(Official White House Photo by Pete Souza)
"I’ve been searching hard for a highlight…I don’t see any kind of a highlight in his actions and policies. … I think people are dazzled by Obama's rhetoric, and that people ought to begin to understand that Obama is going to be a mediocre president - which means, in our time, a dangerous president - unless there is some national movement to push him in a better direction.”
Howard Zinn, January 21, 2010 [1]
Wat Allen Sinai, Chief Economist bij de financiële analistenfirma Decision Economics in Boston op 26 juli op BBC World Service al aankondigde [2] is dus gebeurd: Standard & Poor’s heeft de kredietbeoordeling van Amerika verlaagd naar AA+. De VS moet daarmee de duimen leggen tegen landen met een AAA-rating als Canada, Australië, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië en de Scandinavische landen. Het moet zich scharen bij landen als Nieuw Zeeland en België, maar laat nog altijd Spanje, Slovenië en Qatar achter zich. De verlaging van de rating is een gevoelige tik op de vingers van de economische supermogendheid, verpakt in scherp verwoorde kritiek op het Amerikaanse politieke systeem. S&P liet weten dat de VS verdere verlagingen van de kredietbeoordeling kan verwachten indien de schuldenlast verder uit de hand loopt. “Na de verkiezing van 2012 kan er misschien een nieuwe politieke consensus ontstaan, maar tegen die tijd is de Amerikaanse overheidsschuld ongetwijfeld verder opgelopen”, aldus het bureau.
Met zijn AAA rating is de VS er tot nu toe in geslaagd om zeer voordelig zijn begroting te financieren, waaronder de kosten voor de voortdurende oorlogen. De verlaging van de kredietbeoordeling betekent dat het land in het vervolg meer moet betalen om geld te lenen. Dat kost de belastingbetalers tientallen miljarden dollars per jaar. [3] Burgers en [kleine] ondernemers worden geconfronteerd met een hogere hypotheekrente en hogere rente op consumentenkrediet. Volgens S&P moet de VS over de komende tien jaar tenminste $ 4 biljoen [4] bezuinigen. Het bureau meent dat de politieke leiders er niet in zullen slagen bezuinigingen van een dergelijke omvang door te voeren. Het akkoord over het schuldplafond van vorige week voorziet in ombuigingen in twee fases. Er is overeenstemming over een eerste ronde voor een bedrag van bijna $ 1 biljoen. Maar een commissie uit het Congres moet zich nog buigen over de overige $ 1,2 tot $ 1,5 biljoen. S&P ziet dat niet gebeuren. Het bureau meent dat de belastingverlaging voor de hogere inkomens uit het tijdperk Bush zal blijven bestaan, ondanks de belofte van Obama dat die volgend jaar ongedaan wordt gemaakt.
De harde kritiek van S&P is zowel gericht op de economische politiek van Washington als op het politiek leiderschap van de president. Bij zijn aantreden beschikte hij over een afgetekend mandaat om komaf te maken met het beleid van zijn voorganger. Maar Obama slaagde er niet in zijn politiek kapitaal [5] om te zetten in nieuwe jobs en de economie nieuw leven in te blazen. Al wat hij deed was more of the same, afgezien van de hervorming in de gezondheidszorg die achteraf een pyrrusoverwinning bleek. En zo verbruikte de president zijn politiek kapitaal, verloor hij de Midterm verkiezingen en werd hij een lame duck. [6] Hij bleek niet bereid - of niet in staat - om het opkomende populisme vertegenwoordigd door de Tea Party [7] een halt toe te roepen. De president leek zich meer te bekreunen om zijn herverkiezing in 2012 dan om zijn gezag te laten gelden. Zo mochten genodigden aan het fundraising diner ter ere van zijn 50e verjaardag aanschuiven à raison van $35.800 per persoon, gelden bestemd voor zijn herverkiezingscampagne. De lijst van genodigden werd niet onthuld, maar men mag wel aannemen dat Joe Sixpack [8] niet van de partij was.
Tijdens de Midterm verkiezingen hamerde Obama erop dat de Republikeinen de economie hadden laten ontsporen. Maar waarom heeft de president die dan niet terug op het juiste spoor gezet? Afgaande op verkiezingen uit het verleden stellen politicologen dat Obama nog een uiterst beperkte tijd heeft om orde op zaken te stellen, misschien tot volgend jaar zomer. [9] Maar nu de economie opnieuw richting recessie gaat duurt het volgens ingewijden een tot anderhalf jaar om de economie de goede richting op te sturen. Te kort voor de president om zijn kansen op herverkiezing te vrijwaren. Het perspectief voor Obama is niet om vrolijk van te worden: de Dow in het rood, de waarde van huizen de afgelopen vijf jaar met een derde omlaag, een werkende bevolking van 58 procent op het totaal, lager dan ooit sinds 1983, een uiterst trage economische groei die duidt op een double dip scenario [10].
Hoe heeft het zover kunnen komen? In een opmerkelijk artikel [11] wijst Noam Chomsky erop dat de VS, dat enkele jaren geleden nog geroemd werd om zijn ongeëvenaarde macht en aantrekkingskracht, op zijn retour is. De achteruitgang begon na de Tweede Wereldoorlog, toen de macht van de VS maximaal was. Het merkwaardige triomfalisme van de jaren 90, na de Golf Oorlog, was vooral zelfbedrog. Het Amerikaanse verval is in belangrijke mate het gevolg van eigen falen. Voor Chomsky is het getouwtrek in Washington van de afgelopen weken, dat het land doet walgen en de wereld verbijstert, ongeëvenaard in de annalen van de parlementaire democratie. Het schouwspel beangstigt zelfs de sponsors: de machtige ondernemers vrezen dat de politieke extremisten die ze aan de macht hebben gebracht het gebouw neerhalen dat de basis vormt voor hun eigen rijkdom en privileges. Het overwicht van ondernemingen over de politiek en de samenleving, in dit geval de financiële wereld, heeft een dermate omvang bereikt dat beide politieke organisaties, die nog nauwelijks lijken op traditionele partijen, op de belangrijkste onderwerpen de bevolking uiterst rechts inhalen.
Opinieonderzoek wijst uit dat de bevolking wil dat er diep wordt gesneden in de militaire uitgaven. Maar in werkelijkheid laten regering en parlement de defensiebegroting nog aangroeien. Het publiek vraagt ook meer geld voor onderwijs, leerstages in bedrijven en het milieu dan wat regering en parlement hebben bekokstoofd. Het vorige week bereikte “compromis” - juister gesteld: de capitulatie aan extreem rechts - is in alle opzichten het tegenovergestelde en leidt vrijwel zeker tot een tragere groei en schade op lange termijn aan alles behalve aan de belangen van welgestelden en ondernemingen die recordwinsten optekenen. En dan is er nog met geen woord gerept over de disfunctionele geprivatiseerde gezondheidszorg in de VS, die in andere geïndustrialiseerde landen de helft per hoofd van de bevolking kost en van vergelijkbare of betere kwaliteit is. Een debat daarover wordt tegengehouden door de machtige farmaceutische industrie en de financiële wereld. Om dezelfde reden komt een economisch verstandige optie als een bescheiden heffing op financiële verrichtingen niet op de agenda.
Het politieke systeem in de VS lijkt in niets meer op een traditionele democratie. Een kleine groep topmanagers, Wall Street traders en mediamagnaten delen de lakens uit. Verkiezingscampagnes worden steeds duurder, waardoor politici nog meer hun hand moeten ophouden. De overblijfselen van de democratie in de VS worden nog verder ondermijnd door het veilingsysteem rond belangrijke posities in het Congres [12], waarbij ondernemingen kunnen bieden op wetsvoorstellen. En recent ontmaskerde het Center for Media and Democracy [13] de American Legislative Exchange Council (ALEC) [14], een geheim samenwerkingsverband tussen topondernemers en conservatieve politici, waar wetsvoorstellen worden opgesteld bestemd voor het Congres van Amerikaanse deelstaten. Daarbij gaat het om zaken als vermindering van vennootschapsbelasting, export van Amerikaanse jobs, verlaging van het minimum loon en uitholling van veiligheidsvoorschriften. De teloorgang van de Amerikaanse democratie schrijdt maar voort zolang de slachtoffers bereid zijn om die in stilte te dulden. De Arabische volksbewegingen zijn al overgeslagen naar VS bondgenoot Israel. Wanneer komt de Amerikaanse bevolking in opstand?
[1] Geopolitiek in perspectief: “Must read: A People's History of the United States“
[2] Ibid: “Hoe een oorlogszuchtig Amerika zijn Stars and Stripes ziet verbleken”
[3] Zachary A. Goldfarb: “S&P downgrades U.S. credit rating for first time”
[4] $ 4 biljoen = $ 4.000 miljard, in het Engels $ 4 trillion; zie ook Wikipedia “Biljoen”
[5] Kerremans, Bart: “Op verkenning in het Amerikaans federale politieke systeem” november 2004, p. 227
[6] Wikipedia: “Lame duck (politics)”
[7] Ibid: “Tea Party movement”
[8] Ibid: “Joe the Plumber”
[9] Karen Tumulti: “Will Obama be reelected? The economy could hold the answer”
[10] recessie, gevolgd door een kortstondig herstel en vervolgens opnieuw een recessie, zie Investopedia: “Double-Dip Recession”
[11] Noam Chomsky: “America in Decline”
[12] Thomas Ferguson: “Best Buy targets are stopping a debt deal”
[13] zie http://www.prwatch.org/cmd en http://www.alecexposed.org/wiki/About_ALEC_Exposed
[14] zie http://www.alec.org/AM/Template.cfm?Section=Home
Howard Zinn, January 21, 2010 [1]
Wat Allen Sinai, Chief Economist bij de financiële analistenfirma Decision Economics in Boston op 26 juli op BBC World Service al aankondigde [2] is dus gebeurd: Standard & Poor’s heeft de kredietbeoordeling van Amerika verlaagd naar AA+. De VS moet daarmee de duimen leggen tegen landen met een AAA-rating als Canada, Australië, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië en de Scandinavische landen. Het moet zich scharen bij landen als Nieuw Zeeland en België, maar laat nog altijd Spanje, Slovenië en Qatar achter zich. De verlaging van de rating is een gevoelige tik op de vingers van de economische supermogendheid, verpakt in scherp verwoorde kritiek op het Amerikaanse politieke systeem. S&P liet weten dat de VS verdere verlagingen van de kredietbeoordeling kan verwachten indien de schuldenlast verder uit de hand loopt. “Na de verkiezing van 2012 kan er misschien een nieuwe politieke consensus ontstaan, maar tegen die tijd is de Amerikaanse overheidsschuld ongetwijfeld verder opgelopen”, aldus het bureau.
Met zijn AAA rating is de VS er tot nu toe in geslaagd om zeer voordelig zijn begroting te financieren, waaronder de kosten voor de voortdurende oorlogen. De verlaging van de kredietbeoordeling betekent dat het land in het vervolg meer moet betalen om geld te lenen. Dat kost de belastingbetalers tientallen miljarden dollars per jaar. [3] Burgers en [kleine] ondernemers worden geconfronteerd met een hogere hypotheekrente en hogere rente op consumentenkrediet. Volgens S&P moet de VS over de komende tien jaar tenminste $ 4 biljoen [4] bezuinigen. Het bureau meent dat de politieke leiders er niet in zullen slagen bezuinigingen van een dergelijke omvang door te voeren. Het akkoord over het schuldplafond van vorige week voorziet in ombuigingen in twee fases. Er is overeenstemming over een eerste ronde voor een bedrag van bijna $ 1 biljoen. Maar een commissie uit het Congres moet zich nog buigen over de overige $ 1,2 tot $ 1,5 biljoen. S&P ziet dat niet gebeuren. Het bureau meent dat de belastingverlaging voor de hogere inkomens uit het tijdperk Bush zal blijven bestaan, ondanks de belofte van Obama dat die volgend jaar ongedaan wordt gemaakt.
De harde kritiek van S&P is zowel gericht op de economische politiek van Washington als op het politiek leiderschap van de president. Bij zijn aantreden beschikte hij over een afgetekend mandaat om komaf te maken met het beleid van zijn voorganger. Maar Obama slaagde er niet in zijn politiek kapitaal [5] om te zetten in nieuwe jobs en de economie nieuw leven in te blazen. Al wat hij deed was more of the same, afgezien van de hervorming in de gezondheidszorg die achteraf een pyrrusoverwinning bleek. En zo verbruikte de president zijn politiek kapitaal, verloor hij de Midterm verkiezingen en werd hij een lame duck. [6] Hij bleek niet bereid - of niet in staat - om het opkomende populisme vertegenwoordigd door de Tea Party [7] een halt toe te roepen. De president leek zich meer te bekreunen om zijn herverkiezing in 2012 dan om zijn gezag te laten gelden. Zo mochten genodigden aan het fundraising diner ter ere van zijn 50e verjaardag aanschuiven à raison van $35.800 per persoon, gelden bestemd voor zijn herverkiezingscampagne. De lijst van genodigden werd niet onthuld, maar men mag wel aannemen dat Joe Sixpack [8] niet van de partij was.
Tijdens de Midterm verkiezingen hamerde Obama erop dat de Republikeinen de economie hadden laten ontsporen. Maar waarom heeft de president die dan niet terug op het juiste spoor gezet? Afgaande op verkiezingen uit het verleden stellen politicologen dat Obama nog een uiterst beperkte tijd heeft om orde op zaken te stellen, misschien tot volgend jaar zomer. [9] Maar nu de economie opnieuw richting recessie gaat duurt het volgens ingewijden een tot anderhalf jaar om de economie de goede richting op te sturen. Te kort voor de president om zijn kansen op herverkiezing te vrijwaren. Het perspectief voor Obama is niet om vrolijk van te worden: de Dow in het rood, de waarde van huizen de afgelopen vijf jaar met een derde omlaag, een werkende bevolking van 58 procent op het totaal, lager dan ooit sinds 1983, een uiterst trage economische groei die duidt op een double dip scenario [10].
Hoe heeft het zover kunnen komen? In een opmerkelijk artikel [11] wijst Noam Chomsky erop dat de VS, dat enkele jaren geleden nog geroemd werd om zijn ongeëvenaarde macht en aantrekkingskracht, op zijn retour is. De achteruitgang begon na de Tweede Wereldoorlog, toen de macht van de VS maximaal was. Het merkwaardige triomfalisme van de jaren 90, na de Golf Oorlog, was vooral zelfbedrog. Het Amerikaanse verval is in belangrijke mate het gevolg van eigen falen. Voor Chomsky is het getouwtrek in Washington van de afgelopen weken, dat het land doet walgen en de wereld verbijstert, ongeëvenaard in de annalen van de parlementaire democratie. Het schouwspel beangstigt zelfs de sponsors: de machtige ondernemers vrezen dat de politieke extremisten die ze aan de macht hebben gebracht het gebouw neerhalen dat de basis vormt voor hun eigen rijkdom en privileges. Het overwicht van ondernemingen over de politiek en de samenleving, in dit geval de financiële wereld, heeft een dermate omvang bereikt dat beide politieke organisaties, die nog nauwelijks lijken op traditionele partijen, op de belangrijkste onderwerpen de bevolking uiterst rechts inhalen.
Opinieonderzoek wijst uit dat de bevolking wil dat er diep wordt gesneden in de militaire uitgaven. Maar in werkelijkheid laten regering en parlement de defensiebegroting nog aangroeien. Het publiek vraagt ook meer geld voor onderwijs, leerstages in bedrijven en het milieu dan wat regering en parlement hebben bekokstoofd. Het vorige week bereikte “compromis” - juister gesteld: de capitulatie aan extreem rechts - is in alle opzichten het tegenovergestelde en leidt vrijwel zeker tot een tragere groei en schade op lange termijn aan alles behalve aan de belangen van welgestelden en ondernemingen die recordwinsten optekenen. En dan is er nog met geen woord gerept over de disfunctionele geprivatiseerde gezondheidszorg in de VS, die in andere geïndustrialiseerde landen de helft per hoofd van de bevolking kost en van vergelijkbare of betere kwaliteit is. Een debat daarover wordt tegengehouden door de machtige farmaceutische industrie en de financiële wereld. Om dezelfde reden komt een economisch verstandige optie als een bescheiden heffing op financiële verrichtingen niet op de agenda.
Het politieke systeem in de VS lijkt in niets meer op een traditionele democratie. Een kleine groep topmanagers, Wall Street traders en mediamagnaten delen de lakens uit. Verkiezingscampagnes worden steeds duurder, waardoor politici nog meer hun hand moeten ophouden. De overblijfselen van de democratie in de VS worden nog verder ondermijnd door het veilingsysteem rond belangrijke posities in het Congres [12], waarbij ondernemingen kunnen bieden op wetsvoorstellen. En recent ontmaskerde het Center for Media and Democracy [13] de American Legislative Exchange Council (ALEC) [14], een geheim samenwerkingsverband tussen topondernemers en conservatieve politici, waar wetsvoorstellen worden opgesteld bestemd voor het Congres van Amerikaanse deelstaten. Daarbij gaat het om zaken als vermindering van vennootschapsbelasting, export van Amerikaanse jobs, verlaging van het minimum loon en uitholling van veiligheidsvoorschriften. De teloorgang van de Amerikaanse democratie schrijdt maar voort zolang de slachtoffers bereid zijn om die in stilte te dulden. De Arabische volksbewegingen zijn al overgeslagen naar VS bondgenoot Israel. Wanneer komt de Amerikaanse bevolking in opstand?
[1] Geopolitiek in perspectief: “Must read: A People's History of the United States“
[2] Ibid: “Hoe een oorlogszuchtig Amerika zijn Stars and Stripes ziet verbleken”
[3] Zachary A. Goldfarb: “S&P downgrades U.S. credit rating for first time”
[4] $ 4 biljoen = $ 4.000 miljard, in het Engels $ 4 trillion; zie ook Wikipedia “Biljoen”
[5] Kerremans, Bart: “Op verkenning in het Amerikaans federale politieke systeem” november 2004, p. 227
[6] Wikipedia: “Lame duck (politics)”
[7] Ibid: “Tea Party movement”
[8] Ibid: “Joe the Plumber”
[9] Karen Tumulti: “Will Obama be reelected? The economy could hold the answer”
[10] recessie, gevolgd door een kortstondig herstel en vervolgens opnieuw een recessie, zie Investopedia: “Double-Dip Recession”
[11] Noam Chomsky: “America in Decline”
[12] Thomas Ferguson: “Best Buy targets are stopping a debt deal”
[13] zie http://www.prwatch.org/cmd en http://www.alecexposed.org/wiki/About_ALEC_Exposed
[14] zie http://www.alec.org/AM/Template.cfm?Section=Home
Posts
