Barack Obama: wankelmoedig, maar ook naïef en cynisch?

    

 

                                         

“[Presidential] campaigns [in the US] are essentially about agendas” [1]. Tegenover deze mening staat de visie dat de verkiezingen eerder gaan over het beleid in het verleden [2]. Hoe het ook zij, vast staat dat hoe duidelijker een kandidaat zijn beleid presenteert, hoe groter het mandaat is dat hij als president verwerft en hoe groter zijn invloed in het Congres [3]. Tijdens zijn ambtstermijn verbruikt de president zijn politieke kapitaal. President Kennedy’s defensieminister Robert McNamara beschrijft dat fenomeen treffend met het citaat: “Mr. President, ... you came into office with a significant amount of power. I hope you go out with none, having expended it on what you and I believe is right for this nation." [4] Tussentijdse politieke successen kunnen een president nieuw politiek kapitaal opleveren. Bij de Midterm [5] verkiezingen moet hij een goed resultaat halen om voldoende van zijn mandaat over te houden en te voorkomen dat hij de rit naar de volgende verkiezingen als lame duck uitzit.

Voor Barack Obama is 2 november 2010 [6] de grote dag. Winst voor de Republikeinen in zelfs één kamer van het Congres betekent een ware revolutie in Washington, met verstrekkende gevolgen. Volgens Gallup-gegevens [7] van 21 oktober 2010 is Obama’s publieke steun nog maar 44,7%. Een publieke steun beneden 50% leidt tot een verlies van 36 zetels in het House. Politieke analisten denken dat het House voor de Democraten verloren is, maar dat zij hun meerderheid in de Senate nipt zullen behouden. De zorgelijke economische situatie, onvrede over het Democratische leiderschap in Washington en het peilsnel dalende vertrouwen in de president hebben een heuse politieke storm ontketend. De baanbrekende hervorming in de gezondheidszorg die de president in het Congres wist door te drukken lijkt een pyrrusoverwinning. De hervorming blijft onpopulair bij de meerderheid van de Amerikanen en de onvrede bij Democratische Congresleden is wijdverspreid. De Republikeinen vechten een interne strijd uit over de toekomst van de partij na het succes van de Tea Party. Deze conservatieve volksbeweging, die aanstuurt op een beperkte overheid, lage belastingen en minder overheidsbestedingen, kon wel eens vertegenwoordigers krijgen in het Congres en daarmee de partij en haar presidentiële kandidaten naar rechts doen opschuiven.

Een Republikeinse meerderheid in het House of de Senate kan leiden tot heel wat politiek conflict. De Republikeinen zullen de rem zetten op de wetgevende agenda van de president, maar er niet in slagen eigen initiatieven door te drukken zonder steun van de Democraten. Obama houdt het wapen van het presidentieel veto over wetgeving die de Democratische toets niet doorstaat. In de campagne heeft de Grand Old Party [8] de krijtlijnen getrokken: lagere overheidsbestedingen, verlenging van de onder George Bush doorgevoerde belastingverlaging die vooral de hogere en topinkomens bevoordeelt, en herroeping van de hervorming in de gezondheidszorg. Verlies tijdens de tussentijdse verkiezingen betekent ook een zware slag voor de kansen op herverkiezing van de president in 2012. Maar niets is uitgesloten. Voormalig Democratisch president Bill Clinton heeft in 1996 bewezen dat een president na zo’n verlies kan terugkomen.

De Republikeinen zullen ook het buitenlands beleid van de president op de korrel nemen. Afghanistan staat daarbij centraal. De haviken denken de oorlog daar nog altijd te kunnen winnen. Waar de 30.000 man extra troepen nog konden rekenen op Republikeinse steun zal de door de president aangekondigde terugtrekking eind 2011 op heel wat oppositie kunnen rekenen. Wat de tussentijdse verkiezingen betekenen voor de Amerikaanse houding in het Midden-Oosten moet worden afgewacht. De president heeft er alles aan gedaan om het vredesproces nieuw leven in te blazen. Maar blijkens zijn uitspraak “Ultimately the U.S. cannot impose a solution” lijkt hij bereid zich volledig over te geven [9] aan het Zionisme en de Israel Lobby. Obama deed die uitspraak in het Witte Huis de dag voor de nieuwe ronde in de rechtstreekse gesprekken tussen de Israelische premier Benjamin Netanyahu en de Palestijnse leider Mahmoud Abbas. Maar binnen enkele weken werden die gesprekken opgeschort, nadat opnieuw duidelijk werd dat Amerika in feite een dishonest broker [10] is in het vredesproces.

Met de verkiezing van Barack Obama werd algemeen verwacht dat Amerika een onpartijdiger houding zou aannemen in het Israel-Palestina conflict. In zijn Cairo speech van 4 juni 2009 sprak de president weliswaar nog over de onverbrekelijke band met Israel, maar hij gaf ook blijk van een diepe empathie voor de Palestijnen met de zinsnede dat " ... the situation for the Palestinian people is intolerable. America will not turn our backs on the legitimate Palestinian aspiration for dignity, opportunity, and a state of their own.” Obama is een begenadigd redenaar, maar hier blijven zijn woorden dode letter. Bij zijn eerste ontmoeting met premier Benyamin Netanyahu drong hij aan op een volledige stop op de nederzettingen. Buitenlandminister Hillary Clinton lichtte toe dat de president “wants to see a stop to settlements. Not some settlements, not outposts, not natural growth exceptions…”. Een volstrekt helder standpunt, dat de president noch de minister kon doordrukken.

Zoals eerder gesteld [11] neemt Barack Obama, de wankelmoedige Nobel laureaat in het Witte Huis, rond het Israel-Palestina conflict geen politieke risico's. Hij heeft kennelijk andere - binnenlandse - prioriteiten. De president stelt zich rond dit conflict niet alleen wankelmoedig op, maar ook naïef en cynisch. Naïef omdat de president van het machtigste land ter wereld zich door de premier van Israel in het openbaar keer op keer laat vernederen, en cynisch omdat hij de Arabische wereld van alles heeft beloofd, maar kennelijk niet bereid is zijn politieke kapitaal in te zetten om die beloftes waar te maken. Een rechtvaardige regeling van het Israel-Palestina conflict is voor de president duidelijk niet “right for this nation” [4]. Een cynische visie die hem wel eens duur te staan kan komen.

[1] Jones, Charles O.: "Passages to the presidency: from campaigning to governing” p. 85
[2] Kerremans, Bart: “Op verkenning in het Amerikaans federale politieke systeem” november 2004, p. 227
[3] ibid, p. 228
[4] McNamara, R.S.: "In Retrospect. The Tragedy and Lessons of Vietnam” (zie ook: M.E. Ahrari: "A Prospective Look at MwNamara's In Retrospect"
[5] Wikipedia: "United States Senate elections, 2010"
[6] John Whitesides: “Q+A: Congressional midterm elections”
[7] Jones, Jeffrey M.: "Obama's Approval Ratings at New Low in Most Recent Quarter"
[8] Wikipedia: "Republican Party (United States)"
[9] Alan Hart: "Obama has signalled his coming complete surrender to Zionism and its lobby”
[10] Avi Shlaim: “US: The dishonest broker”
[11] Paul Lookman: "Barack Obama, de wankelmoedige Nobel laureaat in het Witte Huis"