Is er een verband tussen de Balfour Declaratie en 9/11?

In de drie artikelen “Het conflict Israël-Palestina” van de hand van Egbert Talens, op “Geopolitiek in perspectief” gepubliceerd op 1/4/2010, kwam de Balfour Declaratie reeds aan de orde. De Britse historicus Dr. Robert John publiceerde na 9/11 het artikel The Balfour Declaration. A history of perfidy and betrayal in the Mideast gives insight into the motivations behind the Sept. 11 terrorist attacks. In dat artikel legt de auteur een opmerkelijk verband tussen de Balfour Declaration en de terroristische aanslagen op 11 september 2001 in de Verenigde Staten. John, die o.a. ook het boek The Palestine Diary: British, American and United Nations Intervention 1914-1948 schreef, stierf 4 juni 2007 op 86-jarige leeftijd. Hieronder volgt een sterk ingekorte samenvatting van zijn artikel, dat begint met de uitspraken van de Amerikaanse presidenten Bush en Clinton: “Wij zijn een doelwit omdat we opkomen voor democratie, vrijheid en mensenrechten in de wereld". Klinkklare onzin, aldus de Amerikaanse bisschop Robert Bowman, die protestmarsen organiseerde tegen de Israëlische aanvallen op Bethlehem en andere Palestijnse steden.

Van het einde van de 1e Wereldoorlog tot de 2e Wereldoorlog hadden Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië het in de Arabische gebieden voor het zeggen. Volgens John bestaat er een document voor de kerngroep bij de Vredesconferentie van Parijs (VS, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië) dat bevestigt dat de Arabieren in 1915 onafhankelijkheid was toegezegd, inclusief Palestina. Dat document is lang geheim gehouden omdat de Britse regering in 1917 met de Balfour Declaratie een nationaal tehuis in Palestina voor Joden had toegezegd, ten koste van de Palestijnen. Het VS Congres heeft de Britse Balfour Declaratie in een eigen resolutie bevestigd. De interventie heeft miljoenen mensen ellende gebracht, velen de dood ingejaagd, en het wereldgebeuren danig beïnvloed.

Lloyd George, die sinds december 1916 de Britse regering leidde, was de advocaat van de Zionisten geweest. Toen hij nog minister van munitie was had hij Chaim Weizmann, de toekomstige president van Israel, ervan overtuigd dat “hij positief stond ten opzichte van de vestiging van een Joodse staat in Palestina”. Eenmaal premier koos George als minister van buitenlandse zaken voor Arthur Balfour, die al bekend stond voor zijn Zionistische sympathieën. Na de 1e Wereldoorlog schreef premier George in zijn memoires over de Vredesconferentie, waar de Zionisten sterk vertegenwoordigd waren, dat er concurrentie was met Duitsland over Joodse steun:

“Het feit dat Duitsland onderhandelt met Turkije over een alternatief plan dat de Zionisten kan bekoren is het beste bewijs van het nut van de Balfour Declaratie als militair initiatief. Aangespoord door de Duitsers zegde de Turkse minister Talaat in vage termen wetgeving toe waarmee alle gerechtvaardigde wensen van de Joden in Palestina volledig in vervulling zouden kunnen gaan. Nog een heel overtuigende reden voor het overnemen door de geallieerden van de politiek van de Declaratie is gelegen in de staat Rusland zelf. Russische Joden waren namens de Centrale Machten in het geheim heel actief; zij waren de belangrijkste pleitbezorgers geworden van de Duitse pacifistische propaganda in Rusland. Tegen 1917 hadden zij veel ondernomen tegen het algemene verval van de Russische samenleving, dat later te boek stond als de Revolutie. Men geloofde dat als Groot-Brittannië zich nu maar voorstander verklaarde van hetgeen de Zionisten in Palestina nastreefden, de Russische Joden wel gewonnen zouden worden voor de Entente. Men geloofde ook dat zo’n verklaring een belangrijke invloed zou hebben op het wereld Jodendom buiten Rusland, en Joodse financiële belangen zou winnen voor de Entente. In Amerika zou de steun van de Joden in dit opzicht van bijzonder belang zijn wanneer de geallieerden hun goud en waardepapieren bijna hadden opgebruikt die beschikbaar waren voor Amerikaanse aankopen. Dat waren de belangrijkste overwegingen op grond waarvan de Britse regering zich in 1917 genoopt zag een overeenkomst te sluiten met het Jodendom”.

De historicus Sir Arnold Toynbee, afgevaardigde bij de Vredesconferentie van Parijs (1919), schreef in zijn voorwoord bij het boek The Palestine Diary van Robert John dat er Palestijnse vluchtelingen zijn omdat "de immigratie van Joden de Palestijnse Arabieren werd opgelegd door de Britse militaire macht. De tragedie in Palestina is niet enkel plaatselijk, het is een tragedie voor de wereld omdat het een onrecht is dat de wereldvrede bedreigt. Nu Groot-Brittannië tot haar schande niet meer in staat is het onrecht dat zij heeft aangericht ongedaan te maken wordt de Britse schuld daarom nog niet kleiner”. William Yale, speciaal VS gezant in het Midden Oosten tijdens de 1e Wereldoorlog vertelde dat hij in 1919 in opdracht van Woodrow Wilson o.a. had gesproken met generaal Allenby en Chaim Weizmann. Op de vraag wat men zou doen als de Britten de Balfour Declaratie - die voorzag in een nationaal tehuis voor de Joden in Palestina - niet zou uitvoeren sloeg Weizmann op tafel en zei: “Dan verpletteren we het Britse Rijk, zoals we het Russische Rijk hebben verpletterd”.

President Wilson was geen haar beter dan de Britse imperialisten, hoezeer hij ook zelfbeschikking van volkeren als Amerikaanse waarde promootte. Medio 1919 werd een commissie naar het gebied gestuurd voor opinieonderzoek. Die rapporteerde dat men vertrouwen had in de Amerikaanse, Britse en Franse vredesverklaringen. Maar men stond vijandig tegenover de Franse controle over Syrië. De negatieve houding ten opzichte van het Zionistisch programma beperkte zich niet tot Palestina, maar bestond overal in het gebied. In de woorden van Oorlogsminister Lindley Garrison: “Wilson was een man van grote idealen maar zonder principes”. Het rapport werd pas uitgebracht nadat het Congres de Balfour Declaratie had bevestigd en de Volkenbond het mandaat voor Palestina aan de Britten had verleend. In het gebied waar de wens tot zelfbeschikking uitdrukkelijk was vastgesteld verzweeg Wilson aldus deze informatie.

Waarom heeft de Amerikaanse overheid het volk te schande gemaakt door de belofte aan de "Christians and all other non-Jewish communities in Palestine" niet na te komen? In de oorlogen die hier het gevolg van waren werden miljoenen buren van de Palestijnen in Egypte, Irak, Libanon, Syrië en zelfs Saudi Arabië betrokken. Kan men de terechte boosheid en zelfs haat ontkennen van afstammelingen die de waarheid te horen krijgen? Kenden de mannen die de vliegtuigen bestuurden op 11 september 2001 de waarheid?

Het Europese en Amerikaanse publiek is onbekend met deze materie, zodat het zich niet schuldig voelt voor de gigantische misdaden die het gevolg waren van het verraad van hun leiders. Van het Duitse volk werd erkenning, boete en vergelding geëist voor de zonden van sommige van hun vaders “tot de derde en vierde generatie”. Moet van Britten, Amerikanen en Joden dan niet evenzeer erkenning, boete en vergelding gevraagd worden voor de dood, verdrijving en verbanning van miljoenen Palestijnen? Begin 20e eeuw geloofde men in het Midden Oosten het woord van een Engelsman en men wist dat Amerika zich neutraal opstelde. Een eeuw later geloven miljoenen mensen in de regio die de feiten kennen dat de VS hun vijand is, zelfs de Grote Satan, en dat Groot-Brittannië gewoon aan de leiband van de VS loopt.

The Economist van 15 oktober 2001, die is gewijd aan 9/11 en gedagtekend: “De dag dat een Brits mandaat van kracht werd in Palestina, over de hoofden van halsstarrig Arabisch verzet”, citeert de volgende boodschap uit Jeruzalem aan de Times van 1922: “De Arabieren kondigden een dag van rouw af voor de hele stad en de winkels werden gesloten uit protest tegen de officiële afkondiging van het Mandaat, maar er werd geen enkele Jood gemolesteerd”. Die dag was 11 september ...

De hypocrisie van het enige land dat ooit kernwapens heeft gebruikt

In de VN wordt sinds afgelopen maandag de Non-Proliferation Treaty (NPT) toetsingsconferentie gehouden. De Iraanse president Ahmadinejad sprak daar op uitnodiging van VN secretaris-generaal Ban Ki-Moon, die eerder vanaf hetzelfde podium kritiek had geuit op Teheran voor het niet naleven van zijn verplichtingen onder de NPT en daaruit voortvloeiende VN resoluties. Tevoren had VS buitenlandminister Hillary Clinton gewaarschuwd dat Iran “het enige land in de zaal [was] dat volgens het atoomagentschap IAEA toezicht op zijn nucleaire installaties weigert". Het weglopen uit de zaal tijdens de speech van de Iraanse leider versterkt volgens Tony Karon op Rootless Cosmopolitan de positie van de VS tijdens de conferentie niet. De handelwijze van de VS en andere landen w.o. Nederland kon Ahmadinejad wel eens onbedoeld in de kaart spelen. Bovendien was er geen enkele aanleiding om de zaal te verlaten. De speech van de Iraanse leider, die heel goed weet dat hij zich soms in eigen voet schiet, was kritisch maar relatief gematigd. Zijn verwijzing naar het optreden van “het Zionistische regime in Israel” heeft toch niets met antisemitisme te maken.

Ahmadinejad richtte zich tot de grote groep landen die positie kiezen ergens tussen de VS en Iran in, die Iraanse kernwapens afwijzen. Deze landen willen dat Iran zich onderwerpt aan de NPT, maar zijn niet overtuigd van de Iraanse kernwapen ambities en dringen dus aan op dialoog in plaats van verdere sancties. Deze geluiden komen van permanent Veiligheidsraadlid China en de niet-permanente leden Turkije en Brazilië. En juist in de Veiligheidsraad zoekt de VS steun voor nieuwe sancties. Ahmadinejad leidde zijn gehoor handig weg van de nucleaire bedoelingen van Iran. Met “men moet niet trots zijn op het bezit van nucleaire wapens” leverde hij impliciet kritiek op landen die ze wel hebben. En maakte brandhout van het standpunt van de VS dat het de mogelijkheid openhoudt om als eerste Iran en Noord-Korea met kernwapens aan te vallen. Tegelijk benadrukte de Iraanse leider dat het verdrag Iran weliswaar verbiedt kernwapens te ontwikkelen, maar niet de huidige kernmachten toestaat om de hunne de behouden.

Wat de NPT van 1970 in essentie beoogt is dat niet-nucleaire staten afzien van kernwapens en landen die ze al hebben geloofwaardige stappen zetten om ze te ontmantelen. Terwijl Westerse diplomaten zich bekreunden over het gebrek aan medewerking van Iran aan inspecties vroeg Ahmadinejad aandacht voor het feit dat bestaande kernmachten verzuimen betekenisvolle stappen te zetten om te ontwapenen. In de ogen van 3e landen zijn dat gelijkwaardige NPT overtredingen. En al even voorspelbaar maar daarom niet minder problematisch voor de kernmachten schaarde Ahmadinejad zich achter Egypte dat - met steun van andere gematigde Arabische landen - de instelling van een kernwapenvrije zone in het Midden Oosten had geëist. Daarbij nam hij speciaal de VS op de korrel, dat stilzwijgend akkoord gaat met de “nucleaire dubbelzinnigheid” van Israel. Vermoed wordt dat Israel beschikt over zo’n 200 kernkoppen. Het heeft de NPT niet ondertekend en neemt dus niet deel aan de conferentie.

De VS schildert de Iraanse atoomdreiging af als een bedreiging waar alle gematigde landen in het Midden Oosten zich unaniem tegen verzetten. Maar Egypte stelt ondubbelzinnig dat men Iran niet ter verantwoording kan roepen en tegelijk een oogje dichtknijpen voor Israel. Egypte stelt voor een regionale NPT-conferentie te beleggen waar Israel en Iran aan deelnemen om tot een kernwapenvrij Midden Oosten te komen. Het eist dat de VS zo’n initiatief steunt en druk uitoefent op beide landen om mee te werken aan transparantie en ontwapening. De regering Obama heeft al schoorvoetend toegegeven dat Israel de NPT moet ondertekenen, maar heeft hier nooit op aangedrongen. De reactie van de VS was: “De beste kans die we hebben om een zone vrij van massavernietigingswapens in het Midden Oosten te bereiken is een duurzaam en rechtvaardig vredesakkoord in het Midden Oosten”. Maar zo’n opstelling kan worden opgevat als een stilzwijgende instemming met Israëls kernarsenaal, wat in de discussie in het voordeel van Iran werkt. De conferentie duurt tot eind mei en zal naar verwachting geen doorbraak opleveren. De krachtmeting van dag 1 tussen de VS en Iran is alvast geëindigd zonder winnaar en alleen dat al is groot nieuws.

Terloops vermeldde Ahmadinejad in zijn speech dat de VS het enige land is dat kernwapens heeft gebruikt. De Belgische historicus Yvan Vanden Berghe toonde aan dat de kernbommen op Japan helemaal niet nodig waren. Japan was omsingeld, zijn luchtmacht en vloot uitgeschakeld. Het door Truman zelf ingestelde onderzoekspanel kwam juli 1946 tot de conclusie: “… dat Japan zeker voor 31 december 1945 en naar alle waarschijnlijkheid voor 1 november 1945 zich zou hebben overgegeven, zelfs indien de bommen niet waren gedropt, zelfs zonder Russische deelname aan de oorlog en zelfs indien er geen invasie was gepland of overwogen.” Vast staat dat de leider van het Manhattanproject de kernbommen kost wat kost in theatre wilde inzetten om de kolossale investeringen in het project te rechtvaardigen en de voortzetting ervan te verzekeren. Een hallucinante beslissing, die honderdduizenden burgers onnodig de dood injoeg, volgens het internationaal recht een regelrechte oorlogsmisdaad van grootmacht VS. Het land dat $1,2 biljoen aan "defensie" uitgeeft, 8% van zijn BNP, meer dan de militaire uitgaven van de rest van de wereld bij elkaar (zie "God bless America" hieronder).

De Balfour Declaratie van 1917, een analyse

(auteur: Egbert Talens)

De Balfour Declaratie van 1917 (hierna: BD), had een overeenkomstige resolutie van het VS Congres van 30 juni 1922 tot gevolg en maakte, na de teruggave van het Britse Volkenbond-mandaat aan de VN in 1947, de stichting in 1948 van de staat Israel mogelijk. Zo ontstond het conflict Israel-Palestina. Hoe lieten machtshebbers zich destijds beïnvloeden door de politieke zionisten? Mag de wereld, nu dit conflict maar blijft voortsudderen, geen vraagtekens zetten bij de uitgangspunten en doelstellingen van de politieke zionisten voor een Joodse staat? Bijna honderd jaar na deze BD is de situatie in de regio Palestina nog steeds chaotisch. Wie kan onverschillig blijven voor de ´leef´-omstandigheden van "bestaande niet-joodse gemeenschappen" in en nabij die regio?

De BD is waarschijnlijk het merkwaardigste document ooit door een regering opgesteld. Zij kreeg gestalte in een brief van de regering van de Britse koning George V aan bankier en Hogerhuis lid Lord Rothschild, en luidt: 'His Majesty's Government view with favour the establishment in Palestine of a national home for the Jewish people, and will use their best endeavours to facilitate the achievement of this object, it being clearly understood that nothing shall be done which may prejudice the civil and religious rights of existing non-Jewish communities in Palestine, or the rights and political status enjoyed by Jews in any other country". In de literatuur blijft het meestal bij de eerste strofe van de BD. Voor mijn analyse verdeel ik de BD in clausule 1 (geel), 2 (grijs) en 3 (groen). Het concept werd grotendeels opgesteld door de politieke zionisten zélf.

De meeste discussie over clausule 1 ontstond over het begrip 'nationaal tehuis'. Bewust werd het begrip 'staat' vermeden. Als het aan de zionistische opstellers had gelegen, zou over bestaande niet-joodse gemeenschappen in Palestina met geen woord zijn gerept, nóch over de status van Joden in enig ander land (dan Palestina). In clausule 2 gaat een wereld aan volksverlakkerij schuil. Zo wordt gesuggereerd dat "non-Jewish communities in Palestine" een minderheid vormen. Rond 1917 echter maken Joden minder dan 10% van de bevolking uit. De woorden "civil and religious rights" duiden erop dat (de) niet-joodse gemeenschappen geen aanspraak kunnen maken op politieke rechten. Het ontbrekende woordje "de" voor "existing non-Jewish communities", dat in een oorsprónkelijke tekst wél voorkwam, maakt de weg vrij voor juridische haarkloverijen. Clausule 3, met de politieke status als kernthema, moest erbij omdat leidende Britse Joden in hun maag zaten met de BD. Men koos dus voor "the rights" van Joden in enig ander land, en niet van "civil and religious rights", zoals in clausule 2 aan "non-Jewish communities in Palestine" worden toegekend.

Hoe bekijken anderen de BD? De Britse historica Elizabeth Monroe schreef : "Measured by British interests alone, the Balfour Declaration was one of the greatest mistakes in our imperial history!" En in The Journal of Historical Review, Winter 1985-6 (Vol. 6, No. 4) schreef analist en historicus Dr. Robert John: "This is the game that Israel plays today, obtaining its military supplies, its high technology, and its billions of dollars from the pay packets of American workers, using the rivalry of the USSR and the USA. We should not allow ourselves to be made pawns in the games of others." De Britse historica Doreen Ingrams speurde naar de drijfveer van de Britten achter de BD, met haar boek Palestine Papers, 1917-1922. Seeds of Conflict als resultaat. Zij snuffelde in regeringsstukken en dacht dat documenten in de nalatenschap van de belangrijkste spelers Arthur James Balfour, Sir Mark Sykes, Chaim Weizmann, Nahum Sokolow en Lord Edmund de Rothschild voor nog meer duidelijkheid konden zorgen…

Robert John komt met een nieuwe naam op de proppen: James A. Malcolm. In hetzelfde jaar dat in Turkije de slachting onder de Armeniërs plaats vindt (1916) wijst deze in Groot-Brittannië wonende Armeniër de Britten erop dat het wereldwijd verwerven van Joodse ondersteuning voor de Britse oorlogsinspanningen niet de beste werkwijze is. Sir Mark Sykes, een familielid van Malcolm, brengt het contact met Britse kabinetsleden tot stand. Malcolm maakt duidelijk dat zij contact moeten zoeken met de politieke zionisten, niet met de Joodse bankiers. Als Palestina aan de zionisten wordt beloofd zullen dezen de bankiers wel over de streep trekken. De geldstroom gaat dan niet alleen richting Groot-Brittannië, ook zullen de Joodse bankiers vanuit Duitsland naar de VS trekken, waar zij de Amerikanen zullen bewerken om zich aan te sluiten bij de Britten.

De geschiedenis geeft Malcolm gelijk. De grote verliezer is Duitsland. Met het vertrek van Joodse bankiers gaat de positie van de overige Joden in Duitsland en elders in Europa er vreselijk op achteruit, wat uiteindelijk leidt tot de afgrijselijke Holocaust. Als men zich afvraagt wat de Nazi's tot deze misdaad tegen de menselijkheid heeft aangezet ligt hier een, mogelijk dé verklaring. In haar opmerkelijk artikel “Het Palestina-vraagstuk in zijn ware gedaante” spreekt L.M.C. van der Hoeven-Leonhard (Libertas, Amsterdam) over verwikkelingen die bijna woordelijk bij het hierboven geschetste Malcolm verhaal overeenkomen.

Een (Balfour) Declaratie formuleren is één; deze implementeren in politieke doelstellingen in het Midden-Oosten is twee. Nog tijdens de oorlog probeerden Groot-Brittannië en Frankrijk hun belangen in die regio veilig te stellen. In die context paste de BD slecht. Britse beloften aan de Arabieren voor hun steun bij het bestrijden van de Ottomaanse autoriteiten botsten immers met toezeggingen aan de politieke zionisten. In het Sykes-Picot verdrag, de Frans-Britse overeenkomst over verdeling van gebieden na de val van het Ottomaanse Rijk, was sprake van de lijn Damascus-Hama. Gebied ten westen hiervan, het huidige Libanon waar Frankrijk belangen had, zou buiten de Arabische prijzen vallen. Na de vrede van Versailles (1919) die voor Duitsland zeer vernederende voorwaarden inhield, moesten de beloften aan de Arabieren worden nagekomen. Zelfstandigheid was het sleutelwoord en het een na het andere Arabische land verscheen op de nieuw getekende kaarten. Kaarsrechte grenzen geven de arbitraire werkwijze aan. Maar de kernvraag is: hoe werd in de Palestijnse regio een mouw gepast aan de botsende belangen van Arabische en politiek-zionistische kant?

Het was aan de Britten, aan wie een Volkenbond-Mandaat voor Palestina was toegewezen, om de Arabieren te apaiseren waar het de aderlating ´Palestina´ betreft. Dat die krachttoer te hoog gegrepen was weten wij inmiddels, maar in de periode 1922-1947 werd praktisch geen middel geschuwd om de onverzoenlijke standpunten te slechten. Hoe uitgekookt de Britten ook te werk gingen, de Arabieren bij monde van Hussein, de sharif van Mekka, en diens zoon prins Faisal, slikten de lijn Damascus-Hama niet als indicatie dat daarmee het door de politieke zionisten begeerde gebied Palestina was bedoeld. Daarmee was het paaien van de Arabieren tot mislukken gedoemd. Want Palestina werd door de laatsten als islamitisch gebied (dar al-islam) beschouwd, waarbinnen wel andersgelovigen kunnen wonen - joden en christenen - maar zonder dat aan hen politieke zelfstandigheid kan worden verleend of toegestaan. Het gevolg was dat de verdeling van Palestina door de VN (1947) niet kon worden aanvaard, en dus draaide het op gevechtshandelingen uit, toen David Ben-Gurion c.s. op 14 mei 1948 unilateraal de onafhankelijke staat Israël uitriep.

Bij dit alles betaalden vooral leden van dé niet-joodse Palestijnse gemeenschappen het gelag. Het blaming the victim werd door de Britten in optima forma ten uitvoer gebracht, en toen zij op 15 mei 1948 vertrokken, geraakte de status van het gebied dat door de VN als Arabische Staat was aanbevolen, in een vacuüm, terwijl de politieke zionisten erin slaagden in de Joodse Staat de zaken naar hun hand te zetten, met de staat Israël als voorlopig resultaat! En net als hun Britse leermeesters, wisten ook deze politieke zionisten, nu getooid met de fraaie benaming Israeli Defense Forces (IDF) het blaming the victim tot in uiterste perfectie uit te voeren.

De Nederlandse publicist Egbert Talens is auteur van het boek “Een bijzondere relatie: Israël-Palestina nader bekeken 1897-1993”. Zij die dit werk willen aanschaffen (tegen sterk gereduceerde prijs) kunnen zich rechtstreeks tot de auteur wenden per e-mail.

Dit artikel verscheen eerst onder de titel “The Balfour Declaration revisited”. Het werd 9 mei 2011 omgedoopt naar “De Balfour Declaratie van 1917, een analyse” nadat op dezelfde datum een Engelstalige versie verscheen.

Hoe de Afghanistan oorlog kan aflopen

The New York Review of Books publiceert het artikel How to end the war in Afghanistan van de hand van David Miliband, minister van Buitenlandse Zaken van het Verenigd Koninkrijk. Dat begint plomp-verloren met de stelling: “Het Verenigd Koninkrijk, noch de VS, waren de aanstichters van de oorlog in Afghanistan. In de jaren 90 verleende de toenmalige Talibanregering onderdak en steun aan Al Qaida”. Miliband impliceert daarmee dat Afghanistan na 9/11 weigerde Bin Laden aan de VS uit te leveren.

In een interview met Stephen Sackur in HARDtalk op BBC World News op 3/11/2009 schetst de Amerikaanse mediacriticus en politiek activist Noam Chomsky een ander beeld. Die noemde  de invasie in Afghanistan de immoreelste daad in de moderne geschiedenis. De aanleiding was de eis van president George W. Bush om Bin Laden onmiddellijk uit te leveren. In het diplomatieke verkeer tussen beschaafde landen kan uitlevering van misdadigers worden gevraagd, mits bewijzen. Toen de Afghaanse overheid reageerde dat men het uitleveringsverzoek in overweging wilde nemen maar eerst bewijzen wilde, begon de VS de oorlog dan maar zonder bewijzen, "om Bin Laden op te pakken”. In 2002, na de inval in Afghanistan, zei Chomsky in HARDtalk tegen Tim Sebastian, de voorganger van Stephen Sackur, dat de VS door zijn houding duidelijk maakt dat het het internationaal recht niet wenst na te leven. “Wij [Amerikanen] onderwerpen ons [internationaal] aan geen enkele autoriteit”, zo voegde hij daar aan toe.

Na 8 jaar militaire aanwezigheid in Afghanistan en nu Al Qaida is verdreven naar Pakistan moet ik niet meer uitleggen waarom de oorlog uitbrak, zo stelt Miliband droogjes. De vraag is hoe die kan worden beëindigd en hoe datgene dat werd bereikt in stand kan blijven. Miliband meent dat de relatie tussen de Taliban en Al Qaida eigenlijk vooral regionaal en tactisch van aard is, “hoewel Al Qaida nog altijd vanuit andere landen zoals Yemen dodelijke aanvallen kan plannen en uitvoeren over de gehele wereld”. Hij wijst op de bereikte resultaten en bevestigt dat de Britten zich de komende jaren zullen blijven inzetten om "de doelstellingen" te realiseren. Die omschrijft hij met de woorden: “Een Afghanistan dat niet opnieuw mag worden gebruikt als uitvalsbasis voor internationaal terrorisme”. De minister komt dan tot de kern van zijn betoog: hoe beëindigen we de oorlog? Het antwoord is verrassend eenvoudig: bekeer “gematigde” Taliban militanten tot burgers, zorg dat ze werk en een inkomen krijgen en bescherm ze tegen wraak van voormalige medestanders. En laat iedereen toe tot het bestuur die zijn banden met Al Qaida verbreekt, de wapens neerlegt en de Afghaanse grondwet aanvaardt.

Voor wat de toekomstige geopolitieke plaats van Afghanistan betreft meent Miliband dat buurlanden, noch de internationale gemeenschap, mogen toestaan dat het land opnieuw wordt gedomineerd of strategisch gebruikt. Tegelijk moet het komaf maken met misdaad, drugs, terrorisme en vluchtelingen, allemaal zaken die het nationale niveau overstijgen. Er is vooral een rol weggelegd voor Pakistan, dat de opbouw van het Afghaanse leger met argusogen bekijkt. Want Afghanistan heeft ook banden met Pakistan’s aartsvijand India. Daarom moeten ook India, Rusland, Turkije en China hun steentje bijdragen, aldus Miliband.

De Amerikaan Tom Hayden, voormalig senator voor California, bekijkt in The Nation van 7/4/2010 de situatie door de bril van de binnenlandse politiek van de VS. Hij wijst op de wetgevende initiatieven van parlementariërs Russ Feingold en Jim McGovern, die aansturen op een “flexibel tijdschema” voor de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan. Voor hem doet dit eerste gecoördineerde initiatief rond de oorlog in Afghanistan denken aan de House-Senate voorstellen die indertijd leidden tot een meerderheidsstandpunt over de Vietnamoorlog. Onder congresleden groeit de onrust over de gesneuvelde Amerikaanse militairen en de gigantische financiële overheidsinvesteringen in een corrupte en dwarse regering Karzai. Hij gunt het Witte Huis nog wat tijd voor de inzet van extra troepen. “Misschien is dat niet de juiste strategie, maar het komt de meeste van de parlementariërs politiek het beste uit”, aldus een cynische Hayden.

Een datum voor terugtrekking kan de Taliban aansporen aan het vredesproces deel te nemen. Achter de schermen wordt nagedacht over pasjes waarmee Talibanleiders voor politiek overleg naar Kabul kunnen, of naar het buitenland. Ook voormalig UN-gezant Kai Eide gelooft in onderhandelen met de Taliban, maar het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en het Pentagon zijn nog altijd tegen onderhandelingen en pasjes. De Afghanistan-specialist Gilles Dorronsoro, verbonden aan de Carnegie Endowment for International Peace, zegt dat de vorming van een eenheidsregering met de Taliban de enige manier is om de problematiek in Afghanistan tot een goed einde te brengen.

Ondertussen wordt in kringen van het Congres in het kader van de begrotingsonderhandelingen een exit strategie ontworpen die voorziet in verkiezingen voor een nieuwe regering waarin de Taliban een plaats krijgen, vervanging van de ISAF troepen door vredessoldaten uit Moslimlanden en beëindiging van de inzet van onbemande vliegtuigen in Pakistan. McGovern kijkt vooral naar het kostenplaatje. Hij zet de middelen die nu naar de Amerikaanse oorlogen gaan af tegen de uitblijvende Amerikaanse investeringen in onderhoud van wegen, in ziekenhuisfaciliteiten en in werkgelegenheid. Welke visie het haalt, die van de Brit David Miliband of de Amerikaan Tom Hayden, valt af te wachten. Maar één ding staat vast: de aanwezigheid van "coalitietroepen" in Afghanistan heeft zijn langste tijd gehad.

God bless America

De VS blijft militair oppermachtig, maar krijgt steeds minder gedaan. Het verliest invloed door onbekwaam diplomatiek optreden en militarisme. Internationaal lijkt niemand de kar te trekken. Een herrijzing van het Amerikaans leiderschap is mogelijk, maar weinig waarschijnlijk.

Dat zei voormalig VS ambassadeur in Saudi Arabië Chas Freeman in een vlammende toespraak voor gepensioneerde medewerkers van Buitenlandse Zaken in Arlington. Volgens Freeman moet de Amerikaanse diplomatie dringend worden gereorganiseerd. Er moet een realistisch beeld van het buitenland ontstaan. Het beleid moet gericht zijn op onze nationale belangen, niet op individuele. De diplomatieke dienst moet door professionals worden bemand, Washington moet investeren in kwaliteit, aldus Freeman. Freeman meent dat het verlies aan standing van de VS begon na de Koude Oorlog. In Amerika dacht men dat het Westen had gezegevierd door de militaire macht en het ideologische blufpoker van Reagan. Men vergat de stille diplomatie en de bondgenootschappen. Nu militaire macht in de Koude Oorlog had geleid tot de "overwinning” moet die toch in stand worden gehouden, zo dachten velen. Een idee dat het militair-industriële complex graag hoorde. Zo werd het behoud van militaire wereldhegemonie de doelstelling. En het lukte: de defensie-uitgaven stegen, ondanks het verdwijnen van de Sovjetdreiging.

De defensie-uitgaven van de VS bedragen $1,2 biljoen, 8% van het BNP. Daarvan is 60% ingeschreven op de defensiebegroting. Naar buiten toe spreekt men over “slechts” $685 miljard (4,6% van het BNP). Daarmee zijn de militaire uitgaven van VS groter dan die van de rest van de wereld bij elkaar. Niemand betwist deze gigantische bestedingen. Die militaire macht moet dus gebruikt worden om Amerikaanse waarden op te leggen. Dat is althans de neoconservatieve theorie. Vandaar Operation Iraqi Freedom en de oorlog in Afghanistan. De VS ziet niet in dat gewapende bekering alleen maar meer vijanden oplevert. De diplomatie volgt een voorspelbaar patroon: eerst verbale agressie en CIA optreden. Als sancties zoals steeds falen is het de beurt aan bommenwerpers en tanks. En zo verliest de VS zijn hegemonie en winnen andere landen aan invloed. En toch blijft de VS de enige macht die wereldwijd militair kan ingrijpen, veilige haven voor investeerders, de belangrijkste reservemunt en veruit de grootste economie en afzetmarkt. Nog altijd niet geëvenaard, maar het verval komt van binnenuit, net als het verlies van het zelfvertrouwen. Het Congres is corrupt, wijdt zich vooral aan douceurtjes namens “speciale belangen”.

Het buitenlandse beleid van de VS is gemilitariseerd. Het land wordt rampzalig geleid door de politiek en heeft tientallen jaren te weinig geïnvesteerd in het overheidsapparaat. Het heeft dilettanten in de buitenlandse dienst die niet in de schaduw kunnen staan van hun buitenlandse collega’s. Op de moeilijkste ambassadeursposten worden geen geschoolde diplomaten benoemd maar gepensioneerde legerofficieren, de militarisering van de diplomatie ten voeten uit. Onderzoek leert dat het buiten-land veel Amerikanen weinig zegt. Het nieuws wordt dus gefilterd, wat de blinde vlekken en stereo-tiepen versterkt. Men stelt geen vragen bij de Amerikaanse vraag naar drugs, de wapenverkopen aan Mexicaanse drugbendes, de subsidies aan Israel, de bezetting van Moslimlanden die de vijandig-heid jegens de VS alleen maar aanwakkert. De afwezigheid van Amerikaans leiderschap baart opzien: de precaire toestand van de dollar, het doodgelopen vredesproces in het Midden Oosten, het tanende respect voor internationaal recht. Ook het verlies aan nationaal zelf-vertrouwen is een probleem. Pessimisme, partijrancune en cynisme zijn troef. Ondertussen steekt China de VS monetair de loef af. Na het mislukken van Doha worden bilateraal en regionaal handelsakkoorden afgesloten, langs de VS om. Het buitenland vaardigt arrestatie-bevelen uit tegen Amerikaanse functionarissen wegens schendingen van het internationaal recht nu de VS verzuimt om dat zelf te doen.

Sinds het einde van de Koude Oorlog is Amerika verslaafd aan militaire macht. Maar dat werkt niet in de 21e eeuw. John Maynard Keynes zei het al: “Het probleem is niet om nieuwe ideeën te ontwikkelen, maar om van oude af te raken”. Om vrijheid en welvaart in stand te houden moet Amerika zijn waarden herontdekken, het bestuur hervormen en de militaristische benadering van internationale vraagstukken heroverwegen. Amerika kan zichzelf nog altijd vernieuwen. Het is nog niet te laat zich een nieuwe rol aan te meten in het centrum van wereldaangelegenheden. Maar dan moet het dringend in gang schieten. Tot hier een samenvatting van de toespraak van Freeman.

Ambassadeur Chas Freeman volgde Latijns Amerikaanse studies in Mexico. Hij heeft een diploma Chinees van de Foreign Service Institute field school in Taiwan, een BA van Yale en is JD van Harvard Law School. Zijn professionele loopbaan is indrukwekkend: Assistant Secretary of Defense for International Security Affairs (1993-94). Ambassadeur in Saudi Arabië (1989-92). Deputy Assistant Secretary of State for African Affairs (1986-89) tijdens de historische VS bemiddeling tussen Namibië en Zuid Afrika en rond de terugtrekking van Cubaanse troepen uit Angola. Deputy Chief of Mission en Chargé d'Affaires bij de ambassades in Bangkok (1984-1986) en Beijing (1981-1984). Director for Chinese Affairs op Buitenlandse Zaken (1979-1981). Tolk tijdens Nixon's baanbrekende bezoek aan China in 1972. Sinds 1995 bestuursvoorzitter van Projects International Inc., een firma in internationale joint ventures en acquisities.

Freeman werd recent op de korrel genomen door de Israel Lobby. Door Admiraal Dennis Blair gevraagd als voorzitter van de National Intelligence Council, liet hij in een persbericht weten zijn aanvaarding in te trekken. Hij zegt daar o.a. het volgende over: “Het spervuur aan lasterlijke verdraaiingen over mijn loopbaan, de pogingen om mij te besmeuren en mijn geloofwaardigheid onderuit te halen zullen na mijn aantreden niet stoppen. Een machtige lobby is vastbesloten om elke afwijkende mening in de kiem te smoren. Amerika mag geen inzicht krijgen in het gebeuren in het Midden Oosten. De tactiek van de Israel Lobby tart elke notie van eer en fatsoen. Karaktermoord, zaken uit hun context halen, doelbewuste verdraaiing van de stukken, het verkondigen van onwaarheden en een volstrekt negeren van de waarheid zijn daar onderdeel van. Controle over het besluitvormingsproces door het verwerpen van de benoeming van kritische mensen, dat beoogt de Lobby”. “For the record”, zo vervolgt Freeman, “ik heb nooit geld gevraagd of aanvaard van - of opgetreden namens - een buitenlandse regering. Ik heb nooit een Amerikaanse overheidsinstelling bewerkt. Nu ik terugkeer naar de privé zal ik mij blijven uitspreken over zaken die mij en andere Amerikanen aangaan”.

Iran bombarderen haalt niets uit, er zijn alternatieven

Israel kan het regime in Iran de wind uit de zeilen nemen door het Arabisch vredesinitiatief te steunen. Dat zegt Tony Klug in The Guardian van 11/1/2010. Men mag van het Iraanse regime denken wat men wil. Maar strategisch denkt het rationeel, het heeft legitieme belangen op het gebied van nationale veiligheid, en het - nog altijd niet bevestigde - kernwapenprogramma vormt geen extentiële bedreiging voor andere landen, inclusief Israel. Sommige Westerse analisten versimpelen de kwestie Iran door die op één hoop te gooien met terrorisme. Een eenzijdige, misleidende zienswijze, vaak gericht op het eigen belang. Waarmee niet gezegd is dat het Iraanse regime zich niet van terroristische tactieken bedient. Maar door een Iraanse bril zien de zaken er anders uit, aldus Klug.

Iran is een groot land, 70 miljoen inwoners, een rijke geschiedenis. Als het al oorlog voerde was dat om zich te verdedigen. Het land ziet zich vandaag omsingeld door Amerikaanse basissen in Irak, Afghanistan en de Golf, en omringd door kernmogendheden Pakistan, India, Rusland en China. En door Israel, dat met een aanval dreigt. Iran was van nabij getuige van de inval in Irak om een regeringswissel door te drukken. Indien de wereld zich al zorgen maakt over nucleaire ambities van Iran, kan men dan ook eens nadenken over wat er bij de Iraanse leiders leeft? Hoe verdeeld het land ook is, er is nationale consensus over het kernenergie programma. Het heeft daartoe het recht onder de nucleaire Non Proliferation Treaty (NPT), die het - anders dan India, Pakistan en Israel - heeft ondertekend. Een duurzame koerswijziging in Iran moet van binnenuit komen. Wil men de Iraanse dissidentie de kop in drukken, dan zijn bommen het probate middel. Niets verenigt de bevolking beter.

De gevolgen van zo’n aanval zullen vérstrekkend zijn. Iran zal terugslaan, in de Golf, in Irak, in Afghanistan, vanuit Libanon en Gaza, in Europa, de VS en elders. Als Israel de aanval uitvoert, noodzakelijkerwijs met VS medeplichtigheid en openlijk gesteund door de Joodse wereldgemeen-schap, zal de populariteit van de Joden, toch al niet groot, daar nog verder onder leiden. In zijn artikel The Iran Trap in Truthdig van 8/6/2008 voorziet Chris Hedges nog andere gevolgen. De olieprijzen gaan maal 2 à 3, de wereldeconomie stort in. De Sjiieten in de regio, van Saudi Arabië tot Pakistan, zien een aanval op Iran als een aanval op het Sjiietisme en keren zich woedend tegen het Westen. En de Irak oorlog dreigt een langgerekte regionale oorlog te worden die wereldmacht Amerika op de knieën brengt.

En dan Israel’s kernwapens. Hoe kan het die anders gebruiken dan als afschrikking? Dat werkte voor de VS in de Koude Oorlog en tegenwoordig als afschrikking tussen India en Pakistan. Allemaal niet ideaal, maar nucleaire afdreiging is toch beter dan het ontketenen van de 3e Wereldoorlog. Iran is een heel wat geduchtere macht dan een tiental jaar geleden. Met de Westerse inval in Irak is Iran verlost van zijn traditionele vijand en is het machtsevenwicht in de regio afdoend in zijn voordeel verschoven. De wereld zit niet te wachten op het zoveelste militaire avontuur. En ook sancties zijn niet het antwoord. Die konden wel eens een tegenactie van Iran uitlokken, bijvoorbeeld het leggen van mijnen in de Straat van Hormuz, met uit de pan vliegende olieprijzen en ontwrichting van de wereldeconomie als gevolg.

Wat Israel wel kan ondernemen is ernst maken met het vredesproces met de Palestijnen en dat tot een goed einde brengen. Daarmee neemt het de wind uit de zeilen van Iran, dat zich opwierp als fervent verdediger van de Palestijnse rechten. Dat lost misschien niet alle problemen op, maar het opent een etterende wonde en kon wel eens veel doeltreffend zijn dan elke andere optie.

Hoe Israel een nucleaire mogendheid werd

Wat was in de VS bekend over de nucleaire ambities van Israel? Had de VS er belang bij om het naadje van de kous te weten? Wie wist wat? Wat vertelde Israel over dit uiterst gevoelige onderwerp? Avner Cohen geeft daar in zijn boek Israel and the Bomb uitvoerige informatie over. In het kader van zijn wetenschappelijk onderzoek bekeek hij een groot aantal recent gedeclassificeerde Amerikaanse documenten. Hieronder zijn kernconclusies.

Het document News & Findings beschrijft hoe in de periode 1955-1957 in Israelische wetenschappelijke en politieke kringen werd gedebatteerd over de haalbaarheid en wenselijkheid van een nucleaire optie. Toen Shimon Peres in 1957 de Dimona overeenkomst had opgesteld en zich van omvangrijke Franse steun verzekerd gaf Ben Gurion het groene licht aan het project. De VS “ontdekten” het Dimona project pas in 1960, 3 jaar na de start. Een kolossale blunder van de CIA. Kennedy was de enige Amerikaanse president die serieuze pogingen ondernam om het Israëlische atoomprogramma te beteugelen. Druk van Kennedy zou hebben bijgedragen tot het aftreden van Ben Gurion in 1963.

Onderzoek ter plaatse door Amerikaanse wetenschappers heeft nooit bewijzen voor de ontwikkeling van kernwapens opgeleverd. De CIA was wel op de hoogte. Zo rapporteerde het eind 1966 dat Israel de ontwikkelingsfase had afgerond en binnen enkele weken over een operationele bom zou beschikken. Die kennis werd echter niet gedeeld met de inspectieteams die Dimona bezochten, en Buitenlandse Zaken verwierp het nieuws.

Na afronding van de ontwikkelingsfase wees premier Eshkol een nucleaire test van de hand. Zo’n test zou immers de stilzwijgende afspraken met de VS schenden. Maar met de zesdaagse oorlog van juni 1967 kwam de zaak in een stroomversnelling. Volgens nieuwe bronnen had Israel twee geïmproviseerde kernbommen in paraatheid gebracht.

Aan de vooravond van de Non-Proliferation Treaty (NPT) in 1968, ten tijde van Johnson, ontstond de meest directe confrontatie tussen de VS en Israel over het kernwapenprogramma. Daarbij stonden Ambassadeur Yitzhak Rabin en Onderminister van Defensie Paul Warnke lijnrecht tegenover elkaar. Warnke probeerde de levering van Phantom straaljagers te koppelen aan ondertekening door Israel van de NPT. Op het cruciale moment kreeg Warnke echter onvoldoende rugdekking van Nixon. De strijd was beslist in het voordeel van Israel.

In 1969 waren verschillende functionarissen uit de regering Nixon van plan Israel alsnog te confronteren over het nucleaire wapenprogramma. President Richard Nixon bedankte daar echter voor. De president was van mening dat de VS kon leven met een niet bekendgemaakte Israëlische bom. In 1970 kwamen tussen president Nixon en premier Golda Meir een aantal nieuwe afspraken tot stand. De VS zou Israel niet langer onder druk zetten om de NPT te tekenen en beëindigde de inspectiebezoeken aan Dimona. In ruil moest Israel geen ruchtbaarheid geven aan zijn atoomprogramma: geen tests, geen verklaringen, geen bevestigingen. Met deze “vraag niets en zeg niets” afspraken was de nucleaire mist geboren. Afspraken die tot op vandaag bestaan.

In de Special National Intelligence Assessment (SNIA74) "Prospects for Further Proliferation of Nuclear Weapons” van 23/8/1974 vermeldt de CIA dat Israel inmiddels al beschikte over een  kernwapenarsenaal en dat spoedig “veel landen” kernwapens zouden kunnen ontwikkelen. Twintig jaar geleden, op 26/1/1978, verscheen een samenvatting van SNIA74 in de The New York Times onder de kop: "C.I.A. said in 1974 Israel had A-Bombs." De CIA gaf als commentaar dat het bericht een vergissing was omdat het geclassificeerde gegevens bevatte.

Israel mist een kans op mondiale erkenning als nucleaire mogendheid

Vandaag begint de nucleaire top in Washington. Een select gezelschap. “Schurkenstaten” Iran, Noord-Korea en Syrië zijn niet uitgenodigd. Israel, dat zijn nucleaire status in nevelen blijft hullen, trok op het laatste moment zijn delegatieleider, premier Benjamin Netanyahu, terug. Avner Cohen, auteur van het boek Israel and the Bomb, meldt 11/4/2010 in Haaretz dat Israel daarmee een kans mist om aan prestige te winnen. Door als nucleaire mogendheid mee te praten over nucleair terrorisme, waarschijnlijk de grootste bedreiging in onze wereld van vandaag.

Israel had van de organisatoren al lang de verzekering gekregen dat het als niet-ondertekenaar van de Non-Proliferation Treaty (NPT) zou worden gevrijwaard van een “nucleaire mangel”. De top was bedoeld om een nieuw forum in het leven te roepen, naast de NPT, om zo de drie landen die de NPT niet hebben ondertekend - Israel, Pakistan en India - mee aan tafel te krijgen. In de slotverklaring zou dan kunnen worden rekening gehouden met gevoeligheden van de zijde van Jeruzalem.

Zelfs indien Netanyahu zou vrezen voor Arabische kritiek op het nucleaire programma en de weigering van Israel om de NPT te ondertekenen, dan zou die tijdens de conferentie snel van tafel geveegd worden. Iedereen weet immers dat Israel, net als Pakistan en India, om juridische en politieke redenen het verdrag moeilijk kan ondertekenen.

Voor veel internationale waarnemers is het in nevelen gehulde Israëlische nucleaire beleid politiek hopeloos achterhaald. Voor hen is het probleem niet zozeer dat Israel een kernmogendheid is, maar de weigering van het land om dat te erkennen. Een terughoudende, verantwoordelijke nucleaire mogendheid heeft immers geen behoefte aan nevelen. En onderwerpt zich probleemloos aan inspectie door het Internationaal Atoomgenootschap. Zo bestendigt Israel zijn imago als een land dat zaken verbergt, dat geheimen heeft voor de internationale gemeenschap en de eigen bevolking. Nu het algemeen bekend is dat Israel nucleaire wapens heeft werkt het verbergen daarvan ook contraproductief in een situatie waarin duidelijkheid van een land als Iran wordt geëist.

Wie haalt zakelijk voordeel uit de Israëlische bezetting?

JNews meldt dat Scandinavische beleggingsfondsen zich terugtrekken uit Israëlische ondernemingen die profiteren van de bezetting van Palestijns gebied. Na The Norwegian Oil Fund heeft nu ook Första AP-Fonden uit ethische overwegingen de Israëlische wapenproducent Elbit Systems uit zijn portefeuille verwijderd. Deze fondsen nemen geen geïsoleerd standpunt in. Vanuit het maatschappelijk middenveld worden steeds meer economische initiatieven ondernomen tegen de Israëlische bezetting. En met succes. Zo moest Veolia Environment verklaren dat zij het light rail contract in Oost Jeruzalem opgeeft; de Belgische Dexia Bank dat zij geen leningen meer verstrekt voor illegale nederzettingen; het Zweedse Assa Abloy dat het haar fabriek uit de West Bank terugtrekt; en de Nederlandse multinational Unilever dat het zijn participatie in Beigel & Beigel, dat is gevestigd in een industriegebied in een van de nederzettingen, terugtrekt.

Voor veel van deze initiatieven maakt men gebruik van de database Who Profits from the Occupation?. Sinds zijn lancering januari 2009 is die uitgegroeid tot de belangrijkste informatiebron over zakelijke belangen bij de bezetting. De site legt de belangen van Israëlische en buitenlandse ondernemingen bloot, en publiceert over honderden ondernemingen die in het kader van de bezetting internationale mensenrechtenwetten schenden. Van een inventarisatie van bezettingsproducten is het onderzoek geëvolueerd naar fundamentele betwisting van de bezettingsindustrie. Daarbij zijn grote Israëlische en internationale belangen gemoeid, die de nederzettingen bestendigen en Palestijnse bestaansbronnen uitbuiten.

De sectie “Economische uitbuiting” van de database is misschien de belangrijkste categorie. Israëlische ondernemingen die vestigingen openen in Palestijns bezet gebied genieten speciale overheidssteun, fiscale stimuli en een uiterst soepele toepassing van arbeids- en milieuwetgeving. Andere secties houden zich bezig met firma’s die instaan voor de bouw en onderhoud van het bezettingssysteem van wegversperringen, hekwerk, muren en slagbomen, grensovergangen en controleposten, alsook van Israëlische nederzettingen en wegen die enkel voor Israëli’s toegankelijk zijn. Zo zijn uitvoerige dossiers samengesteld over bij voorbeeld Hewlett Packard, Volvo en de IDB Group, de grootste holding in Israel. Deze ondernemingen leveren technologie aan het Israëlische leger en zijn betrokken bij de bouw van de scheidingsmuur, of leveren beveiligingsdiensten aan de Israëli’s in bezet Palestijns gebied.

Als voorbeeld wordt de Brits-Deense beveiligingsfirma Group4securicor (G4S) aangehaald. Deze is voor 91% eigenaar van Hashmira, die bewakingsdiensten aanbiedt en scanners levert die op controleposten en grensovergangen in de West Bank en Gaza worden ingezet. In 2002 meldde The Guardian dat Hashmira, onder het mom van “beveiliging”, stelselmatig Palestijnse burgers belet hun akkers te bewerken of zich te begeven naar school, de spoeddienst van het ziekenhuis of winkels in naburige steden. Na deze publicatie verklaarde G4S dat zij de bewakers van Hashmira uit de West Bank zou terugtrekken, iets dat nog altijd niet is gebeurd. Het meest opvallende over deze groeiende database is dat die wordt opgebouwd door tientallen vrijwilligers. De gemiddeld 20 aanvragen per dag worden prompt opgevolgd met betrouwbare informatie en verwijzen door naar andere organisaties. Zo wordt een nieuwe alliantie gesmeed tegen de bezetting.

Militaire steun VS aan Israel is onwettig

The Electronic Intifada bericht dat De Presbyterian Church (USA) in juli zijn 219e algemene vergadering houdt. Op de agenda staat het rapport Breaking Down the Walls, samengesteld door de Midden Oosten studiegroep van de kerk. Enkele van de aanbevelingen zijn door het Simon Wiesenthal Center al scherp bekritiseerd. Dat waarschuwt dat “aanvaarding van dit vergiftigde document neerkomt op een oorlogsverklaring aan Israel”. Een aanval die de zaken sterk overdrijft en de aanbevelingen van de studiegroep verkeerd voorstelt. De studiegroep stuurt immers niet aan op oorlog, maar op vrede.

De bewering van het Wiesenthal Center dat het rapport de VS oproept zijn financiële en militaire steun aan Israel op te schorten steunt niet op de feiten en is daarmee misleidend. In werkelijkheid roept het “de regering van de VS op om zijn internationale invloed strategisch aan te wenden, met inbegrip van een mogelijke opschorting van militaire steun als middel om Israel te bewegen zich te schikken naar het internationaal recht en [mee te werken aan] de vredesinitiatieven”. Een genuanceerde aanbeveling, die opschorting van militaire steun bepleit als laatste toevlucht. In deze context is het passend om zich af te vragen of de VS, in het licht van internationaal en binnenlands recht, zijn militaire hulp en wapenleveringen aan Israel niet moet stopzetten.

Volgens de International Law Commission (ILC), een VN-organisatie die het internationaal recht in kaart brengt, is “een staat die een andere staat helpt bij een onrechtmatige daad en bekend is met de omstandigheden, internationaal aansprakelijk”. Amnesty International meldt dat de VS sinds 2001 veruit de belangrijkste leverancier van conventionele wapens aan Israel is. Sinds datzelfde jaar viel Israel Libanon en Gaza binnen, ten koste van veel mensenlevens en de vernietiging van infrastructuur, waaronder huizen. Amerikaanse wetten bepalen dat geen militaire hulp mag worden verleend aan landen die regelmatig ernstige inbreuken plegen tegen internationaal erkende mensenrechten, en militaire uitrusting en training enkel mag worden geleverd voor interne veiligheid, wettige zelfverdediging of deelname aan VN vredesmissies.

Op basis van internationaal en binnenlands recht, en gelet op het Goldstone rapport dat wijst op ernstige inbreuken door Israel van de 4e Conventie van Genève, heeft de VS met de militaire steun en wapenleveringen aan Israel zijn plicht om af te zien van steun aan onrechtmatige daden van een andere staat geschonden. Tegen deze achtergrond kan men de aanbeveling van de Midden Oosten studiegroep van de Presbyterian Church om in laatste instantie de militaire steun aan Israel op te schorten slechts als zeer gematigd kwalificeren. Zeker als men die vergelijkt met de oproep van Amnesty International om te komen tot een Veiligheidsresolutie die partijen een wapenembargo oplegt.

De Midden Oosten studiegroep besluit met de opmerking: “Wij hechten aan onze relaties met Joden en Moslims in de VS, Israel en de overwegend Moslim landen in het Midden Oosten. Maar deze vriendschapsbanden mogen ons niet beletten mee te leven met het lijden van anderen en ons daarover uit te spreken. Want met een houding van passiviteit en stilzwijgen legitimeren wij optreden dat wij verwerpen en gevolgen die ons met afschuwen vervullen”.

Amerika windt zich op over wapenleveringen aan Venezuela

Radiozender BBC World meldde gisteravond de wapenovereenkomst tussen Rusland en Venezuela ter waarde van $5 miljard. Die komt bovenop de $4 miljard wapenaankopen van Venezuela in Rusland sinds 2005, voor o.a. Sukhoi gevechtsvliegtuigen, helikopters, tanks en aanvalsgeweren. Het Amerikaanse State Department ziet niet in waar Venezuela die wapens voor nodig heeft, zo klonk het.

Geen naïeve stellingname, maar een hypocriete. Want tegenover de Amerikaanse defensiebegroting zinkt die van Venezuela in het niet. Uit cijfers van het Stockholm International Peace Research Institute blijkt dat de VS in militaire uitgaven elk ander land ver achter zich laat. In 2008 was dat de gigantische som van $607 miljard. Het tweede grootste land op het gebied van defensie-uitgaven is China, met $61 miljard slechts 10% van het VS defensiebudget. Direct na China komt het Verenigd Koninkrijk, trouw Atlantische bondgenoot van de VS, met $60 miljard. Op de 14e plaats staat Nederland met $10,9 miljard, België op de 31e plaats met $3,8 miljard en Venezuela op de 36e plaats met $3,3 miljard, 0,5% van dat van de VS.

De VS heeft al eerder zijn bezorgdheid geuit over de Russische wapenverkopen aan Chavez, een oude tegenstander van Washington. De Venezolaanse leider verwees tijdens het bezoek van Putin dit weekend de vrees van de VS naar de prullenbak. “We bouwen geen alliantie op tegen de VS”, aldus Chavez. Als iemand zich zorgen moet maken is het Chavez wel. November vorig jaar zei hij zijn troepen zich voor te bereiden op oorlog met buurland Colombia om een halt toe te roepen aan de opbouw van VS troepen daar. De VS heeft vorig jaar een militair akkoord met Colombia gesloten voor het gebruik van zeven militaire basissen in het buurland van Chavez. Daarmee wil Washington zijn dominante positie in de regio bestendigen. Waar dat toe kan leiden is maar al te duidelijk. De tientallen directe militaire ingrepen van de VS in zijn achtertuin Latijns Amerika, of de door de CIA geïnspireerde machtsovernames, zijn nog niet vergeten.

De dubbelzinnigheid van Israel

Haaretz correspondent Gideon Levy vraagt zich af waar de Israëlische leiders naar toe willen. Die komen enkel met clichés en vage beloftes. De Arabieren zeggen wel waar het op staat: grenzen van 1967, eigen staat, oplossing vluchtelingenprobleem, recht op terugkeer. Wil de Israëlische regering de bezette gebieden annexeren? Ondervraagd over een bouwstop in Jeruzalem is het vrijwel unanieme antwoord “geen commentaar”. Een absoluut schandaal. Een minister die geen standpunt inneemt is nalatig, een premier is dat in het kwadraat.

Zoals steeds zijn wij daar allemaal debet aan, aldus Levy. Wij aanvaarden immers impliciet het bedrog van onze leiders, of toch tenminste de verdraaiing van de feiten. Het ritueel zeg-het-niet-hardop is consensus geworden, het nastreven van vrede door handjeklap zowat officieel beleid. Is de premier bereid de Golanhoogten op te geven in ruil voor vrede met Syrië? Welke gebieden op de Westelijke Jordaanoever wil hij ontruimen? Door de dubbelzinnigheid en stuurloosheid is het aanzien van Israel in de wereld op een absoluut dieptepunt beland. Zelfs de alwetende president van de VS weet niet meer wat zijn bondgenoot wil, zo bekreunt Levy zich.

Het artikel van Gideon Levy zal ongetwijfeld stof doen opwaaien. Hij vergelijkt immers de “slechte” Jood Shylock uit “De Koopman van Venetië” van Shakespeare met “de heel wat doortrapter kooplieden van het huidige Jeruzalem”. Voor heel wat mensen heeft dat stuk een antisemitische strekking. Een ander punt van kritiek is de retorische vraag: “Wil de Israëlische regering de bezette gebieden annexeren?”. Want wie twijfelt er na drieënveertig jaar bezetting van Palestijns grondgebied, het nederzettingenbeleid en de muur nog aan dat Israel met een sluipende annexatie bezig is?

Hoe Obama druk kan zetten op Netanyahu

In de London Review of Books ontleden John Mearsheimer, professor politicologie aan de universiteit van Chicago, en Stephen Walt, professor Internationale Betrekkingen aan de Harvard Kennedy School of Government, de VS-steun aan Israel. Sinds de 2e Wereldoorlog heeft Israel bijna $200 miljard economische en militaire steun van de VS ontvangen. Het is jaarlijks de grootste ontvanger van VS-steun: $3 miljard in directe steun, 20% van het Amerikaanse budget voor buitenlandse hulp, $500 per Israëli. Een omvang die vragen oproept. Met een inkomen per hoofd gelijk aan dat van Zuid-Korea of Spanje is Israel immers een welvarende industriële natie.

Israel kreeg bijna $3 miljard voor de ontwikkeling van wapensystemen. Het krijgt toegang tot superieur wapentuig als Blackhawk helikopters en F-16’s. Het krijgt informatie van de CIA die de VS zijn NAVO bondgenoten onthoudt. En de VS knijpt een oogje dicht over Israel’s nucleaire wapens. Ontvangers van Amerikaanse militaire steun moeten die normaal in de VS besteden, maar Israel mag met 25% de eigen militaire industrie subsidiëren. Het hoeft daarvan geen rekenschap te geven. De VS kan dus vrijwel niet voorkomen dat de gelden worden gebruikt voor zaken waar de VS tegen gekant is, zoals nederzettingen in bezet gebied.

Israel kan ook rekenen op diplomatieke steun. Sinds 1982 heeft de VS 32 anti-Israel resoluties van de Veiligheidsraad getorpedeerd, meer dan alle veto’s ooit uitgebracht door andere leden van de Veiligheidsraad samen. De VS blokkeert elke Arabische poging om het nucleaire arsenaal van Israel op de agenda van het Internationaal Atoomagentschap (IAEI) te krijgen. En in oorlogstijd komt de VS het land te hulp, waarbij het partij kiest voor Israel bij vredesonderhandelingen.

Het argument dat Israel van vitaal belang is voor de VS overtuigt niet. De steun heeft ook repercussies gehad. Zo lokte de $2,2 miljard militaire noodhulp tijdens de Oktoberoorlog een OPEC embargo uit dat grote schade toebracht aan de Westerse economieën. In beide Golfoorlogen bleek Israel voor de VS eigenlijk een strategische last. De VS kon om politieke redenen geen gebruik maken van de Israëlische bases. Verdedigers van de hulp aan Israel wijzen op de bedreiging van beide landen door terroristen en “schurkenstaten” met massavernietigingswapens. Zo zou de VS zowel Israel de vrije hand moeten geven in het conflict met de Palestijnen, als afrekenen met landen als Iran en Syrië. Afgeschilderd als cruciale partner in de war on terror, in werkelijkheid is Israel een blok aan ’t been.

Met Obama lijkt de VS een wat minder agressieve houding aan te nemen, en een boodschap te hebben aan de rest van de wereld. Op dit moment staan de Joodse nederzettingen in bezet gebied centraal. Hoe kan Obama druk zetten op Netanyahu om tot een oplossing van het Israelisch-Palestijns conflict te komen? Een vermindering van de financiële of militaire steun krijgt de president er niet door. Dat zou onmiddellijk als een aanslag op Israel’s veiligheid worden afgeschilderd. Wat de president volgens Pierre Razoux in de New York Times dan wel kan doen:

• geen systematische steun meer in de Veiligheidsraad, wat Israel diplomatiek isoleert
• terugschroeven van militaire logistieke steun (inlichtingendienst, nuclaire aangelegenheden)
• eisen dat Israel de non-proliferatieconferentie bijwoont en daarmee zijn nucleair arsenaal bevestigt
• Israel aansporen een afschrikkingsdoctrine te publiceren
• garanties terugschroeven op leningen (waarmee James Baker in het Oslo vredesproces Yitzhak Shamir onder druk zette)

Recent is de eerste stap gezet: Obama heeft Israel duidelijk gemaakt dat de strategische belangen elkaar niet langer overal meer overlappen. Vervolgens kan hij de Israeli’s buiten onderhandelingen met Iran houden. Zo geeft hij de boodschap af dat niet alles wat Israel bezighoudt de agenda van Washington domineert. En dat de VS de regie heeft in de onderhandelingen in het Midden-Oosten. Een eerste stap naar een ommekeer?