Het mislukte presidentschap van Barack Obama

Barack Obama takes one last look in the mirror, backstage before going out to take oath of office, Jan. 20, 2009.

(Official White House photo by Pete Souza)

Howard Zinn zag in 2010, een jaar na Obama’s aantreden, geen enkel hoogtepunt en voorzag een middelmatig en daarmee gevaarlijk presidentschap. Het oordeel van Eric Zuesse aan het eind van de rit is niet mis: Obama is een mislukte president.

Bij zijn aantreden in 2009 werd Barack Obama wel heel uitbundig verwelkomd. Zijn campagne draaide om hoop. Gerechtigheid, onkreukbaarheid, gelijkheid, vrede, geluk en voorspoed, zaken waarop je kon rekenen met zo’n intelligente, goed opgeleide, achtenswaardige man. Zijn eerste wapenfeiten maakten indruk: Obamacare, de afrekening met Osama bin Laden, opkuis van de federale bureaucratie. Maar na de recente stormachtige politieke ontwikkelingen in de VS moeten we de realiteit onder ogen zien. Hoop en verandering zijn geweken voor frustratie en zorg. Obamacare staat op losse schroeven, en de talloze executive orders en ondertekende wetgeving lijken gedoemd om te worden herroepen.

De befaamde Amerikaanse historicus Howard Zinn had op 17 november 2008 al zijn bedenkingen bij de toen nog president-elect. Die moest voor Zinn direct na zijn aantreden zijn dan nog maximale politieke kapitaal investeren in fundamenteel nieuw beleid: troepen terug uit Irak en Afghanistan, geen aanvalsoorlogen meer, afstand van de Bush-doctrine en de Carter-doctrine, en komaf met de overzeese militaire basissen. Uitroeping van Amerika als vredelievende mogendheid die niet langer doelwit is van terrorisme en zelf ook geen terrorisme uitoefent. Inkrimping van het militaire apparaat en het defensiebudget tot het minimum en jobcreatie voor jonge mensen in plaats van hen voor het leger te recruteren.

Ruim een jaar later evalueerde Zinn het eerste jaar van de regering-Obama: “Ik zie geen enkel hoogtepunt in zijn optreden en beleid. Ik denk dat de mensen verblind zijn door zijn retoriek. Obama wordt een middelmatige president, en in onze tijd betekent dat een gevaarlijke president.” Die evaluatie dateert van een week voor zijn overlijden, zodat Zinn vandaag geen eindoordeel kan geven over het presidentschap van Barack Obama. Dat deed de eveneens Amerikaanse historicus Eric Zuesse recent wel. En diens oordeel is niet mis: Obama is een mislukte president.

Op het vlak van jobcreatie: 94% van alle nieuwe jobs zijn gedwongen parttime. De armoede steeg in 94% van de kiesdistricten. Honderdduizenden doden en miljoenen ontheemden door bombardementen in opdracht van Obama of diens bondgenoten. De verwoesting van Irak en Afghanistan door George W. Bush kreeg een vervolg met de vernietiging van Libië door Obama en Sarkozy, en van Syrië door Obama, Saud, Thani en Erdogan. Tienduizenden jihadisten werden bewapend en naar Syrië gestuurd om de regering-Assad omver te werpen. Volop steun aan de barbaarse junta in Honduras waar het moordcijfer met 50% steeg en daarmee tot het hoogste ter wereld.

Per saldo heeft de regering Obama veel meer ellende aangericht buiten de VS dan in eigen land, aldus Zuesse. Dat heeft Hillary Clinton niet veel stemmen gekost, Amerikaanse kiezers weten weinig over wat er zich in het buitenland afspeelt. Trump legde in zijn campagne wel de nadruk op de ‘illegale immigranten’, maar zweeg over het feit dat die mensen de hel die de VS in hun land had aangericht wel moesten ontvluchten, niet enkel in Honduras, maar ook in Guatemala en El Salvador. Coups en door de VS getrainde doodseskaders, dat was steevast de aanpak. Om maar niet te spreken over de vluchtelingenstroom uit het Midden-Oosten waar Europa mee moet afrekenen.

Obama is niet mislukt omdat hij te weinig conservatief of ‘Christelijk’ was, maar omdat hij te weinig progressief was en in veel opzichten veel conservatiever dan zijn dubbelhartige verkiezingsretoriek beloofde. Een uitzonderlijk getalenteerd leugenaar, die daarmee ook fenomenaal succes had. Obama werd dan gedwarsboomd door het Congres, maar zijn falen komt toch op zijn conto. Kwalijke zaken als de mislukte TTP, TTIP en TISA handelsverdragen, de moord op Gaddafi en de coup in 2014 in Oekraïne stonden prominent op zijn agenda. Een conservatieve, reactionaire agenda, die meer rekening hield met de belangen van de honderden CEO’s van multinationals dan van de Amerikaanse bevolking die de president geacht wordt te dienen.

De regering-Obama scoorde een absoluut dieptepunt op het vlak van vervolging van witte-boorden-criminaliteit. Frauderende bankiers werden niet vervolgd. Landen als Oekraïne en Rusland worden afgeschilderd als corrupt, maar de corruptie in eigen land wordt onder de mat geveegd. De Amerikanen hebben het vandaag dan beter dan aan het eind van de regering-Bush, maar niet dan voor de crisis van 2007/2008. De economische opleving onder Obama was de zwakste sinds de 2^e Wereldoorlog. De schuld van de Amerikaanse federale overheid verdubbelde. Hoewel na een economische crisis de economische ongelijkheid normaal afneemt bleef die onder Obama onveranderd hoog. Tot daar het harde oordeel van Zuesse.

Maar ook anderen zien Obama als de grote verliezer, zeker op het wereldtoneel. De impasse in Oekraïne, de steun aan jihadistisch terrorisme met de afslachting van meer dan een half miljoen mensen in Syrië en Irak tot gevolg, de electorale steun aan Hillary Clinton die mede aan de basis lag van het succes van de als clown afgeschilderde Donald Trump, het verlies aan geloofwaardigheid door de mislukte poging om het hacken van Amerikaanse servers in de schoenen van Rusland te schuiven, de kwaadaardige poging om Iran met blijvende sancties te verzwakken ondanks het bereikte diplomatieke akkoord, de steun aan Saoedi-Arabië in de bloedige oorlog tegen het Jemenitische volk, het gebrek aan ruggengraat in het Israel-Palestina conflict, de infrastructurele, sociale, politieke en rassencrisis in het binnenland.

En nu doet dus Donald Trump zijn intrede in het Witte Huis. Diens overwinning wordt door de Amerikaanse mainstream media toegeschreven aan Russische hackers die zich in opdracht van Poetin zouden hebben gemengd in de Amerikaanse democratie, een beschuldiging die Rusland als “belachelijk” van de hand heeft gewezen, net als Trump. Zo ver is het dus gekomen onder Obama. Men weigert de realiteit van het politieke en sociale binnenlandse verval onder ogen te zien en wijst met het beschuldigende vingertje naar een buitenlandse mogendheid. Maar die boodschap komt niet over. Het sentiment onder de burgers wijst op afkeer van de politieke elite in Washington en de media die worden gezien als onderdeel van een corrupt systeem.

Het is dezelfde afkeer die we ook elders in het Westen tegenkomen. Mensen zijn de elitaire overheden beu die falend soberheidsbeleid voeren, een nieuwe Koude Oorlog tegen Rusland ontketenen, de NAVO op basis van valse Russofobie opblazen tot ongekende proporties en slaafs het Amerikaanse imperialisme volgen.

De wereld die Obama achterlaat kenmerkt zich door Westers beleid, internationale instellingen en klassieke media in verval. Hoe meer de schuld bij “tegenstanders” als Rusland, China, Iran en Noord-Korea wordt gelegd, hoe meer de mensen in opstand komen tegen hun leiders. En dat is geen goed vooruitzicht.

Deepening national antagonisms dominate G7 summit

by Nick Beams

Two of the major issues at the centre of global politics and economics—US-led preparations for war against China and the deepening divisions among the major powers in the face of the ongoing stagnation of the world economy—dominated the first day of the G7 summit in Japan on Thursday.

The summit meeting, which concludes Friday, is expected to issue a statement on “maritime security” in the South China Sea, where China’s territorial claims are being challenged by the US and its regional allies.

Speaking to reporters at the conclusion of the first day, a Japanese official said Prime Minister Shinzo Abe led the push for the other major powers to align with the US over the conflicts in the South China Sea and the East China Sea. The leaders of the United Kingdom, Germany, France, Italy and Canada reportedly agreed that “it was necessary for the G7 to issue a strong signal.”

In an op-ed published in the Wall Street Journal on the eve of the summit, Abe asserted that “ensuring freedom of navigation”—the cynical pretext being used to justify US military incursions into Chinese-claimed waters and airspace—was both a “prerequisite for economic growth and a precondition for stability” but “regrettably not every nation recognises that.”

The stage is being set for a dramatic escalation of tensions in the wake of the G7 summit. China has already reacted strongly. A government statement declared that issues in the region had “nothing to do” with the G7 and that Beijing was “resolutely opposed” to “individual countries hyping up the South China Sea.”

Despite the moves by the G7 to issue an implicitly anti-Chinese statement, there are divisions among the major powers over policy toward Beijing, in particular from Britain. In the early months of 2015, the US sought to prevail on other major economies not to join the Chinese-backed Asia Infrastructure Investment Bank (AIIB). Washington’s plans were thwarted when Britain broke ranks and announced it would become a founding member of the AIIB—a move quickly followed by the other European powers. This prompted a sharp rebuke from the Obama administration over what it called Britain’s “constant accommodation” to China.

Britain decided to join the bank in the search for economic advantage, in opposition to advice from the country’s foreign policy establishment that it could jeopardise the country’s strategic relationship with the US.

The financial centre of the City of London is seeking to place itself at the centre of Chinese global financial activities. This week, the Chinese finance ministry announced it will issue Rm 3 billion ($458 million) of bonds in London’s offshore renminbi market. As the Financial Times noted, the British government has “aggressively courted” renminbi business as part of a “broad push to promote greater economic ties with China.”

Reports in the lead-up to the summit suggested that Prime Minister David Cameron would come under pressure from both the US and Japan over Britain’s stance as China’s “best partner in the West,” which cuts across their demands for an increased diplomatic and military push against Beijing.
The meeting also revealed deep divisions over measures to try to lift the world economy out of stagnation. In a bid to win support for more economic stimulus measures, especially in Europe, Abe presented a series of graphs comparing the present economic conditions to those which prevailed in 2008, which led to the collapse of Lehman Brothers and the global financial crisis.

Abe’s charts focused on falling commodity prices and significantly lower growth in emerging markets in order to highlight the dangers of a new crisis in financial markets. His arguments were brushed aside in the Western press as “implausible,” with reports suggesting he had brought them forward to justify moving away from a commitment to lift Japan’s consumption tax from 8 to 10 percent next year. Abe has previously said that he would only make such a move in response to a major earthquake or a Lehman-type failure in the international banking system.

A spokesman for the British government said Prime Minister Cameron did not share Abe’s views and had “made positive noises about the global economy.” Germany also opposed stimulus measures.

The trends to which Abe pointed, however, are becoming ever more apparent. The stagnation in Europe is continuing, with figures showing a 0.2 percent fall in prices in April, the second month of deflation in a row. In the US, profits are down for the third consecutive quarter, with a report by the Conference Board, a US think tank, showing that productivity growth in the US is set to fall for the first time in more than three decades.

Emerging markets and commodity-exporting countries are again under pressure. There are concerns that a rebound in their currencies and equity markets in March and April could have ended because of the possibility that the US Federal Reserve may lift interest rates again in June. The 0.25 percent rise in December is widely believed to have been a factor behind the turmoil in financial and commodity markets in the first two months of the year.

The intensified struggle among the major powers for markets and profits has led to deepening conflicts. In the lead-up to the summit, the US criticised statements by the Japanese government that it might intervene to lower the value of the yen, while the EU has warned that it could take action over what it alleges to be dumping of Chinese steel.

Foreshadowing possible protectionist measures, European Commission president Jean-Claude Juncker declared, “If somebody distorts the market, Europe cannot be defenceless.” A draft of the G7 communique, while not mentioning China, expressed concern over the excess supply of steel. Juncker said China’s overcapacity in steel amounted to double the EU’s annual steel production and had contributed to the loss of thousands of steel jobs since 2008.

The issue is being linked to China’s push to secure “market economy status” under the World Trade Organisation, which the US is reported to be working to ensure is denied. But this issue has also given rise to divisions, with a spokesman for the British government insisting that the issue of steel should not be mixed with the question of China’s status.

When the G7 was established more than 30 years ago, the ruling elites claimed that it would function as a stabilising mechanism and bring about co-ordinated action on the global economy. That has well and truly gone by the board, as each power pushes its own national and strategic interests.

Obama is seeking to use the summit to intensify pressure against China. Cameron is seeking G7 support for his opposition to a Brexit from the EU. Abe wants the backing of the G7 against China, while seeking to push his own nationalist credentials by telling Obama of his “anger” and the “profound resentment” in Japan over the killing of an Okinawan woman by a US military contractor.

It is by no means clear precisely how each of the major powers will eventually align. One thing, however, is certain: international relations increasingly resemble those of the 1930s, in which the Great Depression fuelled a global wave of nationalism and protectionism that led ultimately to the Second World War.

More than seventy years since the end of that war, the deepening global slump and increasing divisions among US allies are pushing Washington to take ever-more reckless measures. It is not only targeting China, against which it is staging a continued series of military provocations in the name of “freedom of navigation,” but also Russia, which boasts a nuclear arsenal nearly comparable to that of the United States.

These developments raise the profound danger of a global military conflict, potentially involving nuclear weapons, that threatens the very existence of humanity.

This article first appeared on WorldSocialist Web Site (WSWS) on 27 May 2016, and was republished with permission.

De onthutsende verblindheid van wereldmacht Amerika

President Barack Obama of the United States meets with Russian President Vladmir Putin at the G8 Summit in Lough Erne, Northern Ireland on 17 June 2013.
(photo courtesy White House)

Wie een juist inzicht wilde krijgen in de snelle ontwikkelingen in Oekraïne hoefde 2 maart enkel te zappen tussen de Amerikaanse nieuwszender CNN en het Engelstalige Russische digitale tv-kanaal RT. “De Russische troepen in Oekraïne kunnen een stabiliserende functie vervullen in een land zonder legitieme regering”, zo kan men de boodschap van RT samenvatten. Maar CNN vertolkte een totaal andere zienswijze.

In Fareed Zakaria’s wekelijkse nieuwsshow Global Public Square (GPS) van 2 maart komen twee voormalige bewindslieden van Democratische signatuur aan het woord: Madeleine Albright, minister van buitenlandse zaken onder Bill Clinton, en Zbigniew Brzezinski, veiligheidsadviseur onder Jimmy Carter. In zijn inleiding zegt Zakaria dat hij ook een very prominent expert who says nyet aan het woord zal laten. Dat blijkt Ruslandkenner Stephen Cohen te zijn, professor emeritus aan de New York University en Princeton University. Spijtig genoeg is dat essentiële deel van Zakaria’s show niet in de videoclip opgenomen, maar wel in een transcriptie elders op de CNN website.

In zijn inleiding geeft Zakaria zijn eigen mening. Washington moet een duidelijk en krachtig antwoord geven. Rusland heeft alle wetten en normen overtreden, waaronder nota bene een verdrag dat het met Oekraïne sloot waarin het de grenzen van het land zou waarborgen en Oekraïne zijn kernwapens opgeven. Het zou een afschuwelijk precedent zijn om dit soort kwesties met de wapens te beslechten in plaats van met diplomatie. Als Rusland ongestraft delen van buurlanden kan annexeren, gaan andere grootmachten zoals China dan niet hetzelfde doen?

Zakaria vindt dat Obama moet wegblijven van de G8-top van juni in Sochi en andere leiders aanzetten hetzelfde te doen. Nu het land zich als een schurkenstaat gedraagt moet het Russische lidmaatschap worden opgeschort. De NAVO moet landen als Polen extra garanties geven en het rakettenschild aan de Poolse grens in heroverweging nemen. Er moeten effectieve sancties komen tegen individuen die voor deze agressie op Oekraïne verantwoordelijk zijn. En voor wat de gevolgen betreft meent Zakaria dat Europa zijn betrekkingen met Rusland zal herzien en zelfs [sic] China de brutale schending van de nationale soevereiniteit zal veroordelen. Putin mag dan de Krim in handen krijgen, hij krijgt de Tataren die Moslims zijn tegen zich. Het prijskaartje voor Putin is niet gering, aldus Zakaria.

Brzezinski ziet het Krim-scenario zich herhalen in het oosten van Oekraïne met een overwegend Russisch sprekende bevolking, waar de Russen rellen kunnen uitlokken die Moskou kunnen nopen tot militair ingrijpen. Dat moeten we natuurlijk voorkomen. Aan de ene kant kunnen we Rusland betrekken bij een internationale inspanning om de economie van Oekraïne te stabiliseren. In de coulissen moeten we Rusland wel duidelijk maken dat er serieuze consequenties zijn als het verder militair ingrijpt. Blijven we bij de pakken neerzitten, dan kunnen we dat, net als onze passiviteit na München in 1938/1939 wel eens ernstig betreuren.

Voor Albright is de situatie uiterst gevaarlijk en moet dringend worden gede-escaleerd. Europa en Amerika moeten vooral de bevolking steunen, helpen bij het installeren van een functionerende regering en economische steun verlenen. Het probleem van München was dat de verdragen over de hoofden van de Tsjechoslowaken werden gemaakt. We moeten dus de zienswijze van de Oekraïners respecteren. We moeten de druk op Rusland opvoeren, denk aan de G8, de G20, de NAVO, kortom alles wat we aan instrumentarium beschikbaar hebben.

Brzezinski vult het plaatje in. Net als andere landen moet Washington de nieuwe regering in Oekraïne erkennen. Die wordt gedragen door de bevolking en is dus legitiem. Daarmee wordt Russische inmenging een vijandige daad. Achter de schermen moeten we uitvoering geven aan NAVO plannen om troepen in Centraal Europa te stationeren zodat we kunnen optreden mocht de oorlog zich zou uitbreiden. We moeten de Russen duidelijk maken dat we niet passief blijven, maar de optie openhouden voor een vreedzame oplossing waarin ook Rusland een rol mag spelen. En de NAVO zou ook contact kunnen opnemen met de Russen om de zaak onder controle te houden. Samenvattend: we moeten het de Russen zo moeilijk mogelijk maken, ze wijzen op ernstige consequenties, maar de deur openhouden.

Albright ziet geen parallellen tussen De Krim, waar de bevolking zich met Rusland verwant voelt, en Kosovo dat zich met Amerikaanse militair ingrijpen van Servië kon losscheuren. Dat Kosovo onafhankelijk wilde worden stoelde puur op interne ontwikkelingen. De Russen hebben nooit begrepen wat er in Bosnië speelde en blokkeerden elk onafhankelijkheidsstreven. Wat de Russen nu in Oekraïne bekokstoven kan hen wel eens enorm opbreken. De Krim kent een scala aan etnische groepen, en dat geeft nu juist in Dagestan en elders [in Russische deelrepublieken] grote problemen. Putin kan zich wel eens ernstig hebben misrekend, wij moeten hem dat heel duidelijk maken. We waren nu juist bezig om Rusland een verantwoordelijk lid van de internationale gemeenschap te laten worden. Als dit zo verder gaat moeten we ze isoleren en uitsluiten van elke oplossing.

Op Zakaria’s vraag of de Chinezen het Russische optreden als een schending van de soevereiniteit van Oekraine zullen beschouwen en Rusland zullen steunen of zich onthouden geeft Brzezinski een kort antwoord. China zou Rusland zeker moeten veroordelen. Washington moet de Chinezen voorhouden dat er een legitieme regering in Kiev is en dat elke poging om gewapenderhand delen van het land te laten afscheuren overeenkomt met een aanval op de vrede in een tijd waarin iedereen een verantwoordelijkheid heeft voor veiligheid en vrede.

In de transcriptie treft men de contraire stellingname van professor Stephen Cohen aan. Zakaria zegt in zijn inleiding dat Putin vaak wordt gezien als een ijzeren man die Rusland in haar vroegere keizerlijke glorie wil herstellen, een verdraaid imago volgens een artikel in The Nation, waarvan hij de auteur, Stephen Cohen aan het woord laat.

Voor Cohen is Putin geen Hitler, zoals Albright en Brzezinski met hun verwijzing naar München suggereerden. Hij is geen gangster, geen neo-Sovjet imperialist, en geen Amerika-hater. Putin is wel historisch pro-Russisch. Net als veel andere Russen probeert hij Rusland zich te laten herstellen van de ramp van 1991, de ineenstorting van de Russische staat. Men moet bedenken dat Rusland zo’n ramp na 1917 voor de tweede maal overkwam. Het herstellen van stabiliteit, voorspoed, grandeur en de traditionele grenzen van de Russische invloedssfeer gaat niet zonder Oekraïne. Putin heeft deze Oekraïne-crisis niet veroorzaakt, hij kreeg die opgelegd, in zijn reactie had hij geen keus.

Putin is de minst autoritaire van de Russische leiders van de afgelopen eeuwen. De manier waarop Joden in Rusland worden behandeld is vaak een barometer van de manier waarop de Russische leiders met hun onderdanen omgaan. Putin gedraagt zich in dat opzicht beter dan welke leider in de Russische geschiedenis dan ook. Israel kan dat bevestigen, aldus Cohen.

Men moet Putin’s optreden tegen Georgië in 2008 en nu Oekraïne in zijn juiste context plaatsen. Wat zou er gebeuren als de Russen plotseling in Canada en Mexico verschijnen, en Canadese en Mexicaanse provincies verklaren dat ze lid worden van Putin’s Euraziatische Economische Gemeenschap (EurAsEC), en misschien zelfs van zijn militair blok? De Amerikaanse president zou dan toch minstens even krachtig reageren als Putin? Als zo’n handelsovereenkomst tussen Canada of Mexico en Rusland voorkeursbetrekkingen met de VS zou uitsluiten, dan zou dat zeker tot een crisis leiden.

Brzezinski en Albright mogen dan de huidige regering in Oekraine als legitiem [sic] bestempelen, voor Putin is die niet legitiem. Constitutionele en internationale juristen zouden moeilijk kunnen uitleggen hoe een regering legitiem is als die een week geleden de gehele Oekraïnse grondwettelijke orde omver heeft geworpen, de democratisch verkozen president heeft afgezet, anti-Russische wetten heeft ingevoerd en tenminste voor een deel wordt gecontroleerd door uiterst extremistische krachten in de straat.

Het is de moeite waard om de visie van Cohen eens wat nader te bekijken. Op Democracy Now! is een videoclip en transcriptie beschikbaar van het interview dat Juan Gonzáles en Amy Goodman hadden met de professor.

De misconceptie bij de Amerikaanse leiders over het belang van Rusland in Oekraine is onthutsend. Het staat vast dat Amerika een putsch heeft uitgelokt. De juist aangetreden regering in Kiev is niet legitiem want niet gedragen door de bevolking. Het viseert de Rusland-gezinde bevolking en heeft gouverneurs vervangen door oligarchen die de bevolking – die een breuk met de corruptie vraagt - absoluut niet wil. Rusland doet dus een beroep op het right to protect.

Voor de eerste maal sinds het einde van de Koude Oorlog staat supermogendheid Amerika tegenover een wereldspeler die het niet zijn wil kan opleggen. De geloofwaardigheid van de Amerikaanse president staat op een absoluut dieptepunt, Washington heeft zich in een onmogelijke positie gemanoeuvreerd en toont zich een slecht verliezer. Het roekeloze Amerikaanse optreden zet een domper op het prille herstel van de wereldeconomie. En dat allemaal voor een spelletje geopolitiek waarin het zijn hand heeft overspeeld. God bless America!

Trans-Pacific trade talks fail to meet Obama’s deadline

by Mike Head

China Rising (Tianjin, China)

Photo courtesy Wikimedia Commons, author Shubert Ciencia

Despite bullying and cajoling by the US, closed-door talks in Singapore this week on its Trans-Pacific Partnership (TPP) trade pact broke up without a final agreement, failing to meet the Obama administration’s deadline for a deal by the end of 2013.

It was a visible blow to the White House, which was intent on finally pushing through the agreement pact as a key part of its “pivot” to Asia to combat China’s rising influence. The TPP seeks to open the region’s markets and financial systems to unfettered exploitation by US banks and corporations, at the expense of China—which is not a TPP member—and America’s European rivals.

Negotiations will resume in January, but there is no guarantee of completion by April, when Obama is scheduled to tour the Asia-Pacific to reinforce his government’s “rebalancing” to the region.

The TPP, first conceived in 2003 by Singapore, New Zealand and Chile, was literally taken over by the Obama administration in 2009. The treaty’s 29 chapters now go far beyond traditional trade issues.

As a US Congressional Research Service report in August 21 stated: “[I]t is the leading trade policy initiative of the Obama Administration, and is a manifestation of the Administration’s ‘pivot’ to Asia. If concluded, it may serve to shape the economic architecture of the Asia-Pacific region by harmonizing existing agreements with US.”

Reshaping the “economic architecture” includes abolishing all tariffs that limit US exports and any curbs that affect American investment, particularly in financial services. The TPP also radically extends copyright and patent protections, especially for medicines, music, films and IT, thus boosting the profits of the pharmaceutical, media and technology giants. It aims to break up state-owned monopolies and gives US firms the power to sue governments whose decisions cut across their profit-making.

President Barack Obama, backed by Wall Street, has identified himself closely with the TPP, describing it as the economic centrepiece of renewed US engagement in Asia. But this is the second year in a row that his proposed end-of-the-year deadline has not been met.

Apart from the US and the original three members of the TPP, the other eight countries involved in the negotiations are Vietnam, Peru, Mexico, Malaysia, Japan, Canada, Brunei and Australia.

Leaked documents obtained by WikiLeaks, and published on the eve of the Singapore talks, show that the US adopted heavy-handed tactics in an effort to meet the 2013 deadline, while refusing to budge on its key demands. Two documents outlined the state of negotiations after earlier talks in Salt Lake City during November.

“The US is exerting great pressure to close as many issues as possible this week,” one memo stated. “One country remarked that up until now there had been no perceivable, substantial movement on the part of the US, and that is the reason for this situation.” The pressure would “increase with each passing day.”

The document also revealed that “600 ‘trade advisers’—lobbyists guarding the interests of large US corporations such as Chevron, Halliburton, Monsanto and Walmart—are granted privileged access to crucial sections of the treaty text.” These are just some of the corporate interests seeking to draw massive profits from the TPP. The US Trade Representative estimates that the agreement would boost US exports by $123.5 billion a year by 2025.

Because the contents of the TPP talks are highly-secretive—shielded from any scrutiny by ordinary working people—few details have emerged of the disagreements that led to the breakdown. An official statement claimed that “substantial progress” was made. Media reports suggest, however, that sharp rifts emerged with Japan, which had previously been working closely with US, as well as with Vietnam and Malaysia.

Japanese Prime Minister Shinzo Abe, who has closely aligned himself with Obama’s “pivot” and used the rising tensions with China to push for Japan’s re-militarisation, has been anxious to back the US on the TPP. Publicly, he insisted that “it is important for Japan to cooperate with the United States.” However, any agreement to scrap agricultural tariffs would shatter the rural base of his Liberal Democratic Party. During last year’s elections, the LDP pledged to retain existing high tariffs on rice, wheat, beef and pork, dairy products and sugar.

According to the Wall Street Journal, a “US-Japan impasse” dogged the Singapore talks. It noted that Japan initially made a series of concessions, including easing restrictions on US beef imports and allowing the US more time to phase out its tariffs on Japanese auto shipments. Yet, the US was “putting pressure on Japan to expand market access for US firms in as many industries as possible.” Vice President Joe Biden visited Tokyo this month, the newspaper reported, in part to press Abe to “open up sensitive markets, including rice and other farm products.”

Japan’s vice economy minister, Yasutoshi Nishimura, said negotiators in Singapore agreed on about 65 percent of the outstanding points. He pointedly asked the US for more “flexibility” on “certain sensitive issues” where “their stance hasn’t changed.”

Japan was not alone in voicing concern. In a media interview, Malaysian Prime Minister Najib Abdul Razak threatened to walk out of the talks, rather than bow to US demands for the dismantling of state-owned enterprises (SEOs), which represent half of Malaysia’s stock market capitalisation. “That is the worst situation,” but “if people can’t accept it, we have no choice,” he said. Vietnam, where SEOs account for 40 percent of output, raised similar objections.

There are also fears in Asian capitals that Obama, whose standing was dented by not attending key Asian summits in October because of the US government shutdown, lacks the political authority to overcome opposition to the TPP from protectionist elements within the US Congress. Congress has so far not given Obama “fast track” authority to finalise the TPP, so any deal could be overturned by Congress.

According to the WikiLeaks documents, Australia—Washington’s staunch ally in the “pivot”—has stood almost alone with the US on some crucial TPP clauses, including to make people pay more for movies and software.

Together with Japan, Australia has also backed the US on extending pharmaceutical patents. Australian Trade Minister Andrew Robb insists that the Abbott government will not compromise the Pharmaceutical Benefits Scheme that subsidises many medicines. But Australia has worked behind the scenes with the US and Japan to reintroduce rejected clauses that would give the drug companies greater power.

The TPP’s membership does not include some major Indo-Pacific economies, notably India, South Korea and Indonesia. But even among the 12 countries that have signed up to the process, major differences remain, underscoring the tensions created by the Obama administration’s aggressive drive to reassert the domination of US imperialism in Asia.

This article first appeared on World Socialist Web Site (WSWS) on 14 December 2013, and was republished with permission.