillig” vertrek van de Palestijnen door hen het leven steeds zuurder te maken, sluipende etnische zuivering dus.

Het optreden van Trump in het Midden-Oosten leidt tot toenemend verlies aan steun voor de VS onder de Arabische bevolking. Europa moet de VS duidelijk maken dat een vredesproces tot doel heeft geschillen te beslechten, niet onder de mat te vegen. De EU moet in de kwestie-Palestina zijn verantwoordelijkheid nemen. Europese landen stonden mee aan de wieg van de staat Israël. De EU moet Israël duidelijk maken dat annexatie van de Westelijke Jordaanoever een Europese rode lijn overschrijdt. Als Israël’s directe buur en belangrijkste handelspartner heeft de EU voldoende machtsmiddelen. Vijf minuten politieke moed volstaat.

Media, politieke wetenschappers en intellectuelen maken het verschil

Een groep Europese toppolitici hebben er bij de EU al op aangedrongen om elk plan dat afbreuk doet aan de rechten van de Palestijnen te verwerpen. De media zouden vaker en indringender aandacht kunnen besteden aan de kwestie-Palestina. Politieke wetenschappers die regelmatig in de media verschijnen moeten net als hun Amerikaanse collega’s John Mearsheimer en Stephen Walt, auteurs van het boek ‘The Israel Lobby and U.S. Foreign Policy’ (2007), de moed hebben om de Israëllobby te weerstaan. Kritiek op het doen en laten van de staat Israël is geen antisemitisme. En men moet nog geen ‘activist’ zijn om als academicus duidelijke taal te spreken.

In 2015 sloot een aantal Belgische academici zich aan bij de Palestinian Academic and Cultural Boycott of Israel, onderdeel van de Boycott, Divestment, Sanctions (BDS) campagne tegen de manier waarop Israël met de Palestijnen omgaat. Zo ontstond de Belgian Academic and Cultural Boycott of Israel (BACBI). De academische boycot richt zich op Israëls universitaire instellingen wegens hun steun aan het apartheidsregime. De doelstellingen van BACBI zijn duidelijk. Internationale druk moet aan Israëls straffeloosheid een einde maken.

Intussen hebben 489 Belgische intellectuelen en academici de Beginselverklaring van de Belgian Academic and Cultural Boycott of Israel (BACBI) onderschreven. Voor zover valt na te gaan heeft slechts één Belgische politieke wetenschapper, de Gentse hoogleraar Hendrik Vos, de verklaring ondertekend. Er zouden er honderden moeten volgen. Alleen de faculteit politieke wetenschappen van de universiteit van Antwerpen kent al 105 docenten, assistenten, onderzoekers en academische medewerkers. En de organisatie zou nóg meer aan de weg moeten timmeren.

Wie volgt het goede voorbeeld van Hendrik Vos?

De oorlog in Syrië en de Europese vluchtelingencrisis

Nu de Syrische oppositie eindelijk heeft ingestemd met deelname aan de vredesbesprekingen in Genève kunnen deze dan toch beginnen. Het overleg zou snel moeten leiden tot een staakt-het-vuren en uiteindelijk tot een einde aan het conflict. Maar aan de vooravond zei niemand minder dan de Amerikaanse vicepresident Joe Biden dat de VS nog altijd klaar staat voor een militaire oplossing. Wat wil Washington nu? Is een politieke oplossing dan toch niet niet essentieel? En leidt die oorlogsretoriek niet tot een conflict met Moskou? Sinds enkele maanden treden de Russen, op verzoek van de legitieme Syrische regering, militair op tegen ISIS en de door het Westen, in strijd met het internationaal recht, geronselde gewapende oppositie.

Genève wordt een schijnvertoning

Sinds 2011, toen voor het eerst werd gepleit voor een onderhandelde oplossing van het conflict, heeft de VS elke vredesonderhandeling gesaboteerd. En het Westen ging in 2012 niet in op een Russische compromisvoorstel waarin de Syrische president Bashar al-Assad zou aftreden. Vandaag moet Assad niet onmiddellijk van het toneel verdwijnen, maar wel op korte termijn. Het is niet de Syrische bevolking die mag uitmaken door wie zij geregeerd wordt. Assad heeft nog altijd een grote aanhang bij de bevolking, en maakt een goede kans om herkozen te worden. Het Westen weet dat, vandaar dat Assad “weg” moet. Het Westen wil een marionettenregering.

De buitenlandse militia's in Syrië kunnen de verklaring van Joe Biden enkel zien als een signaal om de strijd voort te zetten, om in Genève geen compromissen te sluiten. De VS wil blijkbaar dat de proxy-oorlog doorgaat. Syrië moet verder worden gedestabiliseerd. Ten koste van nog vele tienduizenden doden, honderdduizenden ontheemden en een volkomen uit de hand lopende vluchtelingencrisis in Europa. Genève wordt een schijnvertoning. Staffan de Mistura, de VN-speciaal-afgezant voor Syrië, zei het in alle openheid: de onderhandelingen zullen lang duren, misschien wel een half jaar.

De Syrische regering is aan de winnende hand

Doorslaggevend in het conflict in Syrië is de controle over het geïndustrialiseerde westen, het gebied dat Damascus, Homs, Hama, Latakkia en Aleppo omsluit. Het Syrische leger, gesteund door de Russische en Syrische luchtmacht, Iraanse speciale troepen en Hezbollahstrijders langs de Syrisch-Libanese grens maken hier grote vorderingen, een feit dat de Westerse mainstream media volledig verzwijgen. Dat de Syrische overheid geen controle uitoefent over de woestijngebieden in het oosten is geen probleem, met uitzondering van het gebied rond Deir ez-Zur vanwege de oliewinning, maar ook hier kan ISIS zich op termijn niet handhaven. Overigens vraagt niemand zich af hoe ISIS kon ontstaan en waarom dit “monster” blijkbaar kan rekenen op steun bij de bevolking.

Het optreden van de Koerden in het noorden, die met VS-hulp de grens met Turkije afsluiten, draagt bij tot de vorderingen die de Syrische overheid maakt. Hier staan Turkije en de VS tegenover elkaar. Turkije probeert tevergeefs een wig te drijven tussen de Syrische Koerden langs de Turkse grens in het westen en het oosten. De VS kijkt aan tegen een mislukking van zijn Syrië-strategie. Binnen de regering-Obama lijken zich twee kampen af te tekenen: buitenlandminister John Kerry die een diplomatieke oplossing bepleit, en vicepresident Joe Biden die een gewapende overwinning voorstaat. Maar dat is schijn. De twee kampen voeden elkaar, zien in de vredesonderhandelingen een kans om de proxytroepen te hergroeperen. Een houding die enkel leidt tot verlenging van de uitzichtloze strijd en een aanhoudende vluchtelingenstroom.

Supermacht Amerika tegenover opkomend Eurazië/China

De oorlog in Syrie gaat niet tussen Soennieten en Sjiieten, rebellen tegen het leger van Assad. Het Syrische leger bestaat in meerderheid uit Soennieten. Als het echt ging om een Soennitisch-Sjiietisch conflict, dan zou de regering die steunt op Sjiietische Allowieten, nog geen 10% van de bevolking, al lang gevallen zijn. In Syrië botst de tanende macht van het Westen tegen die van de nieuwe zijderoute die China met Afrika, Europa en Azië moet verbinden, met een prominente plaats voor Eurazië, de economische unie tussen Rusland, Kirgizië, Armenië, Wit-Rusland en Kazakstan. De Chinese president Xi Jinping werd recent in Saoedi Arabië, Iran en Egypte met open armen ontvangen. Vooral de Saoedi's zien in een strategische relatie met China een goed alternatief voor de bestaande relatie met wereldmacht Amerika op zijn retour.

De strijd in Syrië gaat om de controle over grondstoffen. Alles draait om de vraag welke van twee pijplijnen het haalt. Als de combinatie Turkije-Saoedi Arabië-Qatar de oorlog in Syrië wint komt er een pijplijn van Qatar naar de Middenlandse Zee en levert Qatar aardgas aan Europa. Blijft Syrië met steun van Iran en Rusland overeind, dan leveren Iran en Irak aardgas aan Europa. Gazprom heeft al interesse getoond om in de pijplijn te investeren, zodat ook Rusland participeert in zo'n project.

Niet-conventionele oorlog met Rusland

Maar zover is het nog niet. In Syrië spelen twee conflicten: tussen de VS en Rusland, en tussen Saoedi Arabië en Iran. In feite is er al geruime tijd sprake van een oorlog tussen de VS en Rusland. Geen conventionele oorlog, maar een oorlog tussen proxies. En economische sabotage, zoals de ineenstorting van de olieprijzen, de sancties, de insinuaties over de dood van de overgelopen Russische geheim agent Alexander Litvinenko om de EU onder druk te zetten de sancties overeind te houden. Alles draait om de vraag wie het monopolie krijgt op gasleveringen aan Europa: Qatar of Iran. Maar dat is slechts een onderdeel van het grote schaakspel: de opkomt van het Oosten, de BRICS, en de afnemende invloed van het Westen.

Voor de prominente Amerikaanse politicoloog Stephen Walt vloeit mondiale invloed deels voort uit competentie, een imago dat de laatste drie Amerikaanse regeringen nu niet bepaald hebben waargemaakt: (1) de strategie om Irak en Iran tegen elkaar uit te spelen droeg bij aan Bin Laden's besluit om de VS aan te vallen, (2) onder Amerikaans toezicht is een twee-staten-oplossing voor het Israel-Palestina conflict de nek opgedraaid, (3) de invasie in Irak was een gigantische blunder waar de wereld nog altijd de wrange vruchten van plukt, (4) de VS-interventies in Libië, Somalië en Jemen hebben ook daar tot mislukte staten geleid, en (5) de VS heeft in Syrië geen glorieus parcours gelopen. Maar anders dan Walt aan het slot van zijn discours stelt wordt vandaag het lot van het Midden-Oosten niet per saldo bepaald door de inwoners, maar door de grootmachten.

Vluchtelingenstroom sinds komst buitenlandse strijders

Regionale grootmachten sluiten zich liever aan bij de opkomende wereldmacht dan bij het oorlogszuchtige Westen. Het Westen ziet die ontwikkeling met lede ogen aan, en kiest voor het destabiliseren, het vernietigen van een staat als Syrië die het maar niet onder controle krijgt. Ziet geen van de strijdende partijen zijn pijplijnen over dat land gerealiseerd, dan is dat voor het Westen een aanvaardbaar alternatief. Liever een permanente oorlog, dan de tegenstander laten winnen. Daarbij neemt men de vluchtelingenstroom voor lief. Die is niet veroorzaakt door Assad. Die is sinds 2000 aan de macht. De vluchtelingenstroom begon in 2011, sinds het begin van de oorlog die ontstond met de komst van door de VS en Groot-Brittannië gesponsorde buitenlandse strijders.

In Genève denken alle spelers wat te kunnen winnen. De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan en de Amerikaande vicepresident Joe Biden praten over de inzet van troepen, maar zullen enkel de steun aan hun proxies verhogen. In die chaotische situatie opereert nog altijd ISIS. Die is zowat omsingeld, kan zich niet goed meer bevoorraden, maar is nog lang niet verslagen. Met of zonder Genève, reken op een jaren aanslepende oorlog naar het model van de 15-jarige oorlog in Libanon. Met een blijvend vluchtelingenprobleem. Europa kan zijn mouwen oprollen.

Het Turkije van Erdoğan: gevangen tussen Oost en West

Ontvangst van de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan door de Saudische koning Salman bin Abdoel Aziz al-Saoed op 29 december 2015.

Foto: Saudi-US Trade Group (SUSTG)

In 2012 nog het land van zero problems with our neighbours, is Turkije vandaag een regionale mogendheid met grote internationale ambities die het op agressieve wijze tracht te realiseren. Het land grijpt militair in in een soeverein buurland, verleent militaire en financiële steun aan rebellen in Syrië die zover gaat als het leveren van gifgas, en beraamt valse vlag-operaties om de NAVO bij het conflict te betrekken.

De Turkse president Erdoğan heeft bij herhaling gepoogd een no-fly zone in te stellen in Noord-Syrië, die natuurlijk onder zijn controle zou moeten staan en als uitvalsbasis dienen om zowel zijn Koerdische aartsvijanden uit te schakelen als de Syrische president Assad te verdrijven. Andere Turkse wapenfeiten zijn het installeren van een militaire basis in Noord-Irak, de heling van gestolen ruwe olie uit Irak en Syrië met actieve betrokkenheid in de hoogste kringen, en als klap op de vuurpijl: het neerhalen van een Russische bommenwerper, om een hard antwoord van Rusland uit te lokken en daarmee een militair conflict Rusland-NAVO.

Maar Erdoğan sloeg de plank flink mis. Op de spoedzitting van de NAVO die op zijn verzoek plaatsvond kreeg hij niet de steun waar hij op had gehoopt. Veel lidstaten zetten vraagtekens bij het neerschieten van de Russische bommenwerper. En aansluitend sloot de Franse president François Hollande een alliantie met Putin tegen ISIL in Syrië, een voorbeeld dat de Britten en Duitsers volgden.

Daarmee kreeg de internationale strijd tegen ISIS voorrang op “Assad moet weg,” tegen de zin van Erdoğan, die nu ook een de facto Russische no fly zone moest slikken door de opstelling van de geduchte S-400 luchtafweerraketten op de Russische luchtmachtbasis bij Latakia en het feit dat de Russische bommenwerpers voortaan worden geëscorteerd door SU-35 gevechtsvliegtuigen.

Erdoğan's buitensporig buitenlands optreden moet zijn binnenlandse problemen verdoezelen

Het hoeft geen betoog dat Turkije handelt in strijd met het internationaal recht. Syrië vormt geen enkele bedreiging voor Turkije. Zonder internationaal mandaat is elk gewapend optreden tegen een soevereine staat illegaal. Sommige waarnemers zien het Turkse optreden als onderdeel van het streven van Erdoğan om het Ottomaanse Rijk te herstellen, en noemen dat een megalomaan project. Dat verklaart waarom Erdoğan ijskoud een oproep van de Amerikaanse president om zijn troepen uit Irak terug te trekken en daarmee de soevereiniteit van Irak te respecteren naast zich neerlegt.

Mogelijk moet het buitensporig buitenlands optreden van Erdoğan zijn binnenlandse problemen verdoezelen. Die gaan verder dan een kwakkelende economie. Sinds juli 2015 kwamen meer dan 300 burgers om bij conflicten tussen het leger en de Koerdische Arbeiderspartij PKK. Tientallen mensen werden gearresteerd, waaronder bekende journalisten, zakenlui, intellectuelen en openbare aanklagers.

Erdoğan liet de spanningen met de Koerden bewust escaleren nadat zijn AK-partij de absolute meerderheid in het parlement had verloren en die begin november bij nieuwe verkiezingen kon terugwinnen door zich als de sterke man te presenteren en de media te muilkorven. Een absolute meerderheid moet hem in staat stellen via een grondwetswijziging meer macht te verwerven.

Geïnspireerd door dichter en islamitische fascist Necip Fazil

De Turkse president-nieuwe-stijl heeft trekken van de basyüce, Verheven Leider, uit de blauwdruk voor een islamitisch regime van dichter en fascist Necip Fazil door wie Erdoğan zich laat inspireren. In die filosofie is democratie de vijand van het Groot Oosten, een abjecte westerse, joodse uitvinding die niet overeenstemt met Gods woord.

Een profielschets van de president geeft aanwijzingen hoe hij deze filosofie toepast. De BBC en vooral CNN houden het kort, maar de Nederlandstalige Wikipedia geeft een zeer gedetailleerde informatie, die natuurlijk door Erdoğan-fans zwaar op de korrel wordt genomen. Maar deze bron heeft tenminste de moed om de vinger op de wonde te leggen. Een samenvatting:

In 1994 gekozen tot burgemeester van Istanboel, maar in 1998 uit dat ambt gezet en veroordeeld tot 10 maanden gevangenisstraf wegens opruiing met de uitspraak “Democratie is slechts de trein die wij nemen totdat wij op onze bestemming zijn aangekomen. Minaretten zijn onze bajonetten, koepels onze helmen, moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten.” Critici vreesden dat hij de democratie zou uithollen en de "heerschappij van de islam" opleggen.

Premier in 1993 onder Abdullah Gül, 22 doden in 2013 bij hardhandig neergeslagen protesten tegen zijn autoritair bewind, wat leidde tot het afbreken van de toetredingsgespreken met de EU. Omstreden hervormingen van gerecht en leger na corruptieschandaal bij de overheid, mediacensuur, blokkeren van sociale media, verkiezingsfraude, illegale bouw van 's werelds grootste paleis in beschermd natuurgebied.

President van Turkije augustus 2014 na omstreden verkiezingen. Bestelde een privé-vliegtuig van meer dan 100 miljoen euro. Liet in beschermd natuurgebied op een door een betonnen muur omringde heuvel voor ruim 600 miljoen dollar een gigantisch paleis bouwen. Nadat de media dat hadden vergeleken met het paleis van de voormalige Roemeense dictator Ceaușescu was zijn reactie: "Het heeft geen 1000 kamers. Dat hebben jullie verkeerd. Het heeft meer dan 1150 kamers!". Het complex wordt nog eens uitgebreid met een prive-woning met 250 kamers voor de president en enkele villa's voor zijn familieleden. Is sinds eind 2013 verwikkeld in een grootscheeps corruptieschandaal waarin ook zijn zoon Bilal en verschillende zonen van ministers tot de verdachten behoren.

Steunde de Syrische oppositie financieel en met wapens in hun strijd tegen Assad. Heeft ISIS ook nooit op de terreurlijst geplaatst. Zou ook hebben samengewerkt met Al Qaida in Syrië. De Amerikaanse vicepresident Joe Biden moest die beschuldiging onder Turkse druk weer intrekken. Erdoğan is lid van dezelfde sekte als een deel van de ISIS-strijders in Irak. Blijft blind voor de etnische zuivering door ISIS op minderheden als Koerden, christenen en Turkmenen en wijst enkel op wandaden van Assad. Verkondigt dat ISIS niet bestaat uit extremistische moslims maar uit westerse drugsverslaafden, en dat een ingreep in Syrië niet moet dienen om de burgerbevolking te beschermen maar om Assad ten val te brengen.

Probeerde de NAVO te overtuigen een 'terroristen-vrije zone' in te stellen in Syrië om te voorkomen dat de Koerdische gebieden verenigd zouden worden en de Koerden binnen bereik van de Middellandse Zee zouden komen. Na een PKK-geweldexplosie werd druk gespeculeerd over een ophanden burgeroorlog. Oktober 2015 begon het Turkse leger met aanvallen op de Koerden in Syrië, die samen met het Vrij Syrisch Leger tegen ISIS strijden.

Valse vlag operatie tegen Syrië

Tenslotte meldt Wikipedia dat Erdoğan naar verluidt opdracht had gegeven om een valse vlag-operatie te organiseren die een oorlog met Syrië moest uitlokken. Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Ahmet Davutoğlu zou verschillende scenario's hebben voorgesteld, waaronder een aanval van ISIS-rebellen op de tombe van Suleyman Shah, grootvader van de grondlegger van het Ottomaanse Rijk. Het complot werd gelekt en daarmee doorkruist nadat de Turkse regering herhaaldelijk van een bedreiging van de tombe had gesproken.

Wikipedia laat onvermeld dat Turkije rechtstreeks betrokken was bij de overdracht van chemische wapens aan ISIS en er aanwijzingen zijn dat het land onderhandelde met aan ISIS en Al-Qaeda gelieerde militanten over de aankoop van sarin gas voor gebruik in Syrië. Augustus 2013, na de sarin aanval op Ghouta, stond Washington op het punt om Syrië te bombarderen om het land te straffen voor het overschrijden van de “rode lijn” die hij in 2012 had ingesteld voor het gebruik van chemische wapens. Obama stelde de aanval uit om goedkeuring te vragen aan het Congres. Maar in werkelijkheid had hij bericht ontvangen dat monsters van het gas niet overeenkwamen met de bekende chemische wapens in het Syrisch arsenaal. De aanval werd afgeblazen toen de president het door Rusland bewerkstelligde Syrische voorstel om zijn chemische wapens op te geven aanvaardde.

Erdoğan trekt aan het kortste eind

Vervolgens werden in Ankara plannen gesmeed om een Russische bommenwerper neer te halen. Die actie werd zorgvuldig voorbereid. De Russen plegen Washington te informeren over hun vluchtplannen, en via die weg waren ook de Turken op de hoogte. De twee Turkse F-16's vlogen ongebruikelijk laag om onder de Syrische rader te blijven en moesten daartoe twee maal in de lucht worden bijgetankt. De waarschuwingen werden blijkbaar uitgezonden op een golflengte waarvan bekend was de Russische vliegtuigen die niet kunnen ontvangen. En in recordtijd werden de media geïnformeerd. In plaats van contact op te nemen met Moskou of op te roepen tot een spoedzitting van de Veiligheidsraad overlegde Erdoğan met zijn bondgenoten, alsof Turkije was aangevallen.

Nu het neerhalen van de Russische bommenwerper al evenmin tot een NAVO-ingrijpen in Syrië had geleid en Europa reikhalzend uitziet naar een oplossing voor de vluchtelingencrisis trekt Erdoğan aan het kortste eind. De NAVO is er absoluut niet over te spreken dat de Turken hebben geprobeerd de organisatie op ramkoers met de Russen te brengen. Toen de EU destijds had laten weten dat Turkije nog lang niet toe was aan het EU-lidmaatschap reageerde Erdoğan hooghartig dat Turkije de EU eigenlijk helemaal niet nodig had en zijn blik naar het Oosten zou verleggen.

Nu Erdoğan de relatie met Rusland zwaar op de proef heeft gesteld lijkt hij Turkije, een land met een half miljoen sterk leger, te hebben geïsoleerd, gevangen tussen Oost en West. Dat is een oncomfortabele waarheid in het in vuur en vlam staande Midden-Oosten. Ondergaat Erdoğan hetzelfde lot als dat van Ceaușescu?

Israel ontmaskerd: 7 leugens om het bloedbad te rechtvaardigen

In het artikel “Het Israel-Palestina conflict hangt van mythes aan elkaar” komen de zeven belangrijkste mythes van Simha Flapan over het ontstaan van de staat Israel aan de orde. De Nederlandse auteur Egbert Talens omschrijft die in zijn boek “Een bijzondere relatie: Israel-Palestina nader bekeken 1897-1993” als hardnekkig gehanteerde halve waarheden. Intussen zijn de halve waarheden van weleer hele onwaarheden geworden, leugens van de ergste soort. Vandaag hebben gladde Israëlische woordvoerders als Mark Regev het liegen tot een perverse kunst verheven dankzij een PR-handboek bestemd voor “visionaire leiders aan de frontlijn in de mediaoorlog voor Israel, mensen die de hearts and minds van het publiek moeten winnen en daarmee zowel Israel als onze Joodse wereldfamilie helpen.”

Werden in het verleden de mythes nog gehanteerd om het bestaansrecht van Israel te verdedigen, vandaag moeten de leugens van Israëlische bewindslieden en woordvoerders de onbeschrijfelijke gruwelen tegen de bevolking van Gaza rechtvaardigen. De trieste balans: meer dan 1.200 dode en 6.500 gewonde Palestijnen, tegen aan Israëlische zijde enkele tientallen meestal militaire doden. Gaza is het toonbeeld van totaal vernietigde woonhuizen en civiele infrastructuur waaronder de vissershaven, landbouwgronden, elektriciteitscentrales, waterzuiveringsinstallaties, ziekenhuizen, en TV-stations. Israel verwerpt het Amerikaanse bestandsvoorstel en verhevigt zijn aanvallen op Gaza. En een niet onbelangrijk detail: Israëlisch-Arabisch Knesset-lid Haneen Zoabi wordt 6 maanden verbannen van plenaire zittingen om haar kritiek op de leugens rond de kidnapping van de drie Israëlische teenagers vorige maand.

Intussen blijft Nobelprijslaureaat Barack Obama het recht op zelfverdediging van Israël verdedigen en staat VN-chef Ban Ki Moon zonder blikken of blozen schouder aan schouder met de Israëlische premier Netanyahu de wereldpers te woord. De Nederlandse premier Mark Rutte beschuldigt de Palestijnen ervan de eigen bevolking als schild te gebruiken en voor Belgisch buitenlandminister Didier Reynders wijst de weigering van Hamas om een staakt-het-vuren te aanvaarden erop dat “de terroristische organisatie niet de intentie had om een einde te maken aan het geweld tegen Israël.” Deze bewindslieden weten nochtans perfect hoe de vork in de steel zit, maar missen de moed om het electoraat de waarheid te vertellen. Hoog tijd dus om zeven van de belangrijkste Israëlische leugens[1] te ontzenuwen.

1. Hamas heeft deze oorlog uitgelokt

Netanyahu’s leugens over de moord op drie teenagers op de Westelijke Jordaanoever zijn ontmaskerd door Israëls politiewoordvoerder Micky Rosenfeld. De Israëlische autoriteiten wisten van meet af aan dat de jongens vrijwel onmiddellijk werden vermoord en Hamas hier niet bij betrokken was. Terwijl de ouders in het ongewisse werden gelaten werd het incident gebruikt om publieke anti-Hamas-hysterie op te kloppen om een harde zoekactie te rechtvaardigen. Hamas werd op de Westelijke Jordaanoever aangevallen, Palestijnse militanten vuurden raketten af, de perfecte dekmantel voor het gigantische bloedbad. Israel heeft de oorlog met Hamas dus moedwillig uitgelokt.

Dit drama speelt zich af tegen de achtergrond van de blokkade van Gaza sinds 2006, toen Israel de verkiezingsuitslag verwierp die Hamas aan de macht bracht. Een blokkade is een oorlogshandeling. Israel voert dus al 8 jaar oorlog tegen Gaza. Israel houdt vol dat elke oorlog tegen Gaza een antwoord was op raketaanvallen, maar bewijzen duiden op het tegendeel. Historisch leidt diplomatie eerder dan geweld tot rust. Er is een duidelijke correlatie tussen Palestijnse raketaanvallen en Israëlisch geweld. Na het bestand van november 2012 schoot Hamas drie maanden lang geen enkele raket af. In deze periode vuurde Israel voortdurend op landbouwers en vissers en bracht daarbij tientallen Palestijnen om het leven. Het bestand ging tenslotte om zeep met de buitengerechtelijke executie van Hamas-leider Ahmad Jabari door Israel.

2. Israel aanvaardde het Egyptische bestandsvoorstel, Hamas bleef raketten afvuren

De Egyptische militaire junta, bondgenoot van Israel, had wel met Israel, maar niet met Hamas overlegd. Het dictaat voorzag enkel in een tijdelijke stopzetting van de Israëlische slachtpartij, volgens de gerenommeerde Israëlische journaliste Amira Hass geen enkele verbetering voor de bevolking van Gaza maar een afrekening met Hamas. Op 14 juli had Hamas zelf een bestand van 10 jaar voorgesteld, in ruil voor de opheffing van de wurgende blokkade. Maar Israel had daar geen oren naar. De internationale media besteedden vrijwel geen aandacht aan dit voorstel. Hamas had nochtans al in 2008 een dergelijk plan op tafel gelegd. Maar net als nu werden de voorstellen van Hamas beantwoord met Israëlische bombardementen.

Overigens heeft Hamas uit naam van de Palestijnse bevolking in de Gazastrook het recht om zich te verzetten tegen de bezetter, geweldloos of gewapend. Art. 51 van het Handvest van de Verenigde Naties geeft de Palestijnen het recht op zelfbeschikking, waar zij gewapenderhand voor mogen strijden.

3. Israel trok zich in 2005 terug uit Gaza

Israel voert aan dat aan de bezetting van de Gazastrook een einde kwam met de terugtrekking van de kolonisten in 2005. Maar nadien riep het de Gazastrook uit tot “vijandig gebied” en verklaarde de bevolking de oorlog. Beide argumenten zijn onhoudbaar. Het behield immers de controle over Gaza en blijft dus de bezetter in de zin van artikel 47 van de Hague Regulations. Israel zegt dat de ervaring leert dat de terugtrekking niet tot vrede leidt. Sommigen zeggen zelfs dat Gaza zich had kunnen ontwikkelen tot het Singapore van het Midden-Oosten. Maar daarmee wil men enkel de Israëlische verantwoordelijkheid voor de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever verdoezelen.

De Palestijnen hebben nog op geen enkele manier zichzelf bestuurd. Israël sloeg onmiddellijk een beleg om de Gazastrook toen Hamas januari 2006 de parlementsverkiezingen had gewonnen. Het verstrakte dat beleg toen Hamas juni 2007, na de burgeroorlog Fatah-Hamas, de volledige controle over de Gazastrook overnam. De blokkade leidt tot een humanitaire catastrofe in de Gazastrook. Geen schoon drinkwater, elektriciteit, essentiële medische voorzieningen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is de Gazastrook tegen 2020 onleefbaar, maar na de gruwelijkheden van de afgelopen weken is dat vandaag al het geval. Israel houdt niet enkel vast aan de bezetting, het heeft een situatie geschapen waarin de Palestijnen niet kunnen overleven.

4. Israel is een democratische samenleving dat het spel beschaafd speelt. Het zijn de tegenstanders die onbeschaafd zijn, ondemocratisch en geen enkele regel respecteren. Voor hen die niet in de regio wonen is dat moeilijk te begrijpen. Hun ideologie staat haaks op onze levenswijze, dat komt vooral naar voren als wij, democratische naties, soms uit noodzaak oorlog voeren.

Een voorstelling van zaken die faalt. Israel is een democratische samenleving voor Joodse burgers. Voor niet-Joden is Israel geen democratie, maar eerder een Apartheidsregime. Zoals de geschiedenis leert voeren democratische landen op de meest hardvochtig wijze oorlog en oefenen als ze dat nodig vinden ijskoud staatsterrorisme uit. Hamas en andere Palestijnse verzetsgroepen, zelfs de meest bloeddorstige, vallen in het niet bij de oorlogsmachines van “democratische” landen warbij miljoenen Vietnamezen, Irakezen en Afghanen werden afgeslacht. Dat lot onderging ook de volstrekt vreedzame, vrijwel ongewapende Palestijnse samenleving van het begin van de 20^e eeuw.

5. Israel heeft het recht om zich te verdedigen

In het internationaal recht is Israel als bezettingsmacht van Gaza en de Palestijnse gebieden verplicht bescherming te bieden aan de bezette bevolking. Het kan niet tegelijk een land bezetten en het dan de oorlog verklaren. Men verklaart een land de oorlog, niet een bezet gebied. Israel is ten volle verantwoordelijk voor de onhoudbare toestand in de Gazastrook. Voor zijn aanspraak op het recht op zelfverdediging verwijst Israel naar art. 51 van het Grondvest van de Verenigde Naties. Maar het Internationaal Gerechtshof (ICJ) heeft deze interpretatie in 2004 verworpen. “Het recht van een staat op zelfverdediging geldt niet voor bezet gebied. Men kan het recht op zelfverdediging enkel inroepen bij een gewapende aanval van een staat tegen een andere staat,” aldus het ICJ.

Israel heeft wel het recht zich tegen de raketaanvallen uit Gaza te verdedigen, maar moet dat doen volgens het recht dat toepasselijk is op bezetting. Dat voorziet in vergaande bescherming van de burgerbevolking. De Israëlische reactie op de raketaanvallen moet dus proportioneel zijn. In het oorlogsrecht wordt militaire winst afgewogen tegen menselijk leed. De verklaring dat “geen land raketaanvallen van een buurland kan tolereren” is dus vals. Israel ontzegt de Palestijnen het recht om zichzelf te besturen en te beschermen. Als het tegelijk het recht op zelfverdediging inroept is dat een woordspelletje dat de internationale gemeenschap op het verkeerde been moet zetten om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen.

Het is ronduit misdadig dat de machtigste man ter wereld, magna cum laude Harvard-jurist Obama, zijn regering, Groot-Brittannië - dat een doorslaggevende rol heeft gespeeld bij de totstandkoming van de staat Israel - en andere Europese (ex-koloniale) mogendheden tegen beter weten in Israel op dit punt niet tot de orde roepen. En het is even misdadig dat de regering van een land dat onder de auspiciën van de Verenigde Naties het levenslicht zag tegen beter weten in beroep doet op een artikel uit het Handvest van diezelfde Verenigde Naties.

6. Israel vermijdt burgerslachtoffers, Hamas brengt Israëlische burgers om het leven

Met zijn primitieve raketten die het niet goed kan richten schendt Hamas het principe van onderscheid tussen militaire en burgerlijke doelen en vuurt dus grosso modo in het wilde weg. Maar zoals de recente geschiedenis leert wordt Israel zeker niet inschikkelijker indien Hamas enkel op militaire doelwitten vuurt. Voor Israel is Hamas, en elke vorm van verzet, gewapend of geweldloos, uit den boze.

Israel heeft één van de machtigste legers ter wereld. Het beschikt over uiterst precieze wapentechnologie. Met zijn drones, F-16’s en andere gesofisticeerde wapens kan Israel elk individu uitschakelen en daarmee burgerslachtoffers vermijden. De vele burgerslachtoffers van de afgelopen weken duiden erop dat Israel doelbewust burgers en kinderen ombrengt. Dat past binnen de Dahiya Doctrine: wie schiet op Israel moet dood en verderf en de totale ontreddering van zijn infrastructuur verwachten, waarbij woonwijken als militaire bases worden beschouwd. Eerder paste Israel deze doctrine toe in de Libanon oorlog van 2006 en bij de Operatie Cast Lead in Gaza in 2009. Voor Israel zijn burgers en kinderen dus legitieme doelwitten.

7. Hamas gebuikt huizen, scholen en moskeeën als menselijk schild door daar wapens te verbergen

Eén van de meest perfide leugens die de wereld moet doen geloven dat Palestijnse burgers omkomen door hun eigen schuld. Zijn geïllustreerde praatjes ten spijt, Israel is er nooit in geslaagd enig bewijs te leveren dat Hamas burgerinfrastructuur gebruikt voor de opslag van wapens. In de twee gevallen waarin Hamas inderdaad wapens had opgeslagen in scholen van de UNRWA waren die leeg. UNRWA ontdekte de wapens en veroordeelde de doorbreking van zijn onschendbaarheid publiek. Internationale mensenrechtenorganisaties die de Israëlische claim hebben onderzocht hebben vastgesteld dat die ongegrond zijn.

In werkelijkheid zijn het juist Israëlische militairen die systematisch Palestijnen als menselijk schild gebruiken. Sinds de Israëlische inval in de Westelijke Jordaanoever in 2002 binden die jonge Palestijnen op de motorkap van hun voertuig of dwingen ze hen huizen binnen te gaan waar militanten worden vermoed. Maar zelfs als men aanneemt dat de Israëlische beweringen een grond van waarheid kunnen hebben, verplicht het humanitaire recht om burgerslachtoffers te vermijden die excessief zijn in vergelijking met de te verwachten militaire winst.

Wat nu?

Gaza wenst absoluut niet terug naar de status quo. Dat blijkt uit een verklaring van 91 in Gaza woonachtige topmensen uit wetenschap, publiek ambt, Rode Kruis, rechterlijke macht en media. “Wij roepen op tot een staakt-het-vuren met Israel indien dat voorziet in een einde aan de blokkade en het herstel van fundamentele vrijheden,” zo luidt het. “Hamas vertolkte het standpunt van de overgrote meerderheid van de inwoners toen de beweging het eenzijdige bestand van Egypte en Israel verwierp. Gaza wil onbeperkte bewegingsvrijheid voor de Palestijnen en vrij verkeer van goederen en diensten, onder toezicht van een door de VN aan te stellen organisatie.”

Een recent Gallup onderzoek leert dat 42% van de Amerikanen het optreden van Israel in Gaza gerechtvaardigd vindt, 39% zegt van niet en 20% heeft geen mening. Het percentage “ongerechtvaardigd” is licht gestegen vergeleken met het Gallup onderzoek tijdens de tweede intifada twaalf jaar geleden. Het is opvallend dat het publiek verdeeld is over deze kwestie, terwijl hun politieke leiders unaniem het Israëlische optreden steunt. Een sterk uiteenlopende mening tussen publiek en elite over buitenlands beleid is niet ongebruikelijk, maar het is toch schokkend te moeten vaststellen dat bijna 40% van de Amerikaanse bevolking blijkbaar op zo’n belangrijk onderwerp geen vertegenwoordiging vindt in het Congres. Het leidt geen twijfel dat de Israel Lobby, die de loopbaan van politici kan maken of breken, daar tussen zit.

Nog afgezien van de droeve dagelijkse balans aan slachtoffers, de vernietiging van infrastructuur en het beroep op het internationaal recht, de vraag die zich opdringt is: wat wil Israel bereiken? Niemand die het weet. Laat ons een gedachteoefening doen, een hypothese ontwikkelen. Veronderstel dat de Palestijnen de gehele Gazastrook ondertunnelen. In de Israëlische logica zijn dan alle 1,8 miljoen Palestijnen menselijke schilden. De oplossing is dus om die allemaal om te brengen en ervan uit te gaan dat de wereld daar lijdzaam op toeziet. Dat is precies wat de Israëlische samenleving van zijn overheid vraagt. Het absurde daarvan is dat Israel de Palestijnen niet met een bommenregen in het gareel krijgt, en al helemaal niet naar vrede kan bombarderen.

Een hypothese is dat Israel graag alle Palestijnen ziet vertrekken naar Jordanië, een “oplossing” die ook de Nederlandse rechts-extremistische PVV-voorman Geert Wilders verkondigt. De Palestijnen moeten in Jordanië een nieuw bestaan opbouwen, net als de Joden dat in Israel hebben gedaan, aldus Wilders. Maar de Palestijnen laten zich niet van hun geboortegrond wegjagen. De verklaring van de 91 intellectuelen in Gaza is daar duidelijk over: “Geen bestand zonder gerechtigheid. Een retourtje naar de status quo is een levende dood.” De keuze is dus tussen zich aan flarden te laten schieten of een langzame dood in een onleefbaar Gaza onder beleg. Blijft de wereld lijdzaam toezien?

---

[1] deels ontleend aan de artikelen Five Israeli Talking Points on Gaza—Debunked en Deconstructing the Zionist view of Gaza’s horror