zaterdag 19 februari 2011

Het domino effect van de opstand in Tunesië

    

Massademonstraties en veldslagen met leger en politie bleven de afgelopen dagen het Midden Oosten en Noord Afrika overspoelen, ondanks bruut geweld van de door het Westen gesteunde autocratische regimes. Na Bahrein, Libië en Jemen, toneel van hevige straatgevechten met veel slachtoffers, breidden de antiregeringsbetogingen en stakingen zich uit naar andere VS vazalstaten Saudi Arabië, Kuwait en Jordanië. De opstanden die in Tunesië en Egypte begonnen hebben protestacties in de hele regio in beweging gebracht, van Algerije tot Irak. De gebeurtenissen hebben geleid tot grote ongerustheid in Washington en bij de grote Europese mogendheden. Die konden er lang op rekenen dat de dictaturen in de regio wel in staat waren hun bevolking in bedwang te houden en de orde te handhaven in dit strategisch cruciaal, olierijk deel van de wereld. [1]

Bahrein ligt aan de Perzische Golf, tussen Saudi Arabië en Iran. Het herbergt COMUSNAVCENT [2], het hoofdkwartier van de Amerikaanse Zeestrijdkrachten, is thuisbasis van rond 1500 Amerikaans en geallieerd militair personeel en thuishaven van COMFIFTHFLT, de Amerikaanse Vijfde Vloot [3]. Het land is voor Washington van levensbelang. Zo’n 40 procent van alle ruwe olie ter wereld passeert de Golf. De VS heeft de koninklijke elite die over het land heerst steeds door dik en dun ondersteund. De verklaringen van president Obama en buitenlandminister Clinton zijn dan ook hypocriet. “De VS veroordeelt het geweld van regeringen op vreedzame betogers”, aldus de president. Maar vorig jaar december was Clinton nog vol lof over Bahrein als “voorbeeldige partner” in de regio. Ondervraagd over de arrestatie van prominente oppositieleden en over berichten over marteling was het antwoord: “Ik zie een halfvol glas”, gevolgd door de opmerking hoezeer de minister “onder de indruk [was] van de vastberaden manier waarop de regering de weg van de democratie volgt.”

Op CNN.com beschreef Alan Silverleib [4] Bahrein als "een kleine groep eilanden waar de hete politieke retoriek botst met de koude militaire realiteit. Voor wat Washington betreft sterft in dit kleine koninkrijk in de Perzische Golf het streven naar democratie in het Midden-Oosten een stille dood. Het verlies aan Amerikaanse militaire macht tengevolge van een val van het regime van koning Hamad bin Isa Al Khalifa is niet te overzien". Berichten dat veiligheidstroepen Britse wapens gebruikten tegen demonstranten onderstrepen nog eens de verantwoordelijkheid van de VS en zijn bondgenoten voor de repressie in Bahrein. De Britse regering kwam zwaar onder vuur [5] voor de goedkeuring van wapenleveringen aan de Arabische landen die de afgelopen weken gewelddadig optraden tegen demonstranten voor democratie, waarbij talloze mensen omkwamen en nog eens duizenden gewond raakten.

Over de gevolgen voor buurland Saudi Arabië maakt de VS zich grote zorgen. Het koninkrijk was de afgelopen drie decennia na Israël en Egypte de grootste ontvanger van Amerikaanse militaire steun. Volgens Chas Freeman [6], voormalig VS ambassadeur in Saudi Arabië, zullen de Saudi’s buitensporig geweld in Bahrein niet tolereren, het buurland ligt immers op een boogscheut van de belangrijkste Saudische olievelden. De mogelijke val van hun locale gekroonde hoofden wordt door de grote oliemaatschappijen met argusogen gevolgd. Die maken zich grote zorgen [7] over een mogelijk overslaan van de problemen naar Saudi Arabië, het enige olieland met voldoende reservecapaciteit om een ontwrichting van de toevoer van ruwe olie in de wereld op te vangen. Maar ook de problemen in Libië baren hen zorgen. Daar spelen zich ware veldslagen af, waarbij de demonstranten de val van het 41 jaar oude regime van kolonel Muammar Gaddafi eisten, die de afgelopen jaren ook een nauwe bondgenoot van het Westen en de machtige oliemaatschappijen is geworden. Jemen, ook al een belangrijke bondgenoot van de VS, was het zoveelste land waar het regime overging tot dodelijk geweld tegen groeiend protest.

Het protest is uitgewaaierd naar Saudi Arabië en Kuwait, en opnieuw opgelaaid in Jordanië, ook een belangrijke bondgenoot van de VS. In Saudi Arabië gingen bouwvakkers in staking in de Koning Abdullah financiële wijk en bij de Koning Saud universiteit in de hoofdstad Riyadh. In Kuwait demonstreerden ruim 1000 staatloze Arabieren voor burgerrechten, waarbij tientallen gewonden vielen. De regering van Kuwait is onder geen beding bereid de ongeveer 100.000 Arabische statenlozen te regulariseren. In Amman, de hoofdstad van Jordanië, vielen gewapende bendes anti-regeringsdemonstranten aan die al weken lang economische en politieke hervormingen eisen. Koning Abdullah verving vorige maand zijn volledige regering, maar de benoeming tot premier van Marouf Bakhit, één van de handlangers van de koning, viel niet in goede aarde. Bakhit werd in 2007 als premier tot aftreden gedwongen wegens verkiezingsfraude. De situatie in Jordanië is een goed voorbeeld van de hardnekkige sociale crisis die het protest in de Arabische wereld stuurt.

De protesten waaierden ook uit naar verschillende steden in Irak [8][9]. De demonstranten eisten werk en sociale zekerheid en protesteerden tegen de corrupte lokale overheden die worden gesteund door het regime dat door de VS aan de macht werd gebracht. In twee dagen werden vijf demonstranten neergeschoten, even veel als in het repressieve koninkrijk Bahrein. Naar verluidt zijn voorbereidingen aan de gang voor een demonstratie op 25 februari in de hoofdstad Bagdad onder het motto "revolutie van de Iraakse Woede", wat duidt op groeiend verzet tegen de afgrijselijke omstandigheden die maar blijven voortduren: gebrekkige voorziening van electriciteit en drinkwater, massale werkloosheid en sterk stijgende voedselprijzen, plus het dictatoriaal optreden van de door Washington in het zadel gebrachte heersers.

Wat begon als de strijd die de presidenten Ben Ali van Tunesië en Moebarak van Egypte ten val bracht deint uit tot de hele Arabische wereld. Door de Arabische wereld gaat een tweede golf van opstand tegen het kolonialisme [10]. De eerste leidde tot de Grote Arabische Opstand, met Britse en Franse steun, tegen het Ottomaanse Turkije tijdens de Eerste Wereldoorlog en vervolgens tot de Arabische opstand tegen Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens het kolonialisme was het gezag van de koloniale mogendheden politiek zichtbaar. De tweede golf van Arabisch verzet gaat tegen de "onzichtbare heerschappij" van de neokoloniale machten, waaronder de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk, een fenomeen dat deel uitmaakt van een bredere strijd tegen neokolonialisme. De golf raakt ook de bezette Palestijnse gebieden en zelfs Afrikaanse landen als Mauritanië en Soedan. Tel daarbij de spanningen in Libanon en de balkanisering van Soedan, en het verontrustende beeld is compleet.

Onderhuids is er in de Arabische wereld veel meer aan de hand dan wij thans te zien krijgen. De bevolking heeft moeten toezien hoe hulpbronnen en rijkdom van hun landen werden verkwanseld aan buitenlandse ondernemingen en verspild door hun corrupte leiders. De onderdanen hebben lijdzaam moeten toezien hoe hun leiders de invasie en bezetting van Irak in 2003 steunden, hoe Israël de Palestijnen heeft onderdrukt met steun van hun regeringen, hoe Libanon in 2006 werd aangevallen met de stilzwijgende zegen van hun regimes, hoe het Israëlische leger in 2008 in Gaza huishield, en hoe het Egyptische regime Israël heeft geholpen om Gaza uit te hongeren. De Arabieren zijn niet ontwaakt, ze hebben in woede en frustratie moeten toekijken. Maar vandaag zijn de Arabische massa’s zich aan het mobiliseren. Net als het immuunsysteem van de mens zijn zij begonnen met de bestrijding van de ziekten die de Arabische wereld hebben geïnfecteerd. De Arabieren zijn in actie.

Tenslotte kan men zich afvragen hoe men moet aankijken tegen de recente onlusten in Iran. Kunnen we die vergelijken met de opstand in Egypte? Kijken de Iraniërs op dezelfde manier aan tegen hun leider als de Egyptenaren tegenover Mubarak stonden? En waarom heeft de VS voortdurend de Iraanse oppositie gesteund, terwijl de Amerikaanse leiders zich geruime tijd in stilzwijgen hulden over de roep om democratie in Egypte? Over deze vragen discussieerde Peter Lavelle op 18 februari met Mohammad Marandi, Kaveh Ehsani and David Hartwell in CrossTalk op het Russische satellietkanaal RT. Zie de video hieronder.


[1] Mike Head: “Popular uprisings spread across Middle East despite brutal crackdowns
[2] Wikipedia: “Bahrain
[3] Ibid: “Bahrein
[4] David Walsh: “Lethal crackdown in Bahrain is ‘Made in the US’
[5] Alistair Dawber: “Britain under fire for selling arms to Bahrain. Government accused of 'providing tools for repression'
[6] Jim Lobe: “Bahrain unrest tests US diplomacy. As anger boils on the island, the US is caught between 'democracy promotion' and its military interests.”
[7] Platts: “ANALYSIS: Saudi Arabia buffeted by Bahrain riots, Yemen unrest
[8] Alex Lantier: “Protests spread throughout Iraq
[9] Juan Cole: “Iraq Roiled by Protests, 2 Killed in Sulaimaniya
[10] Mahdi Darius Nazemroaya: “Is 1848 Repeating Itself in the Arab World?

Geen opmerkingen: