Enkele dagen voor het overlijden van de befaamde Amerikaanse historicus en politicoloog Howard Zinn publiceerde The Nation van 21 januari 2010 diens mening [1] over het eerste jaar van Barack Obama, de eerste “zwarte” president van Amerika. “Ik heb intensief gezocht naar een hoogtepunt”, aldus Zinn. “In zijn optreden en beleidsdaden blinkt hij op geen enkele manier uit. Ik denk dat hij met zijn welsprekendheid de mensen verblindt. Men moet zo langzamerhand inzien dat Obama een middelmatige president wordt, wat, gegeven de uitdagingen waar we voor staan, een gevaarlijke president betekent”.
Vandaag is de president niet langer in staat [2] een stadion te vullen met volk dat aan zijn lippen hangt. De magie van Obama’s legendarische presidentscampagne van 2008 heeft plaats gemaakt voor de harde werkelijkheid: het bestuur van een gepolariseerd land waarvan de economie zucht onder de grootste recessie sinds de jaren dertig. En nu Obama op veel punten het buitenlands beleid van George Bush voortzet - denk aan de inzet van onbemande vliegtuigen in Pakistan en een Guantanamo Bay dat nog altijd niet is gesloten - is de ontgoocheling van veel progressieven omgeslagen in verbittering.
Geprangd tussen zijn topgeneraals slaagde de president er in 10.000 man minder naar Afghanistan te sturen dan het Pentagon eiste. Maar dé uitdaging voor de president is de “speciale” relatie met Israel. In het Westen weinig gepubliceerd - maar in het Midden-Oosten alom bekend - is de nauwe militaire samenwerking [3] tussen de VS en Israel in de Irak oorlog sinds eind 2003. Amerikaanse strategen werden door hun Israëlische collega’s onderricht over de manier waarop Israel de achtereenvolgende Palestijnse opstanden de kop had ingedrukt. Dit soort berichten voedden het beeld van een Christelijk-Zionistische militaire samenzwering, gericht op overheersing van de Arabisch-Islamitische wereld. Een fenomeen dat door de Iraakse opstandelingen en Al Qaida met open armen werd ontvangen. De overdreven gewelddadige acties, de gigantische vuurkracht en de burgerslachtoffers lieten de tegenstander toe de Amerikanen af te schilderen als bezetters in plaats van bevrijders.
Obama wordt nog altijd geconfronteerd met de rampzalige misrekeningen van de regering Bush. De president heeft dan wel de gevechtstroepen uit Irak teruggetrokken en is voornemens de laatste 50.000 militairen tegen eind 2011 terug te trekken, veel daarvan worden vervangen door zwaar bewapende huurlingen. Zelfs indien de president werkelijk een beleidsombuiging ten opzichte van zijn voorganger nastreeft zijn tenminste twee termijnen van duidelijk progressief bestuur nodig om de VS op een nieuwe koers te zetten. Zo’n koerswijziging kan een periode inluiden van een betere samenleving in het binnenland en duurzame veiligheid internationaal. Lukt dat niet, dan is het vrijwel zeker dat wordt teruggegrepen naar de klassieke ideologie die Washington in 2003 ertoe aanzette Irak zijn wil op te leggen, maar ditmaal met Iran als doelwit.
Aan de vooravond van de tussentijdse verkiezingen staat Obama voor de vraag hoe het “vredesproces” in het Midden-Oosten aan de gang te houden. Generaal David Petraeus wees er al op [4] dat het aanslepende Israel-Palestina conflict Al Qaida in de kaart speelt. De perceptie van vriendjespolitiek jegens Israel voedt de anti-Amerikaanse gevoelens, zet de relatie van de VS met Islamitische landen onder druk en verzwakt de legitimiteit van gematigde Arabische regimes. Het conflict vergroot via Hamas en Hezbolla ook de invloed van Iran in de Arabische wereld. De woorden van een vereerde generaal - door velen gezien als toekomstig president van de VS – kunnen hun effect niet hebben gemist. Neoconservatieven en de Israel Lobby hebben zich sterk ingespannen om de schade die het conflict in de regio veroorzaakt te verdoezelen. Zij die eerder dit soort zaken aan de orde stelden konden nog worden weggezet als slecht geïnformeerd, anti-Israel, of antisemiet. Dat zal Petraeus niet gebeuren. Als de Lobby de topgeneraal op de korrel neemt loopt zij immers het risico het etiket anti-Amerikaans opgeplakt te krijgen en daarmee sterk aan macht in te boeten.
De Arabische Liga houdt de deur open voor voortzetting van de onderhandelingen en dat zal dan ook wel gebeuren, met of zonder bouwstop. Of men zich over dat moratorium erg druk moet maken is de vraag [5]. Zo lang bezetter en bezette bevolking aan tafel zitten en het gigantische machtsverschil wordt aanvaard is het antwoord: nee. Zo lang Obama zijn rol als “honest broker” invult met onbeperkte financiële, militaire, diplomatieke en politieke steun aan Israel, zo lang de besprekingen niet vertrekken van het internationale recht, is het antwoord: nee. Het moratorium gold enkel nieuwe huizen. Infrastructuurwerken, vergunde huizen en al wat in gang was ging gewoon door, en Oost Jeruzalem viel buiten het moratorium. Het failliet van de Amerikaanse aanpak is evident. Het conflict gaat niet over een grensgeschil tussen soevereine staten. De ene partij is een bezet, verdreven en verdeeld volk, de andere de bezetter, de sterkste militaire macht in de regio, onbeperkt gesteund door het machtigste land ter wereld. Een oproep aan “beide partijen” om te “schikken” wordt zo een oproep tot overwinning voor de machtige partij, en tot nederlaag voor de zwakkere partij.
Straks krijgen wij mogelijk het “einde aan het conflict” en een “Palestijnse staat” opgedist. Maar daarmee ontstaat geen vrede. Zo’n “Palestijnse staat” bestaat dan uit gescheiden Bantustan-achtige percelen, 60% van de West Bank. Met de Apartheidsmuur als de facto “grens” blijven de meeste waterbronnen en 10% ingesloten land onder controle van Israel. Gaza blijft geblokkeerd, Israel controleert de kustwateren, het luchtruim en de grensovergangen. Op de West Bank blijven de grensovergangen, het luchtruim en de verbindingen met Gaza onder controle van Israel. Jeruzalem komt volledig in Israëlische handen, kleine delen van Oost Jeruzalem en de Oude Stad krijgen misschien een speciale status maar zonder Palestijnse soevereiniteit. Palestijnse vluchtelingen krijgen geen recht op terugkeer of op vergoeding, en Palestijnse Israëli’s blijven leven onder een discriminerend regime.
Misschien is “succes” van de onderhandelingen wel gevaarlijker dan mislukking. Als de wereld volgend jaar ziet dat een Palestijnse regering tevreden is met internationale erkenning en een zetel in de VN, raakt de problematiek in de vergetelheid en blijven de Palestijnen aan Israel overgeleverd. Zo’n scenario zou de doodsklok kunnen betekenen voor Palestijnse mensenrechten. Met zo’n “vredesakkoord” kan ook het internationale recht niet meer worden ingeroepen. Zo’n afloop zou de Palestijnse bevolking permanent verdelen en de Arabische en internationale solidariteit demobiliseren.
Nu het geweld in Irak oplaait, de mislukking in Afghanistan doordringt en de wereld zich opwindt over Amerikaanse aanvallen op Yemen, Somalië en Pakistan is zelfs een bericht dat de besprekingen op laag niveau worden hervat welkom. Hoe wanhopig Washington ook een uitweg zoekt, één ding is niet geprobeerd. Obama heeft Netanyahu niet gezegd: “De nederzettingen zijn onwettig. U moet daar mee stoppen en de bestaande nederzettingen ontruimen. Zo lang u dat niet doet kunt u fluiten naar de $30 miljard die George Bush u heeft toegezegd. We gebruiken dat geld dan om hier 600.000 nieuwe jobs te creëren. En u kunt fluiten naar diplomatieke bescherming in de VN, zodat uw schendingen van het internationale recht aan het Internationaal Gerechtshof kunnen worden voorgelegd. En vergeet onze verdediging van uw nucleair arsenaal, zodat de wereld u zal vragen de Nuclear Non-Proliferation Treaty te ondertekenen en u een kruis kunt halen over uw bommetjes”.
Netanyahu vreest voor zijn kabinet als hij het moratorium verlengt. Maar als hij Obama niet hoort spreken over consequenties, waarom zou hij dan dat risico lopen? Als hij de woorden “ter verantwoording” hoort, als hij gelooft dat Israel al zijn voordelen kan verliezen, redeneert hij heel anders. Dan zou zijn regering, dan zou de Israëlische bevolking, zich heel anders opstellen. Maar als de sponsor in Washington - die de Nobelprijs voor de Vrede 2009 won - geen politieke risico’s neemt, waarom zou Netanyahu dat dan doen?
Bronnen
[1] Geopolitiek in perspectief: "Must read: “A People's History of the United States”"
[2] Nick Spicer: "Barack Obama; Where's the love?"
[3] Paul Rogers: "America in Iraq: power, hubris, change"
[4] Paul Woodward: "Israel is empowering al Qaeda, Petraeus warns"
[5] Phyllis Bennis: “Israel's settlement freeze is over: So what?”
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten