Wordt Afghanistan de nagel in de doodskist van de NAVO?

De afgelopen jaren wordt een debat gevoerd over de toekomst van de NAVO. De meningen zijn verdeeld. De VS droomt van een NAVO die wereldwijd optreedt, anderen willen terug naar de beperkte missie om Europa te verdedigen. Het wachten is op Rasmussen die november dit jaar op de NAVO-top in Lissabon een nieuw strategisch concept voor de NAVO zal voorstellen.

De oorspronkelijke missie van de NAVO, een gezamenlijke verdediging tegen een aanval op eender welk lid, is in de wereld van vandaag niet langer houdbaar. Europa voelt zich niet geroepen om landen uit de voormalige Sovjetunie te verdedigen tegen een aanval van Rusland. Sinds het einde van de Koude Oorlog heeft de NAVO zich ontwikkeld tot een uit zijn krachten gegroeide alliantie van landen met tegengestelde belangen. Waar de besluitvorming bovendien niet democratisch verloopt. Want als het er op aankomt gaat de VS gewoon zijn gang. In de strijd rond Afghanistan en Irak werd de NAVO gewoon buiten spel gezet. Pas in 2003 deed Bush een beroep op de NAVO om een handje te helpen in Afghanistan.

Het voortbestaan van de NAVO moet dus ter discussie staan. In een recente verklaring stelt speciaal afgezant voor Afghanistan en Pakistan Richard Holbrooke dat Afghanistan de ultieme test wordt voor de NAVO. Een test die alleen maar negatief kan uitpakken. Want de NAVO staat in Afghanistan op verlies. Sinds 2001 heeft de Taliban een gestage comeback gemaakt. In 2009 zijn er meer coalitiesoldaten gesneuveld en burgers om het leven gekomen dan in eender welk van de voorgaande 8 jaar. Acht jaar na de invasie zijn er nog bij lange na niet voldoende getrainde Afghaanse militairen om het conflict te Afghaniseren. Daar is ook geen beginnen aan: hoge desertie, ongeletterdheid, …

Hoe je het ook wendt of keert, de NAVO staat in Afghanistan voor een no-win situatie. Als de alliantie niet volop inzet op een militaire oplossing staat haar toekomstperspectief ter discussie. En als het dat wel doet en blijft steken in een uitzichtloze, onwinbare strijd, roept het vragen op over haar effectiviteit.

In Europa wordt inmiddels ijverig gezocht naar een exit strategie. In Het Financieele Dagblad van 8/12/2009 gaat buitenlandminister Maxime Verhagen zelfs een stap verder door te pleiten voor een Europa dat zich ontwikkelt tot “een derde geopolitieke machtsfactor, naast de Verenigde Staten en China”. Spijtig dat Verhagen de lijn niet consequent doortrekt en zich hard maakt voor een sterk Europa als 3e wereldmacht, dat niet langer in de schaduw van “de vertrouwde bondgenoot VS” staat, maar een eigen beleid voert in alle opzichten, economisch, geopolitiek en militair. En dus een eigen militaire macht uitbouwt.