Kritiek op dit Israel moet kunnen

Op pag. 25 van zijn boek “Een bijzondere relatie: Israel-Palestina nader bekeken 1897-1993” stelt Egbert Talens dat bij kritiek op Israel al snel het begrip antisemitisme opduikt. Toch zullen maar weinig mensen - Joden, Israëliërs of vrienden van Israel - ronduit verklaren dat kritiek op Israel per se antisemitisch is. Hetzelfde doet zich voor bij antizionistische uitlatingen. Dat deze kritiek een anti-joodse, dus antisemitische, ondergrond heeft is niet uit te sluiten. Maar relevante kritiek moet op zijn merites worden beoordeeld. Als de kritiek onprettig of pijnlijk is mag dat niet automatisch leiden tot het oordeel antisemitisch. Analyse van de kritiek moet uitwijzen of die houdbaar is. Kritiek op Israel en het zionisme mag niet a priori als misdadig, groezelig of fout worden bestempeld, aldus Talens.

Ook de kwaliteitskrant Haaretz wijdt aandacht aan dit fenomeen. Columnist Gideon Levy beschrijft een droomland Israel, zonder interne of externe kritiek, dat met één stem spreekt. Eeuwig verenigd, vroom, samenhangend en vanzelfsprekend 100% Joods. Een land dat unaniem achter zijn regering staat en natuurlijk achter leger, veiligheidsdienst Shin Bet en geheime dienst Mossad, de Israelische helden. Een land dat geen verklikkers kent, geen mensenrechten- of vredesorganisaties. Zonder kritische persartikelen in binnen- of buitenland. Een pers die regering en staat de hemel in prijst, enkel officiële verklaringen publiceert. Als dat droomland oorlog voert krijgt het enkel applaus. Begaat het oorlogsmisdaden in de bezette gebieden, dan wordt dat unaniem afgeschilderd als uiterst moreel, rechtvaardig en voorzichtig. Inwoners moeten trouw zweren, net als bezoekers. Zij die achter Israel staan zijn welkom, de rest moet het eerste vliegtuig terug nemen. Kortom, een land om van te dromen.

Maar, zo vraagt Levy zich af, is dat werkelijk het land dat wij ons wensen? Is dat het Israel dat de wereld, die altijd maar tegen ons is, graag ziet? Waar met modder wordt gegooid naar een ieder die kritiek durft te spuien. Een lastercampagne waar het publiek apatisch onder blijft. En niet alleen de aanhangers van extreem rechts, voor wie het om de doctrine gaat. Parlementsleden van Kadima, de partij van Tzipi Livni, komen met fascistische, anti-democratische wetsvoorstellen, universitaire docenten zwijgen als collega’s worden buitengegooid, de meeste media boezemen angst in, wekken lage instincten op of komen met absolute onzin. Het Opperste Gerechtshof is verzwakt en blijft zwijgen, net als de president die er wel voor oppast om niemand op de tenen te trappen.

Volgens Levy bewonderde de wereld Israel vooral omdat het in niets leek op dit droomland. Vanaf de stichting juichte de wereld “de enige democratie in het Midden Oosten” toe. Het concept “kibbutz” werd wereldwijd bewonderd vanwege de egalitaire, democratische opzet. De Israelische technologische, wetenschappelijke, economische, culturele, agrarische en militaire successen zouden niets betekenen ware Israel een dictatuur. Successen die de valse patriotten dreigen teniet te doen. Die willen af van democratie. Die berokkenen het land oneindig meer schade dan de veronderstelde schade veroorzaakt door de resterende critici. Eén dag fosforbommen op Gaza heeft Israel’s imago meer beschadigd dan al de rapporten van Breaking the Silence, B'Tselem en de commissie-Goldstone tezamen. En de campagne om de democratie te ondermijnen is het kwaadaardigst van al.

Spijtig genoeg blijft er bijna niemand over die hen een halt kan toeroepen, zo verzucht Levy. De meerderheid halen in dat droomland, dat willen zij, en ze zijn al een heel eind gevorderd. Kijk naar de recente gebeurtenissen: er gaat bijna geen dag voorbij zonder een gevaarlijk wetsvoorstel, dreigende verklaring, deportatie via Ben-Gurion National Airport, arrestaties door de politie, gewelddadig optreden van de politie, vervolging van buitenlanders, vijandige bejegening of opruiende taal door het gerecht tegen (pseudo-)critici. Met verbannen, vernietigen, bestraffen, het zwijgen opleggen, van rechten beroven, …, ondermijnt de helft van het land het broze weefsel van het bestuur, terwijl de andere helft er het zwijgen toe doet. En wie wordt dan afgeschilderd als de vijand van het volk? Zij die deze gang van zaken durven bekritiseren!

Stevige kritiek vanuit Israel op het eigen functioneren. Maar waarom wordt op kritiek van elders dan zo hard gereageerd? Vanwaar de harde reactie van 3/3/2010 van het Simon Wiesenthal Centrum op de door het Kairos document geïnspireerde brief van 17/2/2010 van de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) aan de Israelische overheid over de behandeling van de Palestijnen? Reactie waarin het Simon Wiesenthal Centrum nota bene oproept tot een boycot tegen de PKN. In het artikel “Ga zakelijk om met Israël” ontzenuwt de historicus Jan Dirk Snel, die in Nes Ammim (Israel) woonde, alle kritiek op de brief van de PKN. Blijft de vraag waarom het rond dit dossier stil bleef na de antwoordbrief van 10/3/2010 aan het Simon Wiesenthal Centrum. Wie het weet mag het zeggen. Maar één ding staat vast: Israel schiet op het wereldtoneel met dit optreden in eigen voet.