Van 2018 naar 2019: de belangrijkste geopolitieke trends (5)

Bij de overgang van 2018 naar 2019 past een overzicht van de belangrijkste geopolitieke trends in de wereld. In een reeks van vijf artikelen die we in kort tijdsbestek onder deze headline publiceren geven we per issue een beknopt overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen, inclusief hoe we die dit jaar zien ontwikkelen. Vandaag het vijfde en laatste deel:

Deel 5: de ontoelaatbare situatie van de Palestijnen en van Julian Assange, en andere nieuwsfeiten

Pro-Palestine activists at a 69 years Al Nakbah demonstration in Portugal

Photo: Romerito Pontes (Wikimedia Commons)

Het Israel-Palestina conflict: blinde vlek in de media

De slachting onder de Palestijnse bevolking door Israel wordt systematisch door de Westerse media verzwegen. Voor mensenrechtenorganisaties en media die Israel op de korrel durven nemen is hier weinig politiek kapitaal te verdienen en veel te verliezen. De minste kritiek op Israel stuit op agressie en de versleten beschuldiging van antisemitisme. Zelfs Joodse activisten ondergaan dit lot. Deze reactie is vanzelfsprekend verwerpelijk, maar dient om de betrokkene te demoniseren en een signaal af te geven die anderen moeten weerhouden van kritiek.

Het gevolg van het te pas en onpas schermen met antisemitisme is dat authentieke beschuldigingen niet meer worden geloofd en het kwalijke verschijnsel weer zijn kop opsteekt. Het bij herhaling beschimpen van critici van de Israelische bezetting van Palestina holt de kwaadaardigheid van een onverdedigbare ideologie uit, een ideologie die in de dertiger en veertiger jaren van de vorige eeuw heeft geleid tot miljoenen doden.

Het laatste nieuws is dat de Palestijnse Autoriteit van Mahmoud Abbas maatregelen plant tegen Hamas. Het gevolg is nog meer ellende voor de 2 miljoen Palestijnen in Gaza die moeten leven in wat men enkel kan aanduiden als de grootste openluchtgevangenis ter wereld. En recent liet Channel 13 weten dat de lang verwachte deal of the century van president Trump na de verkiezingen van 9 april wordt bekendgemaakt. De essentie is: een Palestijnse staat op 85-90% van de Westelijke Jordaanoever, met annexatie van de grote nederzettingen en evacuatie van geïsoleerde illegale nederzettingen. Intussen heeft Abbas dat plan al verworpen.

Intussen worden in België de dossiers van Gazaanse asielzoekers extra grondig behandeld. Voor de autoriteiten rechtvaardigt de evolutie van de situatie in de Gazastrook een herziening van het beleid. Wat die evolutie dan concreet betekent en hoe men de individuele situatie van betrokkene kan beoordelen zegt men er niet bij, wel dat men de perceptie heeft “dat [voor de asielzoekers uit Gaza] ons land "the place to be" is, gevoed door smokkelaars”. De bevoegde minister zou zelfs overwegen de dossiers van reeds erkende vluchtelingen uit Gaza te herbekijken en hen mogelijk terug te sturen. Voor Vrede.be loopt het rechtse opbod rond migratie steeds verder uit de hand.

Saoedi-Arabië

De meeste Westerse mensenrechtenorganisaties en media blijven blind voor de slachting van de bevolking in Jemen door Saoedi-Arabië met steun van het Westen. Op de ranglijst van de mate waarin landen de mensenrechten respecteren komt Saoedi-Arabië absoluut op de laatste plaats. De Amerikanen en Britten verkopen het land voor miljarden wapens in ruil voor aardolie. Het waren Britse bommen die talloze slachtoffers maakten in Jemen. Toch blijft Saoedi-Arabië een bondgenoot die alles wordt vergeven.

De Westerse liefde voor Saoedi-Arabië gaat wel heel ver. Een paar jaar geleden werd een Saoedische diplomaat als expert benoemd in de mensenrechtenraad van de VN. Nadat in 2016 het land werd herkozen in de VN-mensenrechtenraad kreeg het in 2017 een zetel in VN-commissie voor vrouwenrechten.

Wie denkt dat er stemmen opgaan voor sancties tegen Saoedi-Arabië, een regeringswissel of een no-fly zone, komt bedrogen uit. Daarvoor is de macht van Westerse en Saoedische zakenbelangen te groot.

Algerije

De Arabische Lente lijkt aan olierijk Algerije voorbij te zijn gegaan. De Algerijnen hadden juist de bloedige jaren negentig achter zich gelaten en de regering had voldoende middelen om de sociale vrede af te kopen. Maar na de sterke daling van de olieprijs leek het land in 2018 op een keerpunt te staan. De International Crisis Group waarschuwt in een rapport, dat aan de orde kwam in de Financial Times en Le Monde, voor een catastrofale toestand in Algerije in 2019.

Dat deze bronnen een land op de korrel nemen gebeurt niet uit bezorgdheid voor de bevolking. Het is een schot voor de boeg voor wat er staat te gebeuren: buitenlandse inmenging, kleurenrevoluties zoals we elders hebben gezien. Het begint met het financieren van de oppositie, trainen van activisten om protestacties en confrontaties met de ordetroepen te organiseren, het vormen van een vijfde kolonne van door het Westen gesteunde Ngo's, zelfs het aanzetten tot geweld en burgeroorlog. Moet een overheid afrekenen met dit soort aangestookte onrust en een oppositie die zijn orders krijgt van de VS of één van zijn bondgenoten, dan is het heel moeilijk om de geest weer in de fles te krijgen.

Julian Assange

Via WikiLeaks heeft Julian Assange heel wat duistere geheimen die oorlogsstokers en financiële elites liever bedekt houden aan de kaak gesteld. Denk aan het neermaaien vanuit een Amerikaanse Apache helikopter van tientallen burgers waaronder twee Irakese medewerkers van Reuters, en het plezier dat de bemanning had over de meervoudige moorden die ze juist gepleegd hadden. En aan de ‘Afghan War Logs’, de ‘Iraq War Logs’, de ‘Guantanamo files’, de ‘State Department Cables’ en heel wat andere diplomatieke berichten die de zwarte kant van het land van vrijheid en gelijkheid.

Voor Washington is WikiLeaks een bedreiging van de nationale veiligheid. Assange moet dus worden opgepakt. Die zit nu al meer dan zes jaar vast in de Ecuadoraanse ambassade in Londen, maar zijn dagen daar lijken geteld. De nieuwe Ecuadoraanse president Lenin Moreno dreigt hem de ambassade uit te zetten. Intussen maken Australische actiegroepen zich bij hun regering sterk om hun landgenoot bijstand te verlenen, maar ook Australië staat onder Amerikaanse druk. Datzelfde geldt voor de Britse regering. VN-mensenrechtenexperts hebben opnieuw geëist dat het VK Assange toelaat de Ecuadoraanse ambassade in Londen als vrij man te verlaten.

Tenzij een nieuwe Britse regering Assange laat gaan zal hij wel zwichten, zelf de ambassade uitstappen en in Amerika zijn verdediging ter hand nemen. De VS heeft een verzegelde aanklacht tegen hem klaarliggen. Maar tot op heden is Assange nog nergens van beschuldigd. Het staat wel vast dat hij daar geen eerlijk proces krijgt.

Tal van andere nieuwsfeiten, klein en groot

Bij veel incidenten leed de VS gezichtsverlies, denk aan de Khashoggi-crisis, de betrokkenheid bij de oorlog in Jemen, de afgang in Afghanistan en Irak, de mislukking om Maduro in Venezuela ten val te brengen, de handelsoorlog met Europa en het rampzalige economisch conflict met China, het groteske optreden van de Amerikaanse ambassadeur Nikki Haley in de VN-Veiligheidsraad, het intellectuele deficit om een productieve ontmoeting met de Russische president Poetin te hebben, …

Wat al deze pijnlijke zaken gemeen hebben is het feit de VS er maar niet in slaagt zaken gedaan te krijgen.

Van 2018 naar 2019: de belangrijkste geopolitieke trends (1)

Bij de overgang van 2018 naar 2019 past een overzicht van de belangrijkste geopolitieke trends in de wereld. In een reeks van vijf artikelen die we in kort tijdsbestek onder deze headline publiceren geven we per issue een beknopt overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen, inclusief hoe we die dit jaar zien ontwikkelen. Vandaag het eerste deel:

Deel 1: De grootste brandhaarden

Koreaans schiereiland

De kwestie Noord-Korea is nog geen stap dichter bij een oplossing. Wie herinnert zich niet het plan van de Amerikaanse president Trump om niet één, maar drie vliegdekschepen naar het Koreaanse schiereiland te sturen en zijn dreigement om het land totaal te vernietigen? Intussen hebben de beide Korea’s intensieve bilaterale contacten ontwikkeld en is er van het Amerikaanse wapengekletter niets overgebleven. De recente nieuwe Amerikaanse sancties tegen drie hoge Noord-Koreaanse functionarissen lijken een volgende stap naar nucleaire ontwapening serieus in de weg te staan.

Het laatste nieuws is dat Trump een tweede top heeft voorgesteld voor half februari in Vietnam. Pyongyang en Washington zitten in een impasse over de denuclearisatie van het Koreaans schiereiland. Noord-Korea wil sanctieverlichting, de VS wil eerst de volledige opdoeking van het kernwapenprogramma. In zijn nieuwjaarstoespraak waarschuwde de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un dat hij zijn eigen weg zou gaan als de VS druk blijft uitoefenen, maar hield wel de deur open voor een nieuw gesprek met Trump.

Tenslotte het bericht dat Zuid-Korea de komende 5 jaar voor $84 miljard aan nieuwe wapens zal kopen. Die moeten inzetbaar zijn tegen kern- en massavernietigingswapen “uit elke richting”. Het lijdt geen twijfel dat de aankopen in Amerika zullen worden gedaan. En dat is goed nieuws. Nu Zuid-Korea zijn defensiecapaciteit opvoert krijgt Kim Jong-un een nieuwe troef in handen in zijn dialoog met Trump: “nu onze zuiderburen hun defensie op peil brengen kunt u de Amerikaanse troepen terugtrekken”.

Syrië

In april voerden de VS, Frankrijk en het VK luchtaanvallen uit als als antwoord op een beweerd maar geenszins bewezen gebruik van chemische wapens. Voor Trump mag het dan “missie volbracht” zijn geweest, het Kremlin liet nuchter weten dat 71 van de 103 kruisraketten werden neergehaald. Een mislukte militaire operatie die op geen enkele manier werd opgevolgd. Een missie ook in strijd met het internationale recht: Syrië vormt geen enkele bedreiging, de aanvallers opereerden zonder mandaat van de VN-veiligheidsraad.

In september verdween een Russische Iljoesjin-20 boven Syrië van de radar op een moment waarop Israëlische F-16's in de onmiddellijke omgeving bombardementen uitvoerden. De Iljoesjin bleek te zijn neergehaald door Syrisch luchtafweergeschut bedoeld voor de Israelische F-16s, die kennelijk zich bewust had verscholen achter de Iljoeshin. Het incident leidde tot een serieuze crisis. Toen de Israeli’s geen schuld bekenden hakten de Russen de knoop door: Syrië werd in sneltreinvaart uitgerust met geavanceerde luchtverdedigingssystemen. De Israeli’s dreigden elke S-300 batterij te vernietigen, maar konden enkel toezien hoe de Russen de waterdichte Syrische luchtverdediging operationeel maakten.

En in december koos Trump temidden de strijd tussen zijn adviseurs voor de vlucht vooruit en gaf opdracht voor de volledige terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Syrië. Wat hiervan uiteindelijk terecht komt valt af te wachten, zeker nadat veiligheidsadviseur John Bolton begin januari 2019 de Turken een diktaat overhandigde voor een “weloverwogen, ordelijke en opportune” terugtrekking. Hoe het ook zij, het is interessant vast te stellen dat wij geen Westerse leiders meer horen die in koor “Assad must go” roepen en zelfs het machtige Amerika blijkbaar de verzwakte Syrische regering niet naar zijn hand kan zetten.

Oekraïne

Een aanval van de Nazi-junta in Kiev op de Donbass bleef uit. Blijkbaar heeft de waarschuwing van de Russische president Poetin dat zo’n aanval “ernstige gevolgen zou hebben op het voortbestaan van Oekraïne als staat” bij de machthebbers in Kiev indruk gemaakt. Maar als we de woordvoerster van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken mogen geloven plant Oekraïne een nieuwe provocatie in Donbass. “Wij houden rekening met een geënsceneerde chemische aanval om de vijandelijkheden aan te wakkeren en hebben internationale waarnemers opgeroepen”, aldus Maria Zakharova.

Intussen konden de rechts-extremistische neo-nazi milities, die ijskoud de symbolen en ideologie voeren uit de dertiger en veertiger jaren uit de vorige eeuw, ongehinderd hun gang gaan. Voor de talloze mensenrechtenschendingen op de bevolking in de Donbass en West-Oekraïne hebben de Westerse media hoegenaamd geen belangstelling. Het Westen noch Israel bekreunden zich over het bericht in de Israelische krant Haaretz dat wapens die Israel had geleverd aan Oekraïne bij ultrarechtse milities zoals het Azov-bataljon terecht waren gekomen.

Iran

Trump zegde de Iran-deal op en legde nieuwe sancties op. Iran’s auto-industrie moest het ontgelden, net als de handel in goud en andere edele metalen. Iran’s energiesector, scheepvaart, verzekeringssector en centrale bank volgden. Nieuw waren de dreigementen om bondgenoten en niet-bondgenoten sancties op te leggen mochten die zaken met Iran willen doen. De meeste Westerse investeerders trokken zich uit Iran terug. De bedoeling is duidelijk: regime change.

Deze maatregelen hebben ook geleid tot verslechterde relaties met de Amerikaanse bondgenoten in Europa. De grote daarvan waren medeondertekenaars van de Iran-deal, en hadden grote, deels reeds in uitvoering zijnde investeringsplannen voor Iran. Europese multinationals krijgen geen dispensatie. De VS dreigt hen af te snijden van het Amerikaanse financieel systeem als ze toch zaken doen met Iran.

Het is vooral de Israel Lobby die aanstuurt op een Amerikaanse militaire interventie in Iran. Na Irak, Syrië en Libië zou een conflict met Iran het laatste item zijn in de Neocon agenda. De druk op de ketel wordt steeds verder opgevoerd. Australië staat klaar om toe te treden tot een Coalition of the Willing. Veiligheidsadviseur John Bolton heeft allerlei plannen om sociale onrust uit te lokken naar het model van Maidan/Kiev in Oekraïne. En recent werd bekend dat Bolton opties voor een aanval op Iran had laten onderzoeken naar aanleiding van een incident met mortiergranaten in de buurt van de Amerikaanse ambassade in Bagdad.

Een oorlog met Iran wordt een ander conflict dan dat met Irak, Syrië of Libië. Iran zal keihard terugslaan, overal waar het de VS maar kan raken. De Iraanse president Rohani zei daarover: “Vrede met Iran is de moeder van alle vredes. Oorlog met Iran de moeder van alle oorlogen”.
...

US preparing for regime change and war against Iran

By Peter Symonds

Just days after President Donald Trump publicly threatened Iran with “consequences the likes of which few throughout history have ever suffered,” his National Security Adviser John Bolton held a top-level meeting to discuss US plans to confront Iran.

Notorious for his own belligerent threats against Iran, Bolton chairs the Principals Committee on national security matters, whose members include Defence Secretary Jim Mattis and Secretary of State Mike Pompeo. Officials told the Wall Street Journal it was only the third such meeting Bolton had convened since his installation as national security adviser in April.

In May, the Trump administration effectively sabotaged the 2015 deal with Iran, under which Tehran severely restricted its nuclear programs and placed its nuclear facilities under intense international scrutiny in exchange for the winding back of crippling economic sanctions.

US sanctions will be re-imposed next month on Iran’s auto industry, as well as trade in gold and other metals. In November, bans will come into force on Iran’s energy sector—the mainstay of its exports and government finances—along with shipping and insurance and central bank transactions. Washington has vowed to reduce Iranian oil exports to near zero.

The Trump administration’s decisions have provocatively ramped up a dangerous confrontation with Iran. They also have worsened relations with US allies in Europe, which have developed economic links with Tehran since 2015. Washington has refused to exempt European companies from the sanctions, thus threatening to exclude them from the US financial system if they continue to do business with Iran.

No official statement was made following the Principals Committee meeting, but its purpose was clearly to plan how to ramp up the pressure on Iran. Officials told the Wall Street Journal the meeting discussed a “holistic” strategy to undermine Iranian influence throughout the Middle East. While it was unclear what military options were discussed, the article noted that the Defence Department had in the past “worked on limited military options.”

An Australian Broadcasting Corporation (ABC) article last Friday provided further evidence that the Trump administration is preparing to attack Iran. “Senior figures in the Turnbull [Australian] Government have told the ABC they believe the United States is prepared to bomb Iran’s nuclear facilities, perhaps as early as next month, and that Australia is poised to help identify possible targets,” it stated.

Citing senior government sources, the ABC reported that Australian facilities would likely play a role in providing the US military with intelligence to wage war against Iran. While the sources denied that Australia would be involved in “active targeting,” the joint US-Australian spy base at Pine Gap in central Australia provides intelligence for a broad sweep of territory from the Middle East to East Asia, and also has provided targeting information for US drone assassinations.

The ABC suggested that “analysts from the little-known spy agency Australian Geospatial-Intelligence Organisation (AGO) would also be expected to play a part.” The AGO uses satellite and aircraft imagery to provide geographical intelligence (GEOINT) that could be used for targeting in various military operations.

US Defence Secretary Mattis and Australian Prime Minister Malcolm Turnbull tried to dismiss the ABC report. Mattis declared it was “fiction,” adding: “I’m confident that it’s not something that’s being considered right now.” Turnbull, however, stopped short of a complete denial, saying only that the ABC story “has not benefited from any consultation with me, the foreign minister, the defence minister or the Chief of the Defence Force.”

Mattis insisted the Trump administration had no plans for regime change in Iran. “There’s none that’s been instituted,” he claimed, but declared that “we need them to change their behaviour on a number of threats that they can pose with their military, with their secret services, with their surrogates and with their proxies.”

In reality, far from Iran posing a threat to the US, successive American administrations have menaced Iran with the full force of the US military, and sought to destabilise the regime in Tehran. Having torn up the 2015 agreement, the US is undoubtedly considering all its options, including military ones, in order to end what it regards as a significant obstacle to its domination in the Middle East.

The Israeli-based Haaretz newspaper reported late last month on tactical differences within the Trump administration over Iran, with Bolton pressing to exploit social unrest to engineer regime change. “One person who recently spoke with senior White House officials on the subject summarised Bolton’s view in the words: ‘One little kick and they’re done’,” it stated. Mattis, on the other hand, reportedly warned that such efforts could lead to full-scale war.

In early July, Axios reported that Israel and the US had “formed a joint working group a few months ago that is focused on internal efforts to encourage protests within Iran and pressure the country’s government.”

Ahead of next month’s sanctions, on the weekend the Iranian rial plunged in value to 111,500 against one US dollar on the unofficial market, from about 97,500 rials, according to a foreign exchange website. The currency has lost half of its value since April amid fears about the sanctions’ impact on the economy.

Deliberately exacerbating social tensions inside Iran, however, could fuel an explosive movement of working people against the Islamic regime in Tehran that would not be to Washington’s liking. In late 2017 and early 2018, mass protests of workers erupted over worsening social conditions and widening social inequality. These demonstrations had a completely different class character to the so-called Green Movement of the upper-middle classes of Tehran that sought to overturn the 2009 presidential election.

A mass movement of the Iranian working class would reverberate throughout the region, where workers in every country face a deepening social crisis.

This article first appeared on World Socialist Web Site (WSWS) on 30 July 2018, and was republished with permission.

US and Japan tighten military ties in stepped up war drive against China

Japan's Abe Sells Trade Deal to Congress With War Apology - Bloomberg Business

By Nick Beams

US preparations for war against China have been considerably increased with the signing of a military agreement with Japan in Washington on Monday.

The agreement was formalised ahead of tomorrow’s address by Japanese Prime Minister Shinzo Abe to a joint session of the US Congress—the first ever such address by the head of a Japanese government. The significance of the visit and the agreement for US objectives was highlighted by the fact that Obama spent most of Tuesday closeted in talks with Abe ahead of the congressional address.

The agreement allows for greater co-operation between US and Japanese armed forces and increases the likelihood of direct American military intervention should Japan and China come into armed conflict over disputed territory in the East China Sea.

It is in line with last year’s “reinterpretation” of the Japanese constitution by the Abe government which extends the conception of “self-defence” to include joint military action with its allies, particularly the US, should it come under attack.

The “reinterpretation” was the outcome of a concerted push by the United States for Japan to scrap any constitutional restrictions on its military activity. Washington is accelerating its drive to integrate its allies in the Asia-Pacific region into its operations directed against China as part of the “pivot to Asia” of which Japan and Australia form two key foundations.

It also dovetailed with the aims of the right-wing nationalist Abe government to remove the shackles on Japanese military action under the so-called “pacifist clause” of the post-war constitution. Immediately following last year’s “reinterpretation,” Abe delivered an address to the Australian parliament in which he laid out the perspective an increased global role for Japan.

No direct mention of China was made in the statements accompanying the signing of the Washington agreement but there is no doubt it was the target.

A senior US defence official was reported as saying it was a “big deal” and a “very important” moment in the US-Japan alliance before going on to cite an “increasing” threat from China’s ally North Korea. For the US, the North Korean “threat” is a convenient cover for its military measures directed against China.

Establishing a potential trigger for war, the agreement specifically confirmed an earlier US commitment to side with Japan, if necessary by military means, in its conflict with China over the Senkaku (Diaoyu) islets in the East China Sea. The dispute over the uninhabited rocky outcrops, which has been on-going for several decades, escalated in 2012 when the Japanese government nationalised them in a clear provocation against China.

Secretary of State John Kerry made clear the US regards them as under Japanese control. Calling the new defence ties an “historic transition,” Kerry said: “Washington’s commitment to Japan’s security remains ironclad and covers all territories under Japan’s administration, including the Senkaku Islands.”

In line with the rising drum beat denouncing its increased “assertiveness” in the region, Kerry issued a threat directed against Chinese activities throughout the region.

“We reject any suggestion that freedom of navigation, overflight and other lawful uses of the sea and airspace are privileges granted by big states to small ones, subject at the whim and fancy of the big state,” he said.

Echoing his remarks, Japanese Foreign Minister Fumio Kishida emphasised what he called the “rule of law,” adding that “we cannot let unilateral action to change the status quo be condoned.” In the US interpretation, the “rule of law” means the assertion of its unfettered right to engage in military activity in any part of the world.

China has not imposed any restrictions on the freedom of navigation in the region, nor has it any need to do so given that it contains the sea lanes vital for its economy.

But it is seeking to push back against US military pressure and the continuing daily naval and air operations that underpin the Pentagon’s so-called Air/Sea Battle Plan for all-out war, potentially involving the use of nuclear weapons, directed against the Chinese mainland. One can only imagine the outcry from Washington and the threats of military retaliation that would accompany any equivalent Chinese military action off the coast of San Diego.

In another thinly-veiled reference to China and its growing economic power, Japanese Defence Minister Gen. Nakatani said that since 1997, when defence arrangements were last revised, “the security environment in the United States and Japan has changed dramatically.”

Speaking to the New York Times, Michael J. Green, a senior member of the Center for Strategic and International Studies, a think tank with close ties to the US military, made clear the far-reaching implications of the agreement.

“With China’s growing assertiveness and North Korea’s nuclear and ballistic missile programs, Japan, like a lot of allies, wants to be there for us so we’ll be there for them. It allows the US military to plan Japan in, so that when we turn to them and say, ‘Can you deal with our left flank?’ the Japanese, in principle, now can do that.”

The tighter US-Japanese military arrangements directed again China under the Obama administration’s “pivot” are being accompanied by economic measures, at the forefront of which is the Trans Pacific Partnership (TPP). Obama is seeking to secure congressional fast-track authority for the signing of the agreement with Japan and 10 other countries in the region.

The TPP, which will cover countries producing around 40 percent of the world’s economic output, is an integral component of the US drive to re-establish its global economic dominance, which has been undermined over the past three decades.

In an interview with the Wall Street Journal on Monday, Obama set out its strategic significance.

“If we don’t write the rules, China will write the rules in that region. We will be shut out—American businesses and American agriculture,” he said.

The TPP is being promoted as a free trade agreement. It is nothing of the sort. Together with a similar agreement under negotiation with Europe, it is aimed at asserting US global economic primacy.

This was made clear by Obama’s trade representative Michael Froman in an article published in the leading American journal Foreign Affairs last November, the very title of which, “The Strategic Logic of Trade,” made clear that for the US, its economic and military policies are two sides of the same coin.

The aim of Obama’s trade policy, he wrote, was to position the US at “the centre of a web of agreements that will provide unfettered access to two-thirds of the global economy.”

US economic policy has always been directed to expanding its position in global markets and securing access to profitable sources of raw materials and investment outlets. But it was one thing when these objectives were pursued under conditions of economic expansion. Under worsening global economic stagnation since the eruption of the financial crisis in 2008, this struggle now takes place in transformed conditions.

This means that the global battle for markets, profits and resources will increasingly assume military forms, just as it did in the decade of the 1930s, leading to World War II. Now the drive towards a new world war is well underway, with the US-Japan military agreement another major step in that direction.

This article first appeared on World Socialist Web Site (WSWS) on 29 April 2015, and was republished with permission.

Trans-Pacific trade talks fail to meet Obama’s deadline

by Mike Head

China Rising (Tianjin, China)

Photo courtesy Wikimedia Commons, author Shubert Ciencia

Despite bullying and cajoling by the US, closed-door talks in Singapore this week on its Trans-Pacific Partnership (TPP) trade pact broke up without a final agreement, failing to meet the Obama administration’s deadline for a deal by the end of 2013.

It was a visible blow to the White House, which was intent on finally pushing through the agreement pact as a key part of its “pivot” to Asia to combat China’s rising influence. The TPP seeks to open the region’s markets and financial systems to unfettered exploitation by US banks and corporations, at the expense of China—which is not a TPP member—and America’s European rivals.

Negotiations will resume in January, but there is no guarantee of completion by April, when Obama is scheduled to tour the Asia-Pacific to reinforce his government’s “rebalancing” to the region.

The TPP, first conceived in 2003 by Singapore, New Zealand and Chile, was literally taken over by the Obama administration in 2009. The treaty’s 29 chapters now go far beyond traditional trade issues.

As a US Congressional Research Service report in August 21 stated: “[I]t is the leading trade policy initiative of the Obama Administration, and is a manifestation of the Administration’s ‘pivot’ to Asia. If concluded, it may serve to shape the economic architecture of the Asia-Pacific region by harmonizing existing agreements with US.”

Reshaping the “economic architecture” includes abolishing all tariffs that limit US exports and any curbs that affect American investment, particularly in financial services. The TPP also radically extends copyright and patent protections, especially for medicines, music, films and IT, thus boosting the profits of the pharmaceutical, media and technology giants. It aims to break up state-owned monopolies and gives US firms the power to sue governments whose decisions cut across their profit-making.

President Barack Obama, backed by Wall Street, has identified himself closely with the TPP, describing it as the economic centrepiece of renewed US engagement in Asia. But this is the second year in a row that his proposed end-of-the-year deadline has not been met.

Apart from the US and the original three members of the TPP, the other eight countries involved in the negotiations are Vietnam, Peru, Mexico, Malaysia, Japan, Canada, Brunei and Australia.

Leaked documents obtained by WikiLeaks, and published on the eve of the Singapore talks, show that the US adopted heavy-handed tactics in an effort to meet the 2013 deadline, while refusing to budge on its key demands. Two documents outlined the state of negotiations after earlier talks in Salt Lake City during November.

“The US is exerting great pressure to close as many issues as possible this week,” one memo stated. “One country remarked that up until now there had been no perceivable, substantial movement on the part of the US, and that is the reason for this situation.” The pressure would “increase with each passing day.”

The document also revealed that “600 ‘trade advisers’—lobbyists guarding the interests of large US corporations such as Chevron, Halliburton, Monsanto and Walmart—are granted privileged access to crucial sections of the treaty text.” These are just some of the corporate interests seeking to draw massive profits from the TPP. The US Trade Representative estimates that the agreement would boost US exports by $123.5 billion a year by 2025.

Because the contents of the TPP talks are highly-secretive—shielded from any scrutiny by ordinary working people—few details have emerged of the disagreements that led to the breakdown. An official statement claimed that “substantial progress” was made. Media reports suggest, however, that sharp rifts emerged with Japan, which had previously been working closely with US, as well as with Vietnam and Malaysia.

Japanese Prime Minister Shinzo Abe, who has closely aligned himself with Obama’s “pivot” and used the rising tensions with China to push for Japan’s re-militarisation, has been anxious to back the US on the TPP. Publicly, he insisted that “it is important for Japan to cooperate with the United States.” However, any agreement to scrap agricultural tariffs would shatter the rural base of his Liberal Democratic Party. During last year’s elections, the LDP pledged to retain existing high tariffs on rice, wheat, beef and pork, dairy products and sugar.

According to the Wall Street Journal, a “US-Japan impasse” dogged the Singapore talks. It noted that Japan initially made a series of concessions, including easing restrictions on US beef imports and allowing the US more time to phase out its tariffs on Japanese auto shipments. Yet, the US was “putting pressure on Japan to expand market access for US firms in as many industries as possible.” Vice President Joe Biden visited Tokyo this month, the newspaper reported, in part to press Abe to “open up sensitive markets, including rice and other farm products.”

Japan’s vice economy minister, Yasutoshi Nishimura, said negotiators in Singapore agreed on about 65 percent of the outstanding points. He pointedly asked the US for more “flexibility” on “certain sensitive issues” where “their stance hasn’t changed.”

Japan was not alone in voicing concern. In a media interview, Malaysian Prime Minister Najib Abdul Razak threatened to walk out of the talks, rather than bow to US demands for the dismantling of state-owned enterprises (SEOs), which represent half of Malaysia’s stock market capitalisation. “That is the worst situation,” but “if people can’t accept it, we have no choice,” he said. Vietnam, where SEOs account for 40 percent of output, raised similar objections.

There are also fears in Asian capitals that Obama, whose standing was dented by not attending key Asian summits in October because of the US government shutdown, lacks the political authority to overcome opposition to the TPP from protectionist elements within the US Congress. Congress has so far not given Obama “fast track” authority to finalise the TPP, so any deal could be overturned by Congress.

According to the WikiLeaks documents, Australia—Washington’s staunch ally in the “pivot”—has stood almost alone with the US on some crucial TPP clauses, including to make people pay more for movies and software.

Together with Japan, Australia has also backed the US on extending pharmaceutical patents. Australian Trade Minister Andrew Robb insists that the Abbott government will not compromise the Pharmaceutical Benefits Scheme that subsidises many medicines. But Australia has worked behind the scenes with the US and Japan to reintroduce rejected clauses that would give the drug companies greater power.

The TPP’s membership does not include some major Indo-Pacific economies, notably India, South Korea and Indonesia. But even among the 12 countries that have signed up to the process, major differences remain, underscoring the tensions created by the Obama administration’s aggressive drive to reassert the domination of US imperialism in Asia.

This article first appeared on World Socialist Web Site (WSWS) on 14 December 2013, and was republished with permission.