Het meedogenloze optreden tegen opstandelingen en gewapende rebellen in Syrië heeft naar schatting tweeduizend mensen het leven gekost, waaronder militairen en politiepersoneel. Vorige week eisten de Amerikaanse president Barack Obama en Europese leiders in koor het vertrek van de Syrische president Bashar al-Assad. Tegelijk riepen de Westerse leiders op tot een VN onderzoek naar misdaden tegen de menselijkheid van het Syrische regime, wat kan leiden tot een verwijzing naar het Internationale Strafhof. De beschuldigingen van de Amerikaanse president tegen zijn Syrische collega zijn hypocriet. [1] Obama en de politieke elite in Washington zijn verantwoordelijk voor misdaden welke die van Assad in de schaduw stellen: “opsluiten, martelen en afslachten” zijn gemeengoed in het imperialistische optreden van de VS in Afghanistan, Pakistan, Irak en Libië, Guantánamo Bay en CIA black holes. De misdaden van Assad tegen zijn eigen bevolking zijn voor Washington vooral een voorwendsel om een Westers gezind nieuw regime aan de macht te brengen.
De ingrijpende hervormingen die het Syrische regime heeft aangekondigd krijgen geen kans door het optreden van gewapende rebellen die de onrust levend houden. De Westerse betrokkenheid bij de onrust, met name die van Saudi Arabië, Israel en Turkije, is evident, maar wordt verzwegen. [2] De terugkeer enkele jaren geleden van de Russen in Syrië komt in de Westerse media evenmin aan bod. [3] Na de Israëlische steun aan Georgië in 2008 heeft Rusland de samenwerking met Syrië nieuw leven ingeblazen. Dat werd mei 2010 beklonken tijdens het bezoek van een Russische delegatie onder leiding van president Dmitry Medvedev. In het Midden-Oosten was de spanning opgelopen nadat de VS en Israel Syrië hadden beschuldigd raketten te hebben geleverd aan het Libanese militante Hezbollah. De Syrische Rusland-expert Taha Abdul Wahad meende dat het bezoek de spanningen in de regio kon doen afnemen. “De terugkeer van Rusland is goed voor het Midden-Oosten, en zal enig besef van een machtsevenwicht kunnen herstellen”, aldus Wahad.
Rusland zegde Syrië omvangrijke wapenleveringen toe en mocht een marinebasis uitbouwen in de Syrische haven Tartus. [4] De Israëlische buitenlandminister Avigdor Lieberman liet weten dat “[de] wapenverkopen niet bijdragen aan een vredesstemming.” Een onzinnig standpunt: Israel besteedt jaarlijks meer dan $15 miljard aan wapentuig, Syrië “slechts” $6 miljard. Maar de wapendeal is wel de kroon op veel bredere betrekkingen tussen de beide landen, waaronder een rechtstreekse vrachtlijn tussen Latakia en Novorossiysk, intensievere olie-exploratie door Gazprom en samenwerking op het gebied van kernenergie. In het voetspoor van zijn vader slaagde ook Assad Jr. er in de grootmachten tegen elkaar uit te spelen. Maar vandaag is voor de VS dat spel uit. Washington zag in dat zijn Syrië-politiek had gefaald. Het was er niet in geslaagd een wig te drijven tussen Syrië en Hamas, Hezbollah en Iran, spelers die bevoorrecht bondgenoot Israel als bedreigend ervaart. In de “Arabische lente” zag de VS zijn kans schoon om het roer in Syrië om te gooien en niet alleen de as Syrië-Hamas-Hezbollah-Iran te doorbreken, maar ook bondgenoot Rusland uit Syrië te verdrijven.
De Indiase diplomaat M. K. Bhadrakumar wijst [5] op de druk van de VS op Rusland om bondgenoot Syrië te laten vallen. In het kader van de vlootoefening Sea Breeze 2011 [6] met Oekraïne als gastland liet de VS de USS Monterrey opstomen naar de Zwarte Zee. Volgens Bhadrakumar kan het Kremlin de inzet van dit hoogtechnologische oorlogsschip alleen maar als provocatie opvatten, als stap in de bouw van het Europese raketschild. Moskou volgt dat project sinds de Rusland-NAVO top van vorig jaar met groeiend wantrouwen. [7] [8] [9] Bhadrakumar denkt dat de Amerikaanse stap is bedoeld om de druk op de Russische Zwarte Zee vloot op te voeren. Rusland verzet zich hardnekkig tegen Amerikaanse pogingen om steun te verwerven voor een militaire interventie in Syrië. In de visie van Bhadrakumar meent Moskou dat het Amerikaanse streven naar regimewissel vooral is gericht op het opdoeken van de Russische marinebasis. Nu Amerika beschikt over militaire bases in Roemenië lijkt met de komst van een Amerikaans oorlogsschip in de Zwarte Zee de omsingeling compleet. Een kat en muis spel waarin de VS de overhand lijkt te halen.
Door te verhinderen dat Syrië op de internationale podia ter verantwoording wordt geroepen riskeert Rusland te worden afgeschilderd als dwarsligger in het Syrische democratiseringsproces. Het dilemma voor Moskou is dat het zijn rol in de Amerikaanse politieke agenda voor Syrië niet kan verklaren. Elke uitleg onthult de onoprechtheid van de VS-Rusland reset waar president Dmitry Medvedev zo zijn nek voor heeft uitgestoken. Bhadrakumar meent dat een nieuw - op het Westen georiënteerd - regime in Damascus de Russische marinebasis zal sluiten. Met zo’n nieuw regime kan tevens Hezbollah worden afgeserveerd, het bondgenootschap met Iran verbroken, de Hamas-top uit Damascus verdreven en een nieuwe stap in het Israel-Palestina “vredesproces” gezet - op Israëlische voorwaarden. De hardere houding van Turkije, dat de Bosporus [10] controleert, versterkt de Amerikaanse hand. Ankara denkt zijn belangen te kunnen dienen door terug te vallen op zijn positie als prominent lid van de NAVO en bijzondere partner van de VS. Het deelt de zorgen van Saudi Arabië over de opkomende regionale grootmacht Iran en ziet in de ontwikkeling kansen om zijn regionale machtsbasis uit te bouwen.
Maar Moskou geeft zich niet zo gemakkelijk gewonnen. Het probeert met Beijing een gezamenlijk standpunt over Syrië in te nemen. Het optreden van Washington zal zijn invloed op de VS-Rusland reset zeker niet missen. En Rusland haalt de banden met Iran aan. Het stuurde vorige week Nikolai Patrushev, secretaris van de presidentiële Veiligheidsraad, naar Teheran voor overleg over hervatting van de internationale gesprekken over het Iraanse kernprogramma, wat op de Israëlische online nieuwssite ynetnews.com breed werd uitgemeten. [11] En eveneens vorige week reisde de Iraanse buitenlandminister Ali Akbar Salehi naar Moskou om “een groot aantal gevoelige onderwerpen te bespreken met Russische bewindslieden.” [12] De toenemende onderlinge afhankelijkheid tussen Iran en Rusland is voor de VS zeker iets om over na te denken. Assad heeft vrije verkiezingen in het vooruitzicht gesteld voor februari 2012. Of hij onder Westerse druk voordien van het toneel verdwijnt blijft de vraag. Maar of daarmee Rusland in Syrië bakzeil haalt - waar Bhadrakumar op speculeert - lijkt weinig aannemelijk.
Hoe een Syrië na Assad eruit ziet blijft onzeker, net als de vraag of Washington daarmee zijn weinig rooskleurige positie in het Midden-Oosten versterkt. Na acht jaar Amerikaans optreden in Irak meldde de door de VS aangestelde Iraakse premier Nouri al-Maliki over het gewelddadige optreden van de Syrische regering slechts dat hij hoopte “dat [de] demonstraties niet met geweld worden neergeslagen,” en Assad “snel hervormingen [moet] doorvoeren.” [13] De zachtaardige verklaring van Maliki, wiens Sjiietische moslimpartij nauwe banden heeft met het Sjiietische regime in Iran, moet pijnlijk zijn voor de VS. Scott Lucas, professor in Amerikaanse studies aan de universiteit van Birmingham (VK), meent dat Irak, dat een voorbeeldfunctie zou moeten vervullen van de Amerikaanse macht in de regio, in werkelijkheid de grenzen van die macht toon. “Een aaneenrijging van mislukkingen, Obama zit opgesloten in dezelfde logica als Bush,” aldus Lucas. Alles duidt erop dat de strijd om de macht in het Midden-Oosten - met of zonder is Bashar al-Assad in Syrië - nog niet is gestreden.
[1] Niall Green: “US, European powers demand resignation of Syria’s Assad”
[2] Sahand Avedis: “Lebanon intercepts covert arms shipments bound for Syria”
[3] International Business Times: “Russian President Medvedev visits Syria”
[4] James Denselow: “Russia shows US how to deal with Syria”
[5] M. K. Bhadrakumar: “Syria on the boil, US warship in Black Sea”
[6] Partnership for Peace Information Management System (PIMS): “Sea Breeze 2011 Exercise”
[9] Ibid: “NAVO 3.0 en de machtsverhoudingen in de wereld”
[11] Ynetnews.com: “Iran's 'nuclear partner' Russia seeks to revive global talks”
[12] Kaveh L Afrasiabi: “Tehran and Moscow cheek by jowl
[13] Flavia Krause-Jackson en Caroline Alexander: “Iraq’s‘Soft Line’ on Syria Snubs Obama Policy in Nod to Iran
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten