Wereldwijde veroordeling van het optreden van Israel

De militaire aanval van Israel op de vredesactivisten gisteren wordt in de media wereldwijd becommentarieerd. De overgrote meerderheid spreekt een ondubbelzinnige veroordeling van Israel uit. Een roepende in de woestijn is de Jeruzalem Post, die het standpunt van de Israëlische regering ventileert: niet het Israëlische leger is schuldig aan het bloedbad, het is de actie van de vredesactivisten. Het blad verbaast zich over de veroordeling van Israel door de internationale gemeenschap en schrijft die toe aan “anti-Israel haat”. Het schrijft het uitsturen van het konvooi “deels” toe aan de Turkse regering en “betreurt” dat de terugtrekking van de Turkse ambassadeur 61 jaar diplomatieke relaties in gevaar brengt. Het verwijt Turkije “boosaardige vijandschap” jegens Israel sinds de operatie Operation Cast Lead tegen Gaza begin 2009. Het waarschuwt Joden in Turkije in huis te blijven en Israeli’s om niet naar Turkije te reizen. En het stelt dat president Mahmoud Abbas met “slachting” als beschrijving van het gebeurde “nieuwe twijfel creëert rond de kwetsbare hervatting van vredesonderhandelingen met de Palestijnen”.

Het Turkse blad Hurriyet spreekt andere taal. Dat komt tot de conclusie dat de aanval de slotakte is van Israëls Simson complex. Onvergeeflijk, onnodig, en “van een politieke dwaasheid die het verstand doet stilstaan en de wereld ontzet”. Het stelt dat “met weinige ogenblikken van geweld elke hoop op verzoening over de recente geschillen tussen beide landen ver in de toekomst [is] begraven. En daarmee is het veranderende plaatje over de Joodse staat wel rond. Was het verhaal ooit dat van de strijd van een verwoest volk dat op de as van de Holocaust een nieuw thuis zoekt, de acties van maandag verankeren in het internationaal geheugen het beeld van een arrogant, rancuneus land dat blind elk onbevangen initiatief dat zijn macht in vraag stelt vertrapt. De krant stelt het feit dat het konvooi hulpgoederen een provocatie was niet in vraag. En al evenmin dat er enkele messen en zelfs vuurwapens op de hulpschepen aanwezig waren. Maar, aldus Hurriyet, dat alles valt in het niet tegen het gebeurde. Geen enkele ernstige waarnemer kan aanvoeren dat Israel geen betere alternatieven had. Maar de schietgrage Likud-regering reageerde met de maar al te bekende reflex van maximaal, brutaal geweld. Dit maal heeft Simson de tempel doen instorten. Een tragedie voor hen die het leven verloren, en een tragedie voor de Palestijnen in Israel. Maar bovenal een tragedie voor het Israëlische volk, die ook slachtoffer wordt van een ijdele en dwaze regering.

Aljazeera ziet in de Israëlische aanval een doorbraak van het internationale stilzwijgen over de belegering van Gaza. Het meent dat het Israëlische gebruik van geweld zich tegen Israel keert. De aanval is niet alleen onwettig, maar ook een aanfluiting van internationale rechtsnormen. Waar het Goldstone rapport stelde dat de afzetting van de Gazastrook mogelijk een “oorlogsmisdaad” was, maakt het verdedigen van zo’n onmenselijk beleg door een aanval op een internationale groep burgers het voor Israëls bondgenoten alleen maar moeilijker om Israëls acties te steunen. President Obama zal wel opgelucht zijn geweest dat hij gisteren niet schouder aan schouder heeft moeten staan met Israëls premier Netanyahu. En Europeanen zijn niet minder in verlegenheid gebracht. Een paar dagen geleden maakten die Israel nog lid van de OECD. Maar zal dat leiden tot het opheffen van de blokkade op Gaza, of krijgen we meer van de holle uitingen van verontwaardiging en lamme veroordelingen, zo vraagt het TV station zich af. Het wijst erop dat het optreden van een “internationale gemeenschap” van burgers, gericht op het doorbreken van de blokkade alleen maar van de grond kwam door een nalatige officiële “internationale gemeenschap” om meer te doen dan het opstellen van VN resoluties en het uitspreken van veroordelingen. Daarmee is Israëls ergste nachtmerrie werkelijkheid geworden. De civiele “internationale gemeenschap” organiseert zich net als indertijd tegen het Apartheidsregime in Zuid Afrika.

De Financial Times meent dat Israel "met deze schaamteloze piraterij een slag heeft toegebracht aan de wettigheid van zijn eigen strijd om bestaansrecht". Met het ombrengen van activisten verwordt de manier waarop Israel zijn veiligheid verdedigt tot rechteloosheid. Hoe schandalig dit gedrag ook was, het echte schandaal is de onwettige blokkade van Gaza, aldus de krant. Daarmee beweert Israel Hamas te verzwakken. Maar de onwettige collectieve bestraffing die de blokkade met zich meebrengt versterkt alleen maar de steun voor Hamas. Deze beweging mag zich dan bezighouden met terrorisme en af en toe raketten afvuren op Israel, het is wel democratisch verkozen, het heeft zich aangesloten bij het vredesvoorstel van de Arabische Liga van 2002. Of dat bluf is heeft Israel verzuimd vast te stellen. En dat is de kern van de zaak: Israel zegt bereid te zijn om te onderhandelen over vrede maar dat er geen partner is om mee te onderhandelen. De aanval op de blokkadebrekers legt de toenemende Israëlische minachting van het international recht bloot, de intolerantie voor dissidentie, en de bewuste sabotage van elke poging van de Palestijnen om tot de onderhandelingstafel te geraken.

Der Spiegel meent dat Israel met zijn overdreven antwoord “in de val is gelopen”. Voor een land dat verkondigt trouw te zijn aan de rechtstaat was deze reactie verre van “passend”, aldus het blad. Het spreekt over een onevenredig gebruik van militaire macht en schrijft de “eerste verantwoordelijkheid” toe aan Israel. “De militairen traden impulsief op, overreageerden en toonden geen deernis voor de slachtoffers”, aldus de krant, die zich afvraagt wat Israel in Gaza te verbergen heeft met zo’n hardhandig militair optreden. In een leading article zegt de Independent dat Israel weer bij af is: het was juist aan het herstellen van de schade aan zijn internationale reputatie, aangericht door zijn dodelijk hardhandige invasie van Gaza begin 2009, nu is het weer terug waar het in die donkere dagen was. De krant wijst op het maar al te bekende patroon: als het zich bedreigt voelt slaat Israel met zware militaire middelen toe, naar alle waarschijnlijkheid in dit geval buitenproportioneel. Het konvooi was misschien een provocatie en het plan de blokkade te breken roekeloos, het is catastrofaal en schandalig dat het niet de eerste keer is dat zoiets gebeurt.

Voor Trouw heeft Israel een cruciale grens overschreden. En de Volkskrant wijst op de hoge politieke prijs voor het onderscheppen van het konvooi en meent dat de Israëlische afgrendelingspolitiek van Gaza in dubbel opzicht een mislukking is. NRC geeft geen opiniestuk maar houdt het bij het achtergrondverhaal "Irrationele enteractie", waarin het vooral de imagoschade benadrukt. De Morgen meent dat “Dit bruut en onverantwoord geweld proberen goed te praten door meteen ‘sympathieën voor Al Qaida’ boven te halen, in dezelfde retorische verdedigingslijn [ligt] als die waarbij men iedere kritiek op de Israëlische politiek tegenover de Palestijnen afdoet als antisemitisme. Het slaat nergens op.” De Standaard hoopt dat “wat gisteren op de Middellandse Zee is gebeurd, een uitweg [biedt]. Misschien kunnen de Palestijnen hun hoop richten op de internationale storm van reacties.” De Guardian tenslotte stelt dat Israel zijn ware gelaat heeft getoond en het blad eist sancties.