Wordt Noord-Korea Trump’s gevaarlijkste blunder?

Donald Trump kan nog bitter weinig op zijn palmares schrijven. Hij komt niet over als een rationeel leider, en toont een opvallend gebrek aan dossierkennis. Trump’s presidentschap lijkt te mislukken. Dat geldt voor zijn binnenlands én buitenlands beleid. De crisis met Noord-Korea wordt zijn achilleshiel.

Trump ontpopt zich als een klassieke Republikein. In plaats van zijn beloftes aan de “vergeten Amerikanen” in uitvoering te brengen kondigt hij een belastinghervorming aan die de rijken bevoordeelt. Hij verleent steun aan een nieuw gezondheidszorgstelsel dat 24 miljoen Amerikanen buiten de boot laat vallen. Hij maakt geen werk van de beloofde biljoenen investeringen in infrastructuur, maar blijft wel hameren op zijn “prachtige” muur langs de grens met Mexico. Zijn verschillende pogingen om Moslims de toegang tot Amerika te ontzeggen faalden. En zijn verbale druk op Amerikaanse ondernemingen om komaf te maken met het exporteren van jobs is meer schijn dan echt gemeend.

In zijn buitenlands beleid breekt Trump met zijn belofte om komaf te maken met de confrontatie met “ongehoorzame” landen, en met de eindeloze Amerikaanse oorlogen. Hij gaf zich gewonnen in de harde en aanhoudende Rusland-hetze van de media en heeft zich zonder verpinken neergelegd bij het gedachtengoed van de neoconservatieven. Dat uit zich in de hondse houding ten opzichte van Israël en Saoedi-Arabië. Die landen schilderen Iran af als de belangrijkste aanstichter van terrorisme, en Trump en zijn team nemen die valse boodschap over. Binnen de regering-Trump gaan er zelfs stemmen op om het nucleaire akkoord met Iran op te zeggen, niet omdat Iran kernwapens ontwikkelt, maar vanwege de nieuwe macht van Iran in het Midden-Oosten na de mislukte Amerikaanse oorlogen.

Trump en zijn team leggen ijskoud de schuld van alle ellende in het Midden-Oosten bij Iran, en laten Israël, Saoedi-Arabië en Amerika zelf vrijuitgaan. Geen woord over de aanstichters van deze ellende: president George W. Bush en de neoconservatieve kliek die - met Israelische steun - besloten tot de rampzalige invasie van Irak, president Barack Obama en buitenlandminister Hillary Clinton die hamerden op regime change in Libië en Syrië, en Saoedi-Arabië en de Golfstaten die instonden voor de bewapening en financiering van Al Qaida, IS en andere Soennitische terreurgroepen. En tenslotte Israël, dat al tientallen jaren de inheemse Palestijnse bevolking terroriseert, buurland Libanon binnenvalt en de Syrische Golanhoogte wederrechtelijk bezet houdt.

Iran draagt juist bij aan het bestrijden van IS en Al Qaida in Irak en Syrië. Maar deze terreurgroepen zijn de instrumenten van Saoedi-Arabië en de Golfstaten om hun doelstellingen in het Midden-Oosten te realiseren. Dus is Iran de zondebok. En ook Rusland, dat Syrië militair steunt. Onder zware druk van beide politieke partijen, het Pentagon en de inlichtingendiensten heeft Trump zijn plan ingetrokken om de relaties met Rusland te verbeteren. Hij voerde de druk juist op. Zo stationeerde hij NAVO-troepen in de Baltische landen, onmiddellijk langs de grens met atoommacht Rusland, en komen NAVO-gevechtsvliegtuigen bij herhaling dicht bij een treffen met Russische straaljagers. En hij vuurde 59 Tomahawk-raketten af op Syrië om door het politieke establishment voor vol te worden aangezien.

Die aanval maakte hij bekend tijdens het staatsbezoek van de Chinese president Xi Jinping, met als boodschap dat hij even “doortastend” kon optreden in Noord-Korea. De manier waarop hij hierover de media informeert zegt veel over zijn karakter: “Ik zei de president: we hebben juist 59 raketten afgevuurd, die wonderbaarlijk, van op honderden kilometer, allemaal doel hebben getroffen. En Xi keek op zijn neus.” Maar over wat er werkelijk gebeurde hoort men Trump niet. Een aantal raketten zwaaiden af en maakten in een nabijgelegen dorp tien burgerslachtoffers. Hoewel Trump bezwoer dat Xi akkoord was met de aanval ligt het meer voor de hand dat Xi in het maniakale gedrag van Trump een bevestiging zag van de gevaarlijke leeghoofdigheid die veel van zijn critici in hem zien.

De manier waarop Trump communiceert over Noord-Korea bevestigt niet enkel zijn leeghoofdigheid, maar ook roekeloosheid. “Noord-Korea moet zijn kernwapens en raketten opgeven. Er is absoluut kans op een heel groot conflict. Ik zie liever een diplomatieke oplossing, maar dat zal heel moeilijk worden. Xi Jinping doet zijn uiterste best om Noord-Korea in het gareel te krijgen want die wil geen dood en verderf zien.” Intussen heeft het Witte Huis de vroegere president Jimmy Carter met klem gevraagd niet met de Noord Koreanen te gaan praten. “Dat kan het Amerikaanse beleid enkel bemoeilijken. Carter heeft er eerder al eens voor gezorgd dat een Amerikaanse regering van koers moest veranderen. Dat was in 1994 toen Bill Clinton een militaire aanval op Noord-Korea overwoog.”

Bereidt Trump de publieke opinie voor op een militaire confrontatie met Noord-Korea, of wil hij echt onderhandelen? Buitenlandminister Rex Tillerson zegt dat er kan worden onderhandeld, mits voorafgaandelijk akkoord over de agenda. Een kernwapenvrij Koreaans schiereiland moet het doel zijn. Tillerson mag dan begrip tonen voor de behoefte van de Noord-Koreanen om afdoende afschrikking te hebben voor akties gericht op regime change en hereniging met Zuid-Korea, de Amerikaanse geloofwaardigheid is gering. Een ieder kent het Amerikaanse optreden in Afghanistan, Irak, Syrië en Libië, landen die geen nucleaire afschrikking hadden, of hun kernwapenprogramma onder Amerikaanse druk hadden opgegeven.

Amerika zal uit een ander vaatje moeten tappen. Als het Noord-Korea in het gareel wil krijgen zal de VS moeten stoppen met de aanhoudende provocaties. Tientallen Amerikaanse, Zuid-Koreaanse en Japanse oorlogsschepen voeren omvangrijke oefeningen uit in de onmiddellijke omgeving van het Koreaanse schiereiland. Video’s tonen grootschalige landmachtoefeningen met scherpe munitie vlak bij de gedemilitariseerde zone. Wie gelooft nog in de defensieve aard van die oefeningen, nu die passen in een agressief operationeel plan, OPLAN 5015, dat voorziet in preëmptieve aanvallen op Noord-Korea en acties om de leiders om te brengen?

Trump houdt niet van lezen. Hij kijkt liever naar de actualiteitenprogramma’s. Buitenlandse Zaken is nog niet op sterkte. Het probleem is dat de regering-Trump zich niet verdiept in de voorgeschiedenis. Maar dat geldt ook voor vorige Amerikaanse regeringen. Ambassadeurs zijn geen geschoolde diplomaten, maar mensen die iets in bedrijfsleven of organisatiewereld hebben gepresteerd, en vooral de zittende president in zijn campagne (financieel) hebben gesteund. Het verhaal dat men alles heeft geprobeerd en wel met geweld moet optreden klopt gewoon niet. In 1994 bracht Bill Clinton een Kaderakkoord met Noord-Korea tot stand: Noord-Korea zou zijn kernwapenplannen opgeven, de VS zou vijandige acties verminderen. Dat werkte min of meer, tot het aantreden in 2001 van George W. Bush. Die maakte Noord-Korea tot deel van de “As van het Kwaad” en stelde sancties in. Dus hervatte Noord-Korea zijn kernwapenprogramma.

In 2005 kwam er dan een heel verstandig, nieuw, voorstel op tafel. Noord-Korea was bereid zijn kernwapenprogramma te stoppen. In ruil vroeg men een niet-aanvalsverdrag: geen Amerikaanse oorlogsretoriek, geen sancties, en een akkoord over de productie van laag-verrijkt uranium voor medische en andere doeleinden. Bush verwees dat voorstel onmiddellijk naar de vuilbak en stelde harde sancties in. Die waren erop gericht om Noord-Koreaanse financiële transacties met de buitenwereld onmogelijk te maken. De reactie laat zich raden: Noord-Korea pakte zijn kernwapenprogramma weer op.

Dat Noord-Korea kernwapens nodig heeft als afschrikking is voor een ieder duidelijk. En ook vandaag ligt er een voorstel op tafel: Noord-Korea stopt zijn kernwapenprogramma, in ruil voor stopzetting van dreigende Amerikaanse militaire oefeningen tezamen met Zuid-Korea direct aan de Noord-Koreaanse grens. Dat lijkt toch geen onredelijk voorstel. Toch werd het gewoon van tafel geveegd. En ook Obama deed dat. Eenvoudige stappen kunnen de kans op een zeer ernstige crisis verkleinen. Gebruikt de VS geweld tegen Noord-Korea, dan wordt volgens militaire bronnen de stad Seoel per direct van de kaart geveegd door de omvangrijke Noord-Koreaanse artillerie. En wat staat er dan nog te gebeuren? Vergelijk zo’n scenario met het voorstel voor een diplomatieke oplossing. Blijkbaar vreest wereldmacht Amerika voor gezichtsverlies.

En laat ons niet vergeten dat Noord-Korea een olifantengeheugen heeft. Het land werd praktisch vernietigd in de intensiefste bombardementen van de geschiedenis. Men moet er eens de officiële Amerikaanse Luchtmachtannalen op naslaan. Noord-Korea was compleet platgebombardeerd. Geen enkel doelwit stond nog overeind. Dus moesten ook nog de dijken worden aangevallen. Een pure oorlogsmisdaad. En de Amerikanen waren daar nog trots op ook: “het water vernietigt de oogst, dat zal ze afmaken.” Dat hebben de Noord-Koreanen allemaal mogen meemaken. Begrijpen we nu dat Amerikaanse B-52 bommenwerpers aan hun grenzen die met kernwapens kunnen worden uitgerust voor hen geen lachertje zijn?

De geschiedenis leert dat diplomatiek overleg tot stappen in de goede richting hebben geleid, sancties en hard optreden contraproductief waren en er vandaag opties op tafel liggen die kunnen worden opgevolgd. Is Trump verstandig genoeg om die weg te bewandelen? Het heeft er alle schijn van dat ook hij niet leert uit het verleden. Het wapengekletter in de Koreaanse wateren en bij de gedemilitariseerde zone is te hevig geweest. Buigt Noord-Korea niet en gaat het onverstoord door met zijn kernwapen- en rakettenprogramma, dan ligt oorlog in het verschiet. China zal Noord-Korea niet eenvoudig tot de orde kunnen roepen, China voelt zich immers evenzeer bedreigd door het THAAD raketafweersysteem, waartegen mensen in Zuid-Korea ook steeds meer protesteren.

De crisis rond Noord-Korea herinnert aan de Cubacrisis van 1962, toen de wereld vlak voor een kernoorlog stond. Die crisis kon worden opgelost door geheim overleg tussen rationeel denkende leiders in Amerika en de Sovjet-Unie. Vandaag kennen we in China en Rusland even rationeel denkende leiders, maar dat kan van wereldmacht Amerika niet worden gezegd. Het wordt spannend.